Feretron z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Łapsze Niżne
Miejscowość
Frydman
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Św. Stanisława Biskupa i Męczennika
Kościół
Św. Stanisława Biskupa i Męczennika
Tagi
Matka Boska Niepokalanie Poczęta rzeźba XVIII wieku Spisz
Miejsce przechowywania
kaplica Matki Boskiej Karmelitańskiej
Identyfikator
DZIELO/25333
Kategoria
feretron
Ilość
1
Czas powstania
około 1764 roku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Feretron z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej powstał około 1764 roku z przeznaczeniem do kaplicy Karmelitańskiej. Został wykonany przez twórców rzeźbiarskiej dekoracji kaplicy.

Opis

Postawa na planie prostokąta, obwiedziona profilowanym gzymsem, z otworami na drążki. Na niej ustawiona pełnoplastyczna figura Marii stojącej na globie oplecionym przez węża. Matka Boska ukazana frontalnie, z rękami rozłożonymi na boki, lewą stopą depcze głowę węża. Twarz ma owalną, o wysokim czole, wąskich oczach skierowanych w górę, krótkim nosie i wąskich ustach; okoloną długimi, brązowymi włosami, częściowo upiętymi z tyłu, a częściowo opadającymi na ramiona i kark. Ubrana jest w złoconą suknię, przepasaną w talii oraz srebrzony płaszcz przewiązany diagonalnie przez lewe ramię i opadający na plecy oraz prawą nogę. Polichromia ciała naturalistyczna. Nad figurą uproszczony czerwony baldachim z żółtym lambrekinem, wsparty na fantazyjnie wyciętych listewkach, polichromowanych razem z podstawą na sposób imitujący marmoryzację w kolorze niebiesko-szarym.

Zarys problematyki artystycznej

Figurę charakteryzuje sztywna poza z długimi rękami rozłożonymi na boki oraz krótki korpus. Znamienny jest również sposób rzeźbienia rysów twarzy i włosów oraz modelowania obficie drapowanej tkaniny, która ściśle przylega do ciała. Figura Niepokalanej z omawianego feretronu jest rzeźbiona w sposób bardzo bliski pozostałej dekoracji rzeźbiarskiej kaplicy (postacie z ołtarza, stropu i ścian). Wszystkie rzeźby znajdujące się w kaplicy są jednorodne pod względem formalnym i zostały wykonane niewątpliwie przez ten sam warsztat, jakkolwiek nie są znane nazwiska ich twórców. Warsztat ten najpewniej był również wykonawcą dekoracji rzeźbiarskiej w kościele w Krempachach.
Ikonografia Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej w sztukach plastycznych wykształciła się w związku z jej kultem, trwającym długo przed ogłoszeniem dogmatu o Niepolanym Poczęciu (1854). Wizerunek Niepokalanej kształtował się na średniowiecznych przedstawieniach Niewiasty Apokaliptycznej, dlatego symbole tej ostatniej, takie jak wieniec z 12 gwiazd, półksiężyc, słońce i smok (który przybrał później postać węża) zostały stałymi elementami ikonografii Immaculaty. Figura w omawianym feretronie ukazuje samodzielny wizerunek Marii, bez towarzyszących jej innych postaci, biblijnych symboli, ani Dzieciątka Jezus.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Feretron z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej powstał około 1764 roku z przeznaczeniem do kaplicy Karmelitańskiej. Został wykonany przez twórców rzeźbiarskiej dekoracji kaplicy. Ikonografia Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej w sztukach plastycznych wykształciła się w związku z jej kultem, trwającym długo przed ogłoszeniem dogmatu o Niepolanym Poczęciu (1854). Wizerunek Niepokalanej kształtował się na średniowiecznych przedstawieniach Niewiasty Apokaliptycznej.

Bibliografia

Monita Rafał, Skorupa Andrzej, "Frydman. Kościół św. Stanisława BM", Kraków 2014
Skorupa Andrzej, "Feretrony w kościołach Polskiego Spisza, cz. II" , „Prace Pienińskie” , s. 87-98
Biernacka Małgorzata, Dziubecki Tomasz, Graczyk Hanna, Pasierb Janusz Stanisław, "Maryja Matka Chrystusa", Warszawa 1987

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Feretron z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/feretron-z-figura-matki-boskiej-niepokalanie-poczetej-2

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności