Figura anioła w zwieńczeniu

Dzieje zabytku

Rzeźba grającego anioła powstała na przełomie XVIII i XIX wieku i została ustawiona w zwieńczeniu ołtarza głównego w kościele w Brodach.

Opis

Pełnoplastyczna figura uskrzydlonego anioła ukazanego w pozycji siedzącej, z torsem i głową zwróconymi w lewą stronę. Ręce ugięte, uniesione, w lewej trzyma brązową lutnię. Twarz owalna, pełna, okolona ciemnobrązowymi włosami. Anioł ubrany jest w złoty płaszcz przewieszony przez prawe ramię, odsłaniający lewe ramię. Anioł ma duże złocone skrzydła. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźbę Anioła prawdopodobnie wykonał miejscowy stolarz Jan Tuliński lub jego współpracownik, który żył na przełomie XVIII i XIX wieku. Rzeźbiarz był zakonnikiem w klasztorze bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej. Dlatego też jego dzieła można spotkać głównie na terenie przyklasztornym. Jest autorem właściwie wszystkich barokowo-klasycystycznych ołtarzy znajdujących się na dróżkach kalwaryjskich: dwóch w kaplicy „Dom Kajfasza”, po trzech w kaplicach: „Pałac Heroda”, „Ratusz Piłata” i „Ukrzyżowanie” i po jednym w kaplicach: „Dom Annasza”, „Brama Wschodnia”, „Ogrojec”, „Trzeci Upadek” i „Wieczernik”. Ponadto wykonał stalle w kaplicy „Trzeci Upadek”, chórki w kaplicy „Ukrzyżowanie” i „Wieczernik” oraz dekorację chórku muzycznego i organów w kaplicy „Dom Matki Boskiej”. Jednak jego najsłynniejsze dzieło znajduje się w kościele Grobu Matki Boskiej. Artysta wykonał dwupiętrowy ołtarz główny, na którym ustawiona jest omawiana figura. Monumentalne dzieło jest wyrazem rozbudowanej scenografii, przygotowanej na organizację dużych uroczystości odpustowych.

Figura należy do kompletu czterech rzeźb aniołów zdobiących zwieńczenie ołtarza głównego w kościele. Charakteryzują ją sztywny układ sylwetki i delikatnie zaznaczony kontrapost. Również drapowanie szat jest statyczne i pozbawione ekspresji. Zarówno w Starym, jak i Nowym Testamencie anioły są wykonawcami poleceń Boga, pełniącymi rolę pośredników pomiędzy niebem a ziemią. Choć wielokrotnie są wzmiankowane, jako wielbiące Stwórcę, to jednak w żadnym fragmencie nie są ujawnione ich zdolności gry na instrumentach (oprócz gry na rogu i trąbie, które odnoszą się do kontekstów teofanijnych lub eschatologicznych). Jednakże rolę tę przypisuje się im pośrednio dzięki oddziaływaniu różnych koncepcji teologicznych i kostiumologicznych. Do ich sformułowania przyczyniły się przekonanie o realności liturgii niebiańskiej i jej związkach z liturgią ziemską oraz interpretacje Księgi Psalmów, a zwłaszcza tych fragmentów wzmiankujących instrumenty muzyczne (Psalm 150).

Streszczenie

Rzeźba Anioła powstała na przełomie XVIII i XIX wieku, prawdopodobnie w warsztacie Jana Tulińskiego, zakonnika z Kalwarii Zebrzydowskiej. Figura należy do kompletu czterech rzeźb aniołów zdobiących zwieńczenie ołtarza głównego.

Bibliografia