![Zdjęcie nr 1: Scena ujęta malowaną ramą koloru złotego o polu stojącego prostokąta z uszakami, z prostokątnie wciętymi dłuższymi bokami i wyłamanym półkoliście bokiem górnym i półkoliście wciętym bokiem dolnym; w górnej części ozdobiona stylizowanym ornamentem akantowym. W polu głównym ukazany jest Chrystus stojący na niebieskim globie w otoczeniu dwóch aniołów. Lewą rękę ma zgiętą w łokciu, a dłoń położoną na piersi, natomiast prawą rękę ma wyprostowaną, skierowaną w dół. Na obu dłoniach widoczne są ślady męki. Twarz podłużna z długim i szeroko zakończonym nosem, okolona krótką brodą. Włosy długie, bujne, brązowe opadają na ramiona i plecy. Chrystus ubrany w czerwoną suknię, na którą narzucony jest błękitny płaszcz. Wokół głowy ma jasnozłoty kolisty nimb krzyżowy. Anioły widoczne są w półpostaci, częściowo schowane za globem ziemskim. Anioł po lewej zwrócony jest w prawo, w dłoniach trzyma koronę cierniową. Ubrany jest w suknię z niebieskimi rękawami oraz ugrową tunikę. Po prawej anioł ukazany frontalnie z krzyżem w dłoniach. Ubrany jest w białą suknię i zielony płaszcz, spięty pod szyją. Twarze aniołów są silnie zarumienione, z wyraźnymi długimi nosami, okolone długimi włosami. Po lewej stronie obrazu sygnatura: „Pinx[it] F(rater) Didacus. / Batarina 1870”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632e94eef3d32613bb2e/WorkImage/5b447b6aa5bf37726e049fe8/5b447b6aa5bf37726e049fe8.jpg?rand=1737324588)
![Zdjęcie nr 2: Scena ujęta malowaną ramą koloru złotego o polu stojącego prostokąta z uszakami, z prostokątnie wciętymi dłuższymi bokami i wyłamanym półkoliście bokiem górnym i półkoliście wciętym bokiem dolnym; w górnej części ozdobiona stylizowanym ornamentem akantowym. W polu głównym ukazany jest Chrystus stojący na niebieskim globie w otoczeniu dwóch aniołów. Lewą rękę ma zgiętą w łokciu, a dłoń położoną na piersi, natomiast prawą rękę ma wyprostowaną, skierowaną w dół. Na obu dłoniach widoczne są ślady męki. Twarz podłużna z długim i szeroko zakończonym nosem, okolona krótką brodą. Włosy długie, bujne, brązowe opadają na ramiona i plecy. Chrystus ubrany w czerwoną suknię, na którą narzucony jest błękitny płaszcz. Wokół głowy ma jasnozłoty kolisty nimb krzyżowy. Anioły widoczne są w półpostaci, częściowo schowane za globem ziemskim. Anioł po lewej zwrócony jest w prawo, w dłoniach trzyma koronę cierniową. Ubrany jest w suknię z niebieskimi rękawami oraz ugrową tunikę. Po prawej anioł ukazany frontalnie z krzyżem w dłoniach. Ubrany jest w białą suknię i zielony płaszcz, spięty pod szyją. Twarze aniołów są silnie zarumienione, z wyraźnymi długimi nosami, okolone długimi włosami. Po lewej stronie obrazu sygnatura: „Pinx[it] F(rater) Didacus. / Batarina 1870”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632e94eef3d32613bb2e/WorkImage/5b447b6b70d08872201b8196/5b447b6b70d08872201b8196.jpg?rand=1737324588)
Chrystus Zmartwychwstały
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Kalwaria Zebrzydowska
Miejscowość
Brody
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kalwaria Zebrzydowska
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
nawa główna, ściana północna
Identyfikator
DZIELO/00929
Kategoria
polichromia ścienna
Ilość
1
Czas powstania
1870 rok
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
fresk
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Opis
Scena ujęta malowaną ramą koloru złotego o polu stojącego prostokąta z uszakami, z prostokątnie wciętymi dłuższymi bokami i wyłamanym półkoliście bokiem górnym i półkoliście wciętym bokiem dolnym; w górnej części ozdobiona stylizowanym ornamentem akantowym. W polu głównym ukazany jest Chrystus stojący na niebieskim globie w otoczeniu dwóch aniołów. Lewą rękę ma zgiętą w łokciu, a dłoń położoną na piersi, natomiast prawą rękę ma wyprostowaną, skierowaną w dół. Na obu dłoniach widoczne są ślady męki. Twarz podłużna z długim i szeroko zakończonym nosem, okolona krótką brodą. Włosy długie, bujne, brązowe opadają na ramiona i plecy. Chrystus ubrany w czerwoną suknię, na którą narzucony jest błękitny płaszcz. Wokół głowy ma jasnozłoty kolisty nimb krzyżowy. Anioły widoczne są w półpostaci, częściowo schowane za globem ziemskim. Anioł po lewej zwrócony jest w prawo, w dłoniach trzyma koronę cierniową. Ubrany jest w suknię z niebieskimi rękawami oraz ugrową tunikę. Po prawej anioł ukazany frontalnie z krzyżem w dłoniach. Ubrany jest w białą suknię i zielony płaszcz, spięty pod szyją. Twarze aniołów są silnie zarumienione, z wyraźnymi długimi nosami, okolone długimi włosami. Po lewej stronie obrazu sygnatura: „Pinx[it] F(rater) Didacus. / Batarina 1870”.
Zarys problematyki artystycznej
Autorem polichromii jest bernardyński malarz Dydak Baturyna (Bataryna), zmarły w 1879 roku. Jego dzieła można również podziwiać w klasztorze Bernardynów w Zbarażu, gdzie pozostawił 17 obrazów ze scenami z życia św. Franciszka, wykonanych w 1867 roku, a także w kościele św. Erazma w Barwałdzie Dolnym. Artysta przemalował również liczne portrety w pobliskiej Kalwarii Zebrzydowskiej, a także obrazy Franciszka Lekszyckiego w klasztorze Bernardynów w Leżajsku. Omawiana polichromia przedstawia Chrystusa po zmartwychwstaniu, który kompozycyjnie nawiązuje do popularnych w sztuce XIX wieku przedstawień Najświętszego Serca Pana Jezusa. W dolnej części obrazu ukazano aniołów z narzędziami męki Pańskiej. Atrybuty te pojawiły się na obrazach w dłoniach tych postaci już w średniowieczu. W tym przypadku podkreślają wymiar symboliczny arma Christi, jako oręża do walki ze złem i zwycięstwa (zmartwychwstały Chrystus). Anioły zgodnie z tradycją ikonograficzną ubrane są w tuniki podwiązane pasem i przedstawiają młodzieńców o męskich cechach twarzy. U ramion mają skrzydła oznaczające szybkość przenoszenia się z miejsca na miejsce.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Dobry.
Streszczenie
Autorem dzieła jest bernardyński malarz Dydak Baturyna (Bataryna), zmarły w 1879 roku. Polichromia przedstawia Chrystusa po zmartwychwstaniu, który kompozycyjnie nawiązuje do popularnych w sztuce XIX wieku przedstawień Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Bibliografia
"Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających: malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 1", Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1971
Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian , "Sztuka Ziemi Krakowskiej", Kraków 1982
Moisan-Jabłońska Krystyna, "Obrazowanie walki dobra ze złem", Kraków 2002
Inne dzieła z tego miejsca
![Zdjęcie nr 1: Balustrada ganku obiegająca ścianę zachodnią, północną i południową z malowanymi scenami Litanii Loretańskiej umieszczonymi w płycinach o różnorodnych kształtach, przeważnie stojącego prostokąta z modyfikacjami: o ściętych narożach, zamkniętych półkoliście, zamkniętych uszakami lub innych. Poszczególne osie wydzielone są pilastrami hermowymi, wspartymi na bazach i niskich cokołach. Podpory podtrzymują imposty zdobione rombami oraz niepełne belkowanie w postaci profilowanego gzymsu, wyłamanego na ich osi. Pod oraz ponad obrazami umieszczone są złocone napisy. Balustrada ujęta jest od dołu fantazyjnie wykrojonymi kartuszami, ozdobionymi kaboszonami i rautami. Struktura jest polichromowana na czarno, pilastry i detale na czerwono, ornamentyka i profilowania złocone oraz srebrzone. Poszczególne sceny opatrzone są napisami:
Na ścianie południowej, od lewej:
1. „S. VIRGO VIRGINVM, OR(A PRO NOBIS)”, „PANNO NAD PANNAMI, MODL(SIĘ ZA NAMI)”
2. „MATTER VIVENTIVM, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO ŻYJĄCYCH, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „MATER PVLCHRAE DILECTIONIS, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO JEZVSOWEJ MIŁOSCI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „MATER SANCTAE SPEI, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO S. NADZIEJI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
5. „MATER HONORIFICATA, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO PRZESŁAWNA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
6. „LIGNVUM VITAE, OR(A PRO NOBIS)”, „DRZEWO ŻYWOTA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „VENA VITAE, OR(A PRO NOBIS)”, „STRVMIENIV ŻYWOTA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „NAVIS INSTITORIS ETC, OR(A PRO NOBIS)”, „OKĘCIE CHLEB ŻŸWŸ NIOSACŸ, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
9. „FAVVS DISTILANS, OR(A PRO NOBIS)”, „SŁODKOŚCI PŁŸNACA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
10. „FONS SIGNATVS, OR(A PRO NOBIS)”, „ZDROJV ZAPIECZĘTOWANY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
11. „PVTEVS AQVARVM VIVENTIVM, OR(A PRO NOBIS)”, „STVDNICO WOD ŻŸWŸCH, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
12. „TORRENS MELLIS ET BVTYRI, OR(A PRO NOBIS)”, „POTOKV Z MIŁOSCIA CIEKACY: M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
13. „DOMVS SAPIENTIAE, OR(A PRO NOBIS)”, „DOMIE MADROSCI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
14. „SPECVLM SINE MACVLA, OR(A PRO NOBIS)”, „ZWIERCIADŁO BEZ ZMAZY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
Na ścianie zachodniej, od lewej:
1. „THRONVS SALAMONIC, OR(A PRO NOBIS)”, „TRON SALOMONA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
2. „MVLIER AMICTA SOLE, OR(A PRO NOBIS)”, „NIEWIASTA W SŁONCE ODZIANA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „PVLCHRA VT LVNA, OR(A PRO NOBIS)”, „PIEKNA JAK KSIEŻYC, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „ELECTA VT SOL, OR(A PRO NOBIS)”, „WYBRANA JAK SŁOŃCE, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
5. „HONORIFICENTIA POPVLI NOSTRI, OR(A PRO NOBIS)”, „PRZEDMIOT CZCI NARODU NASZEGO”
6. „VIRGA MOYSIS, OR(A PRO NOBIS)”, „LASKA MOJŻESZOWA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „CIVITAS REFVGII, OR(A PRO NOBIS)”, „MIASTO UCIECZKI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „CLYPEVS OMNIB, IN TE SPERATIB, OR(A PRO NOBIS)”, „TARCZA WSZYSTKICH TOBIE UFAJ[ĄCY]M”
9. „TVRRIS EBVRNEA, OR(A PRO NOBIS)”, „WIEŻO Z KOSCI SŁONIOWEJ M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
Na ścianie północnej, od lewej:
1. „TVRRIS DAVIDICA, OR(A PRO NOBIS)”, „WIEŻO DAWIDOWA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
2. „PARADISVS VOLVPTATIS, OR(A PRO NOBIS)”, „RAJU ROZKOSZY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „DESIDERIVM COLLIVEM ETERNORV, OR(A PRO NOBIS)”, „PRAGNIENIE PAGÓRKÓW WIECZny do, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „LILIVM INTER SPINAS, OR(A PRO NOBIS)”, „LILIA MIĘDZY CIERNIAMI”
5. „RVBVS ARDENS INCONBVSTVS, OR(A PRO NOBIS)”, „KRZAK OGNISTY CIERNIowy, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
6. „THALAMVS SPONSI, OR(A PRO NOBIS)”, „KOMNATA OBLUBIEŃCÓW, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „TABERNACVLVM FOEDERIS, OR(A PRO NOBIS)”, „NAMIOT PRZYMIERZA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „AVRORA CONSVRGENS, OR(A PRO NOBIS)”, „JUTRZENKA WSCHODZĄCA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
9. „SANCTVARIVM DEI, OR(A PRO NOBIS)”, „SANKTUARIUM BOGA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
10. „ARCA TESTAMENTI, OR(A PRO NOBIS)”, „ARKA PRZYMIERZA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
11. „PROPITIATORIVM ALTISSIMI, OR(A PRO NOBIS)”, „PRZEBŁAGANIE PRZEDWIECZNEGO, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
12. „GLORIA IERVSALEM, OR(A PRO NOBIS)”, „CHWAŁA JERUSALEM, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
13. „SOLVM GLORIA DEI, OR(A PRO NOBIS)”, „TRON CHWAŁY BOŻEJ, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
14. „REGINA CAELI, OR(A PRO NOBIS)”, „KRÓLOWA NIEBA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/59a3f97fed050f099cb97de9/WorkImage/5b44798b70d08872201b7e0c/5b44798b70d08872201b7e0c_blockSmall.jpg?rand=1737324588)
Inne dzieła z tego roku
![Zdjęcie nr 1: Epitafium w kształcie stojącego prostokąta z obwiedzioną złotą ramką inskrypcją „JOZEF KAROL DRDA z / Jana i Juzefy z Drdow / urodzony dnia 10 Lutego / 1804 r(oku) zasłuzony Burmistrz / miasta Wieliczki czło/nek wielu Towarzyst[w] / Ozdobiony Krzyzem / złotym zasługi zmarł / dnia 24 Marca 1870 / roku”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/59d914bf2a76077e8b31d36f/WorkImage/5bbf1770ab2f34518f501eb4/5bbf1770ab2f34518f501eb4_blockSmall.jpg?rand=1737324588)
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Ściany prezbiterium dekorowane malowanymi zielono-różowymi płycinami w formie stojących prostokątów, ujętymi iluzjonistycznymi ramkami, z malowaną dekoracją w formie kwiatowych festonów w górnej części oraz fantazyjnych dekoracji roślinno-kandelabrowych i wazonów z ornamentem roślinnym w dolnej. Płyciny umieszczone są między oknami ujętymi w malowane prostokątne opaski, pod którymi znajdują się zacheuszki. Na południowej ścianie znajdują się dwa okna, na północnej dwa pozorne okna, z których jedno przesłania ambona. Zacheuszki w formie malowanych migdałowatych medalionów z krzyżami w polach, na iluzjonistycznych wspornikach o klasycyzującej dekoracji, na tle niebieskich owalnych medalionów ujętych u góry wieńcem laurowym i u dołu dekoracją roślinną. Prezbiterium zamknięte trójbocznie, z podkreślonymi polichromią dwiema parami zwielokrotnionych pilastrów, flankujących ołtarz główny. Za ołtarzem, na każdej z trzech ścian analogicznie malowane płyciny. Dolny pas wszystkich ścian prezbiterium opasuje malowany iluzjonistycznie jasnobrązowy i marmoryzowany cokół, dekorowany płycinami w formie leżącego prostokąta i zamknięty profilowaniem. Ściany prezbiterium zamknięte od góry drewnianym gzymsem pokrytym malowanymi iluzjonistycznie elementami profili z kostkowaniem i jajownikiem.
Sklepienie w części prezbiterialnej w formie malowanego nieba, wypełnionego obłokami. Nad gzymsem malowana iluzjonistycznie kamienna balustrada z ośmioma wazonami na cokołach umieszczonych na osiach wydzielających podziały ścian prezbiterium, z motywem stylizowanego biegnącego psa stanowiącym wypełnienie balustrady. Pomiędzy wazonami ukazani jako stojący za balustradą i widoczni w półpostaci aniołowie. Na północnej ścianie anioł trzymający w dłoniach zamknięta koronę, z napisem „PRINCIPATUS” oraz anioł ubrany w zbroję i hełm z białą chorągwią w prawej ręce, podpisany „ARCHANGELI”. Na południowej ścianie anioł ubrany w suknię i płaszcz, który prawą ręką wskazuje niebo, lewą zaś tuli do siebie dziecko, podpisany „ANGELI” oraz anioł ubrany w suknię i płaszcz, który lewą rękę kładzie na piersi, w prawej trzyma miecz skierowany ostrzem w dół, podpisany „DOMINATIONES”. W centralnej części sklepienia ujęta obłokami z malowanym u dołu aniołem scena ekstazy św. Marii Magdaleny. Ukazuje ona omdlewającą na skałach świętą, której towarzyszą aniołowie. Maria Magdalena przedstawiona z profilu, jako siedząca, odchylona w tył, z opadającą głową i rękami. Ubrana w biało-niebieską suknię odsłaniającą ramiona. Włosy ma długie, opadające na plecy i pierś. Nad głową nimb. Za nią i obok niej siedzą dwaj aniołowie, który podtrzymują jej opadające ciało. Przy prawym boku świętej znajduje się krucyfiks, natomiast w dolnej części sceny, na ziemi leżą: czaszka, dyscyplina, otwarta księga i puszka na wonności. W górnej części sceny ukazane rozświetlone niebo, z którego wyłania się wiązka światła, a wokół ukazane są trzy uskrzydlone główki anielskie. Na ścianie zachodniej prezbiterium, nad łukiem tęczowym napis: „Roku Pańskiego 1565 kościół ten zbudowany przez wielmożnego Pana Spytka Jordana, poświęcony przez najjaśniejszego i przewielebnego Pana Tomasza Oborskiego, Biskupa Loadycejskiego, Syfragana Krakowskiego w Roku Pańskim 1634 w dniu 5 czerwca. Odnowiony całkowicie i ozdobiony ołtarzami wraz z organami i chórem przez plebana w Roku pańskim 1778. Odmalowany zaś kosztem tegoż plebana w Roku Pańskim 1802. A[ndrzej] A[ntałkiewicz]”. Za ołtarzem głównym drugi napis: „Restau/rata Hoc / Ecclesia / AD 1777 / Finita 23 / Septembris”.
W korpusie nawowym polichromia o analogicznej formie. Na ścianach północnej i południowej malowane płyciny pomiędzy oknami, okna w malowanych opaskach z zacheuszkami w formie medalionów poniżej. Ściana tęczowa zdobiona malowanymi płycinami, łuk ujęty malowanym en grisaille owocowo-kwiatowym festonem, opadającym na wsporniki z malowanymi iluzjonistycznie elementami architektonicznymi. Ściana zachodnia w dolnej partii malowana analogicznie do ścian bocznych. Natomiast w górnej partii, od poziomu parapetu chóru muzycznego malowana iluzjonistycznie architektura w postaci opilastrowanego muru kamiennego i arkady pośrodku z apsydą o podziałach pilastrowych z malowanymi oknami, na której tle umieszczony jest organ. Zaskrzynienia z malowanymi prostokątnymi płycinami. Filary podtrzymujące zaskrzynienia malowane na sposób imitujący marmoryzację. Podpory podtrzymujące drewniany profilowany gzyms pokryty malowanymi iluzjonistycznie elementami profili z kostkowaniem i jajownikiem. Powyżej sklepienie z malowaną iluzjonistycznie balustradą, z trzech stron (północnej, wschodniej i południowej), analogiczną jak w prezbiterium, z wazonami na cokołach umieszczonymi na osiach podpór i z postaciami. Na ścianie północnej anioł trzymający w dłoniach koronę cierniową z podpisem „VIRTUTES”, anioł trzymający księgę i berło, z podpisem „SERAFIN” oraz anioł trzymający berło, bez podpisu. Na ścianie południowej anioł trzymający buławę, z napisem „POTESTATES”, anioł trzymający miecz skierowany w górę, z napisem „CHERUBIN” i wizerunek św. Franciszka serafickiego podczas stygmatyzacji. Na sklepieniu nawy przedstawione niebo wypełnione obłokami, pośrodku scena Koronacji Najświętszej Marii Panny, zamknięta owalem i otoczona obłokami. Scena ukazuje Chrystusa i Boga Ojca tronujących pośród obłoków z gołębicą Ducha Świętego w glorii promienistej unoszącą się nad nimi. Obaj trzymają koronę nad głową klęczącej poniżej Marii, której nogi spoczywają na globie i sierpie księżyca, a która stopami depcze węża. Grupa otoczona uskrzydlonymi główkami anielskimi, dwoma puttami i aniołem trzymającym w dłoni lilię.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761644494eef3d32613ce4c/WorkImage/6468d05d489f6c41d83ceff9/6468d05d489f6c41d83ceff9_home.jpg?rand=1737324588)
Jak cytować?
Maria Działo, "Chrystus Zmartwychwstały", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrystus-zmartwychwstaly-18