Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski

Dzieje zabytku

Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Stróży został wybudowany w latach 1906-1909. Starania o budowę świątyni rozpoczęto dwa lata wcześniej, w 1904 roku, z inicjatywy pochodzącego ze Stróży księdza Józef Wątorka. W działania na rzecz budowy świątyni zaangażowali się również wójt Wojciech Mleczek i kierownik szkoły Józef Pitala. Parcelę wydzieloną z obszaru dworskiego podarował na ten cel książę Kazimierz Lubomirski. Ostatecznie kościół stanął jednak na gruntach gminnych. Neogotycki budynek wznosiła firma Jana Hołuja z Myślenic, ukończono go w 1909 roku. W 1911 roku z funduszy pochodzących ze składek zakupiono dwa dzwony do wybudowanej w 1909 roku wolnostojącej dzwonnicy. Świątynia w Stróży konsekrowana w 1908 roku, początkowo stanowiła ekspozyturę parafii w Myślenicach. Pierwszym ekspozytem został ksiądz Stanisław Cholewka, po nim księża Jan Korcz i Lew Drozdowski. Ustanowienie parafii w Stróży nastąpiło w 1922 roku, a jej pierwszym proboszczem został ksiądz Jan Fijałek.

Opis

Kościół orientowany, jednonawowy, czteroprzęsłowy z niższym i węższym, jednoprzęsłowym prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Od północnego wschodu do prezbiterium i nawy przylega zakrystia na rzucie prostokąta, od południowego wschodu prostokątna kruchta, a od zachodu kolejna prostokątna kruchta. W nawie sklepienie kolebkowe z lunetami, na zdwojonych gurtach przechodzących w pilastry o kompozytowych kapitelach i kanelowanych trzonach; w prezbiterium kolebkowe z lunetami na pojedynczych gurtach. Prezbiterium od nawy wydziela ściana tęczowa otwierająca się do wnętrza półkolistą arkadą. W ostatnim, zachodnim przęśle nawy chór muzyczny o ażurowej balustradzie, wsparty na dwóch smukłych, żeliwnych kolumnach. Otwory okienne w nawie i prezbiterium w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście. W ścianie zachodniej, w osi elewacji okno okrągłe. Fasada jednokondygnacyjna, jednoosiowa zamknięta trójkątną ścianą szczytową zwieńczoną krzyżem osadzonym na niewielkim daszku. W przyziemiu kruchta z otworem wejściowym w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym. Drzwi drewniane, dwuskrzydłowe z nadświetlem. Elewacja kruchty zamknięta schodkową ścianą szczytową zwieńczoną kamiennym krzyżem. Powyżej duże, okrągłe okno wypełnione rozetą, ujęte w motyw półkolistej arkady zaznaczonej w tynku. W górnej części fasady fryz arkadkowy. Elewacje boczne artykułowane uskokowymi przyporami, w górnej części dekorowane fryzem arkadowym. Nad nawą dach dwuspadowy, nad prezbiterium wielopołaciowy, ponad zakrystią oraz obiema kruchtami jednospadowy. Wszystkie kryte blachą. Ponad nawą umieszczona czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę, z glorietą zwieńczoną ostrosłupowym hełmem. Na jej szczycie ażurowy krzyż. Elewacje świątyni tynkowane w odcieniach koloru żółtego oraz bieli.

Zarys problematyki artystycznej

Kościół w Stróży to skromnych rozmiarów świątynia utrzymana w stylu neoromańskim. Budowniczym kościoła (a nie jak się często podaje autorem projektu) był znany myślenicki przedsiębiorca Jan Hołuj. Prowadził on w pobliskich Myślenicach tartak parowy, młyn oraz elektrownię i dobrze prosperującą firmę budowlaną, której najbardziej znanymi realizacjami są okazały gmach myślenickiego sądu powiatowego utrzymany w stylistyce historyzmu oraz podwyższenie wieży kościoła parafialnego w Myślenicach. Firma Hołuja budowała również drewniane domy i wille letniskowe, zatrudniając lokalnych cieśli i stolarzy. Jak pisze Dariusz Zdziech „budowniczy” Hołuj cieszył się opinią bardzo solidnego fachowca. Zakład Hołuja funkcjonował do drugiej wojny światowej, potem firmę przejęli synowie, starszy Jan – architekt i młodszy Stanisław, który otrzymał w zarządzie elektrownię. Wyposażenie świątyni w Stróży reprezentuje różne epoki i style. Zespół ołtarzy pochodzi z początku XX wieku i jest współczesny kościołowi. Ołtarz główny utrzymany jest w stylu eklektyzmu, ołtarze boczne są neobarokowe. Ciekawym elementem wyposażenia są witraże wykonane w latach 1959-1960 według projektu Adama Bunscha.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Stróży został wybudowany w latach 1906-1909. Neogotycki budynek wznosiła firma Jana Hołuja z Myślenic, ukończono go w 1909 roku. Świątynia w Stróży konsekrowana w 1908 roku, początkowo stanowiła ekspozyturę parafii w Myślenicach. Ustanowienie parafii w Stróży nastąpiło w 1922 roku, a jej pierwszym proboszczem został ksiądz Jan Fijałek. Wyposażenie świątyni reprezentuje różne epoki i style. Zespół utrzymanych w stylu neobarokowym ołtarzy, główny i boczne pochodzi z początku XX wieku i jest współczesny kościołowi. Ciekawym elementem wystroju są witraże wykonane w latach 1959-1960 według projektu Adama Bunscha.

Bibliografia