Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Tomice
Miejscowość
Radocza
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wadowice Północ
Parafia
Przemienienia Pańskiego
Tagi
Matka Boska Niepokalanie Poczęta Matka Boska Nieustającej Pomocy ołtarz boczny
Miejsce przechowywania
południowa strona ściany tęczowej
Identyfikator
DZIELO/13665
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
około 1865-1870
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie, rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie
Wymiary podstawowe
szerokość – około 210 cm
wysokość – około 500 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz boczny powstał zapewne, podobnie jak ołtarz główny w latach około 1865-1870. Ołtarz pomalował w 1886 roku Jędrzej Sikora. W 1957 roku zakupiono obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w klasztorze Redemptorystów w Krakowie. Pierwotnie według fotografii wykonanej w 1974 roku w zwieńczeniu ołtarza usadzona była para aniołków.

Opis

Ołtarz o strukturze architektonicznej, jednoosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Mensa ołtarzowa składająca się z wysokiego cokołu i skrzyni o bokach lekko zwężających się ku dołowi. Antepedium w formie poziomej płyciny zwężającej się ku dołowi, spiętej stylizowanymi liśćmi w narożach. Wewnątrz zatarty, złoty napis: „O MARYA BEZ GRZẺCHU POCZĘ/TA MÓDL SIĘ ZA NAMI [KTÓ/RZY SIĘ DO CIEBIE] UCIEKAMY”. Portatyl z marmuru dębnickiego. Tabernakulum wmontowane w partię cokołu, delikatnie wysunięte do przodu, ustawione na niskim cokole i zamknięte profilowanym gzymsem. Nastawa ołtarzowa ustawiona na cokole, flankowana parą zdwojonych pilastrów i ustawionymi przed nimi kolumnami podtrzymującymi pełne, przerwane nad polem głównym belkowanie oraz wolutowy, przerywany przyczółek, na którym usadzony jest jeden aniołek po lewej stronie. Cokół nastawy zdobiony płycinami, wewnątrz których roślinny ornament. Pilastry dekorowane prostokątną płyciną, w polu której znajduje się ornament roślinny. Kolumny ustawione na bazach, trzony polichromowane na biało, kapitele kompozytowe, stylizowane. W polu środkowym duża wnęka, ujęta ramą w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym. Wewnętrz w czterech piątych wysokości wyłożona złoconą tkaniną, u góry malowana na niebiesko i ozdobiona płaskorzeźbionym monogramem maryjnym. W polu umieszczony obraz w kształcie stojącego prostokąta Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, dookoła rozwieszone wota. Kondygnacja ujęta uszami ze stylizowanego akantu, przeplecionego karbowaną wstęgą.

Zwieńczenie w kształcie przypominającym stojący prostokąt o wklęsłych bokach, ujętych spływami wolutowymi oraz zamknięty falistym gzymsem utworzonym z dwóch wolut spiętych stylizowaną muszlą. Szczyt zwieńczenia i górne naroża ozdobione rzeźbionymi kwiatami. W polu obraz Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej w kształcie stojącego prostokąta o wklęsłych bokach i wklęsłych dolnych narożach, zamknięty u góry łukiem nadwieszonym. Rama po bokach spięta stylizowanymi liśćmi. Struktura polichromowana na kolor jasnozielony, kolumny na biało, snycerka złocona.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz bocznyy reprezentuje typ aediculowy, czyli jednokondygnacyjnej struktury ujętej parą podpór dźwigających przerwane belkowanie ze zwieńczeniem. Struktura opiera się na wzorach wykształconych w sztuce nowożytnej. Nastawa jest posadowiona na wysokim cokole z polem głównym flankowanym podporami, z obrazami w pierwszej kondygnacji oraz w zwieńczeniu. Rzeźba aniołka w zwieńczeniu została wyrzeźbiona w czasie powstania całej nastawy ołtarzowej w tym samym warsztacie rzeźbiarskim. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły twórcy tego retabulum i jego rzeźb.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Polichromia lekko zabrudzona z odpryskami i przetarciami. Napis w antepedium mocno zatarty.

Streszczenie

Ołtarz boczny powstał zapewne, podobnie jak ołtarz główny, w latach około 1865-1870. Pierwotnie według fotografii wykonanej w 1974 roku w zwieńczeniu ołtarza usadzona była para aniołków. W polu głównym umieszczony jest obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, a w zwieńczeniu obraz Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków Krakowie, Karta inwentaryzacyjna ołtarza bocznego, oprac. Mastalska Krystyna, 1974.
Archiwum parafialne kościoła w Radoczy, Kronika parafialna, b.s.

Jak cytować?

Maria Działo, "Ołtarz boczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-173

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności