Chrzcielnica

Dzieje zabytku

W kronice parafialnej odnotowano fundację chrzcielnicy w 1906 roku: „W tym roku sprawiono do kościoła nową dębową chrzcielnicę za 300 Koron, na którą tutejsi parafianie (Tomasz Pająk, Władysław Lasak, Maciej Kania etc.) z Ameryki posłali 200 Kor., a resztę dołożył proboszcz”.

Opis

Stopa chrzcielnicy w formie ośmiobocznego, profilowanego cokołu, ustawionego na czworobocznej kostce. Stopa przechodząca u góry w ośmioboczną o opływowych kształtach. Trzon złożony z ośmiu kolumienek, zdobionych skręconym żłobkowaniem. Kapitel trzonu ośmioboczny, na każdej ściance ozdobiony liściem stylizowanego akantu. Czara ośmioboczna z ażurowymi arkadkami u spodu, każda ze ścianek czary zdobiona trzema małymi płycinami w formie czwórliści. Pokrywa na planie ośmioboku, zwężająca się ku górze, ze ściankami dekorowanymi zwężającymi się ku górze płycinami, zwieńczona niskim cokołem z rzeźbioną sceną Chrztu Chrystusa. Po lewej stronie Chrystus w delikatnym kontrapoście. Jest ubrany w czerwony płaszcz z niebieskim podbiciem. Ma podłużną twarz o małych oczach, wąskim nosie i ustach; ciemnobrązowe wąsy i brodę, która dzieli się w dwa pukle i falowane włosy opadające na kark. Z jego lewej strony na skale stoi św. Jan Chrzciciel, który prawą rękę z muszlą w dłoni unosi ponad głową Chrystusa i polewa go wodą. Ma owalną twarz o podobnym do Chrystusa wyrazie i wywijające się średniej długości włosami opadającymi na plecy. Jest ubrany w szatę ze skóry wielbłąda, odsłaniającą prawe ramię, a na nią ma zarzucony fioletowy płaszcz z szarym podbiciem. Struktura chrzcielnicy polichromowana w kolorze beżowym, stopa oraz płyciny w kolorze jasnego fioletu, zdobienia złocone, polichromia postaci naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Chrzcielnica jest to ustawiony w kościele zbiornik na święconą wodę używaną podczas sakramentu chrztu. Od XII wieku na terenie Europy najpowszechniej spotykana jest chrzcielnica o kształcie kielichowym, wykonana z kamienia, drewna lub metalu. Struktura chrzcielnicy została wykonana w stylu neogotyckim, który nawiązywał do wzorów średniowiecznych – gotyckich, powielając dawne formy oraz ornamenty i komponując je w nową całość. Na pokrywie chrzcielnicy przedstawiono scenę Chrztu Chrystusa, ilustrującą fragment Ewangelii św. Mateusza: „Wtedy przyszedł Jezus z Galilei nad Jordan do Jana, żeby przyjąć chrzest od niego. Lecz Jan powstrzymywał Go, mówiąc: «To ja potrzebuję chrztu od Ciebie, a Ty przychodzisz do mnie?» Jezus mu odpowiedział: «Pozwól teraz, bo tak godzi się nam wypełnić wszystko, co sprawiedliwe». Wtedy Mu ustąpił. A gdy Jezus został ochrzczony, natychmiast wyszedł z wody. A oto otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego jak gołębicę i przychodzącego na Niego. A głos z nieba mówił: «Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie»” (Mt. 3, 13-17). Scena Chrztu w Jordanie służyła do prezentacji ustanowienia sakramentu chrztu, dlatego często była wykorzystywana do ozdoby chrzcielnic. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora dzieła. Cechy stylistyczne rzeźb potwierdzają datowanie chrzcielnicy.

Streszczenie

Chrzcielnica została ufundowana w 1906 roku przez parafian z Bieńkówki, którzy wyemigrowali do Ameryki. Struktura chrzcielnicy została wykonana w stylu neogotyckim, który nawiązywał do wzorów średniowiecznych – gotyckich, powielając dawne formy oraz ornamenty i komponując je w nową całość. Na pokrywie chrzcielnicy przedstawiono scenę Chrztu Chrystusa, ilustrującą fragment Ewangelii św. Mateusza.

Bibliografia