Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica w typie kielichowym. Uskokowa stopa na rzucie ośmioboku przechodzi w trzon ujęty u podstawy i u góry wklęską i wałkiem. Czara powtarzająca rzut stopy i trzonu ujęta jest dołem i wzdłuż górnej krawędzi profilowanym gzymsem. Brzusiec artykułują płyciny w kształcie odwróconych, półkolistych arkad. Czasza chrzcielnicy ma formę kopuły zwieńczonej latarnią z krzyżem. Płyciny trzonu, czary i latarni wypełnia ornamentyka roślinna. Płyciny czaszy pokrywa motyw naśladujący dachówkę karpiówkę. Struktura chrzcielnicy utrzymana jest w odcieniach brązu, detal i ornamentyka są złocone i srebrzone. Z chrzcielnicą łączy się pobliska płaskorzeźba przedstawiająca Chrzest Jezusa w Jordanie.

Chrzcielnica

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Włosienica
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Michała Archanioła
Miejsce przechowywania
filar przytęczowy prawy
Identyfikator
DZIELO/24073
Kategoria
chrzcielnica
Ilość
1
Czas powstania
1896 rok
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, złocone, srebrzone
Wymiary podstawowe
wysokość – 195 cm
Wymiary szczegółowe
Średnica czary – około 75 cm
Wymiary szczegółowe
Średnica czary – około 75 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Chrzcielnica w kościele parafialnym we Włosienicy została wykonana w 1896 roku.
Konserwację chrzcielnicy i płaskorzeźby przeprowadzono w 1990 roku.

Opis

Chrzcielnica w typie kielichowym. Uskokowa stopa na rzucie ośmioboku przechodzi w trzon ujęty u podstawy i u góry wklęską i wałkiem. Czara powtarzająca rzut stopy i trzonu ujęta jest dołem i wzdłuż górnej krawędzi profilowanym gzymsem. Brzusiec artykułują płyciny w kształcie odwróconych, półkolistych arkad. Czasza chrzcielnicy ma formę kopuły zwieńczonej latarnią z krzyżem. Płyciny trzonu, czary i latarni wypełnia ornamentyka roślinna. Płyciny czaszy pokrywa motyw naśladujący dachówkę karpiówkę. Struktura chrzcielnicy utrzymana jest w odcieniach brązu, detal i ornamentyka są złocone i srebrzone.

Z chrzcielnicą łączy się pobliska płaskorzeźba przedstawiająca Chrzest Jezusa w Jordanie.

Zarys problematyki artystycznej

Jednym z podstawowych sprzętów liturgicznych stanowiących wyposażenie kościoła jest chrzcielnica służąca udzielaniu sakramentu chrztu i odnawianiu przyrzeczeń chrzcielnych. Początkowo obrzęd ten odbywał się przez zanurzenie i dotyczył najczęściej osób dorosłych. Miejscem służącym sprawowaniu tego sakramentu było baptysterium, stanowiące odrębny lub przylegający do bryły kościoła niewielki budynek. Około VI-VII wieku obrzęd podlegał stopniowemu upraszczaniu i coraz częstszym zjawiskiem stały się chrzty dzieci. Natomiast około XII-XIII stulecia został spopularyzowany sposób chrzczenia poprzez polanie wodą. Owe przemiany spowodowały pojawienie się w przestrzeni świątyń chrzcielnic. Początkowo nie umieszczano ich w obrębie prezbiterium czy zakrystii. Najczęściej znajdowały się po północnej bądź północno-zachodniej stronie kościoła z uwagi na symbolikę kierunków (północ – zło, zachód – nieznajomość Boga), chrzest bowiem był oświeceniem i odrzuceniem zła. Od XVIII wieku chrzcielnice zaczęto umieszczać naprzeciwko ambony. Po względem formy od XII wieku w Europie występują chrzcielnice typu kielichowego składające się z osadzonej na stopie i trzonie z nodusem czary będącej zbiornikiem na wodę, nakrytej dekoracyjną czaszą. Chrzcielnica w kościele parafialnym we Włosienicy została wykonana w 1896 roku, wraz z dwoma ołtarzami bocznymi, w jednym z krakowskich warsztatów snycerskich. Podobnie jak wspomniane retabula, struktura chrzcielnicy nawiązuje do form architektury baroku, zwłaszcza w partii czaszy przybierającej kształt kopuły na rzucie ośmioboku, zwieńczonej latarnią z krzyżem. Kolorystyka struktury chrzcielnicy, podobnie, jak w przypadku wspomnianych ołtarzy, jest utrzymana w odcieniach brązu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Stan zachowania jest dobry. Konserwację chrzcielnicy i płaskorzeźby przeprowadzono w 1990 roku.

Streszczenie

Chrzcielnica w kościele parafialnym we Włosienicy została wykonana w 1896 roku, wraz z dwoma ołtarzami bocznymi, w jednym z krakowskich warsztatów snycerskich. Struktura chrzcielnicy utrzymana jest w stylistyce neobarokowej, nawiązuje bowiem do form sztuki XVII I XVIII wieku.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Kościół, zwrócony w kierunku południowo-wschodnim, jest budowlą murowaną z cegły na zaprawie wapiennej, na rzucie podłużnym. Powierzchnia budynku wynosi około 550 m2. Kościół charakteryzuje zwarta, prosta bryła. Korpus jest jednonawowy i trójprzęsłowy. Szerokie, dwuprzęsłowe, prezbiterium jest zamknięte półkoliście. Na osi kościoła, w przedłużeniu północnego przęsła przylega jednokondygnacyjna wieża, ujęta po bokach piętrowymi lokalnościami. Nawa przekryta jest sklepieniem kolebkowym z gurtami, wspartymi na osadzonych na wysokich cokołach parach przyściennych, czworobocznych filarów z przylegającymi do nich pilastrami o gładkich trzonach. Przestrzeń prezbiterium od korpusu nawowego oddziela półkoliście zamknięta arkada łuku tęczowego i drewniana balustrada. Zamknięte prostą ścianą prezbiterium zajmuje przestrzeń jednego przęsła. Dalej znajduje się zakrystia. Artykulację ścian na zewnątrz kościoła stanowi niewysoki obiegający bryłę cokół oraz niepełne belkowanie wieńczące, składające się z fryzu i gzymsu. Fasadę artykułuje płycina podzielona parą wspartych na cokołach pilastrów. W polu środkowym znajduje się główny otwór wejściowy. Dwuskrzydłowe, drewniane drzwi z naświetlem ujęte są prostym, profilowanym portalem. Tuż nad nadprożem znajduje się krótki gzyms. Wyżej duże, prostokątne, zamknięte półkoliście okno. Fasadę wieńczy trójkątny przyczółek. Ściany korpusu nawowego i prezbiterium przeprute są prostokątnymi, zamkniętymi półkoliście oknami. Dodatkowo w ścianie zachodniej, na wysokości przyległości wieży, w dolnej partii muru znajduje się niewielkie, półkoliście zamknięte okno a w drugim przęśle nawy prostokątny otwór drzwiowy; podobny jest umiejscowiony w drugim przęśle prezbiterium po stronie zachodniej. Kondygnację czworobocznej wieży w dolnej partii obiega parapet, wyżej w każdej ze ścian znajduje się po jednym prostokątnym, zamkniętym półkoliście oknie. Górną partię wieży obiega gzyms wieńczący wyłamujący się półkoliście pośrodku każdej ze ścian. Wieża nakryta jest hełmem cebulastym z latarnią. Korpus nawowy i prezbiterium przekrywa dwuspadowy dach wykonany z blachy, z wieżyczką na sygnaturkę na zakończeniu prezbiterium. Kolorystyka tynków kościoła utrzymana jest w odcieniach żółci i bieli, cokół jest brązowy. Okna nawy, prezbiterium i fasady wypełniają witraże, wnętrze pokrywa polichromia z przedstawieniami figuralnymi w partii sklepień. Plac przykościelny, z wybrukowanymi alejkami i trawnikiem, otoczony jest żywopłotem z krzewów ozdobnych.
kościół
Kościół św. Michała Archanioła
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z wejściem schodami od strony prezbiterium. Kosz na planie ośmioboku ze ściankami wydzielonymi pilastrami z prostokątnymi płycinami na trzonach. Pola ścianek wypełniają płyciny w formie stojącego prostokąta o ściętych narożach. Ujęty dołem wybrzuszonym architrawem parapet jest w formie niepełnego belkowania z gzymsem wyłamującym się nad pilastrami. U spodu kosza podwieszenie ujęte czterema wolutami, zakończone dekoracyjną szyszką w formie kiści winogrona. Schody są jednobiegowe z balustradą w formie ścianki wypełnionej romboidalną płyciną o ściętych narożach, ujętej na końcu kolumną o lekko wybrzuszonym trzonie, zwieńczoną niewielkim gazonem. Zaplecek wypełnia płycina w kształcie stojącego prostokąta. Baldachim na rzucie czworoboku o ściętych narożach, który u podstawy obiega wyłamujące się na narożach belkowanie, wieńczy forma czterech spływów wolutowych zakomponowanych naprzemiennie z trzema ażurowymi kartuszami w formie racaille'ów. Strukturę kosza zdobią motywy rozet w płycinach ścianek i gałązek z rozetkami w płycinach pilastrów. Trzon kolumny balustrady oplata wić winnej latorośli. Płycinę zaplecka wypełnia polichromowany motyw tablic z przykazaniami Bożymi ujętych płaskorzeźbionym motywem liści akantu z parą kampanuli, w narożach jest para uskrzydlonych główek anielskich. Po bokach znajduje się para rozet i podwieszeń w formie ulistnionych gałązek z małymi rozetkami. Zaplecek ujmuje para ażurowych, ornamentalnych uszaków. Podniebie baldachimu wypełnia płaskorzeźbiony motyw gołębicy Ducha Świętego na tle promienistej glorii. Szczyt baldachimu jest w formie figury baranka paschalnego stojącego na zamkniętej księdze z siedmioma pieczęciami na podstawie z obłoków i ujętego półkolistą glorią promienistą. Struktura ambony utrzymana jest w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone i srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Płaskorzeźba w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym przedstawia scenę Chrztu Jezusa w Jordanie. Na pierwszym planie, po prawej stronie kompozycji znajduje się stojąca w lekkim kontrapoście postać Jezusa zwróconego nieznacznie w lewo. Jego postawę charakteryzuje lekko pochylona głowa z krótkim zarostem, o długich, falowanych włosach oraz skrzyżowane na piersiach ręce. Nagą sylwetkę osłania jedynie w partii bioder, sięgające połowy ud białe perizonium. Jezus stoi w płynącej środkiem kompozycji rzece. Po lewej stronie, na skalistym brzegu stoi zwrócony w trzech czwartych w prawo św. Jan Chrzciciel. Lekko pochyloną głowę charakteryzuje krótki ciemnobrązowy zarost i długie, opadające na plecy włosy. Nagą sylwetkę mężczyzny osłania w partii bioder perizonium wykonane ze skóry zwierzęcej. Prawą ręką podtrzymuje długą laskę w formie krzyża z banderolą z napisem: „Ecce Agnus Dei”, lewą, wyciągniętą nad głową Jezusa wylewa z małej, płaskiej miseczki wodę. Tło przedstawienia stanowi rozległy pejzaż z wzniesieniami, z widoczną na drugim planie murowaną zabudową oraz smukłymi drzewami palmowymi w głębi. Błękitne niebo zaczerwienione jest tuż nad linią horyzontu. Płaskorzeźbę ujmuje rzeźbiona na wzór retabulum ołtarzowego architektoniczna struktura. Podstawę tworzy wysoki cokół, ujęty parą kolumienek, którego pole wypełnia płycina w kształcie stojącego prostokąta o wklęsło ściętych narożach. Na cokole osadzona jest część środkowa struktury, w formie prostokątnej arkady zamkniętej łukiem półkolistym, ujętej parą kolumienek oraz parą uszaków w postaci zamkniętych trójkątnie przypór. Struktura powyżej arkady przybiera formę frontonu budowli ze szczytem, jaki tworzy gzyms wieńczący w kształcie trójkątnego przyczółka, flankowany parą niewielkich pilastrów. Powyżej widoczna konstrukcja przypominająca pokryty dachówką dach pulpitowy. Zwieńczenie ma formę aediculi z arkadą z łukiem trójlistnym, ujętą parą kolumienek wspierających belkowanie z gzymsem w kształcie półkolistego łuku nadwieszonego. Dodatkowo po bokach aediculi znajduje się para przypór. Powyżej arkady w części środkowej przedstawiono płaskorzeźbione popiersie Boga Ojca. W arkadzie zwieńczenia jest figura anioła. Utrzymaną w odcieniach brązu strukturę zdobi złocona dekoracja ornamentalna w formie stylizowanych wici roślinnych i rozet.
płaskorzeźba
Chrzest Jezusa w Jordanie
Zdjęcie nr 1: Feretron w typie obrazowym osadzony na niewysokiej, uskokowej podstawie z parą otworów na drążki. Pola obrazowe w kształcie stojących prostokątów ujmuje dekoracyjna rama z rzeźbionym motywem wici winnej latorośli, zwieńczona owalnym medalionem okolonym liśćmi laurowymi z monogramem chrystologicznym na awersie i maryjnym na rewersie. Awers feretronu zajmuje półpostaciowy wizerunek Jezusa w typie Ecce Homo. Jezus zwrócony jest niemal na wprost. Przechyloną, zwróconą nieznacznie w trzech czwartych w prawo głowę charakteryzuje pociągła twarz o delikatnych rysach, długim nosie i krótkim, brązowym zaroście. Długie, falowane włosy opadają na barki. Głowę wieńczy cierniowa korona. Na twarzy, szyi i torsie widoczne są drobne stróżki krwi. Nagą klatkę piersiową Jezusa charakteryzuje rytmiczny układ żeber. Skrzyżowane na wysokości talii, zgięte w łokciach ręce związane są w nadgarstkach sznurem, w prawej dłoni trzyma pojedynczą trzcinę. Na ramiona Jezusa narzucony jest osłaniający biodra płaszcz zdobiony aplikacjami w formie kartuszy z dwoma główkami anielskimi. Niemal całą sylwetkę Jezusa okala promienisty nimb. Elementy takie jak nimb, korona cierniowa, sznur, trzcina i płaszcz są płaskorzeźbione, złocone i srebrzone. Rewers feretronu stanowi wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej. Ukazana półpostaciowo, zwrócona frontalnie Maria ma nieznacznie w trzech czwartych w lewo skierowaną głowę. Pociągłą, owalną twarz charakteryzują linearnie opracowane rysy o nieco przymkniętych oczach, długim prostym nosie i niewielkich ustach. Na prawym policzku widoczne dwie, ukośne linie blizn. Maria ubrana jest w suknię i osłaniający jej głowę i sylwetkę płaszcz. Prawą, uniesioną na wysokości klatki piersiowej dłonią o wyprostowanych palcach wskazuje na siedzące na jej lewej ręce Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w prawo. Okrągłą twarz Jezusa charakteryzują rysy dorosłego człowieka, o podobnym do Marii typie fizjonomii. Ubrany jest w długą suknię o trójkątnym dekolcie. Prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, lewą ujmuje trzymaną na kolanach zamkniętą księgę. Karnacje postaci są ciemne, a ich głowy wieńczą korony w typie otwartym, okalają aureole, promieniste nimby oraz wieniec 12 gwiazd. Szaty, korony, nimby, gwiazdy i księga są płaskorzeźbione, złocone i srebrzone. Aplikacje na powierzchni ubiorów oraz dekoracja koron i aureoli naśladuje efekt kameryzacji perłami, koralami, turkusami i bursztynem.
feretron
Ecce Homo; Matka Boska Częstochowska
Zdjęcie nr 1: Feretron w typie obrazowym osadzony na prostopadłościennej, profilowanej podstawie z parą otworów na drążki, ujęty jest ażurowym obramieniem w formie ornamentu roślinnego. Pola obrazowe mają kształt stojących prostokątów. Awers zajmuje wizerunek Matki Boskiej Kalwaryjskiej. Ukazana w półpostaci Maria zwrócona jest na wprost. Głowę kieruje w trzech czwartych w prawo. Długie, brązowe włosy opadają na plecy. Maria lewą ręką wskazuje na podtrzymywane prawą Dzieciątko tulące się do jej policzka. Owalne twarze charakteryzują pełne rysy, długie proste nosy, duże oczy i drobne usta. Na głowach postaci, okolonych promienistymi nimbami, są zamknięte korony. Niebieskie szaty zdobione są haftowanym złotymi nićmi i kamieniami wzorem kwiatowym, na szyjach szerokie kolie z pereł. Srebrzone tło zdobi motyw wpisanych w romby rozet. Na rewersie feretronu jest przedstawienie Matki Boskiej Saletyńskiej. Pośrodku kompozycji ukazana jest całopostaciowa sylwetka Marii stojącej na prostopadłościennej, kamiennej płycie. Zwróconą w trzech czwartych w prawo, lekko przechyloną głowę charakteryzuje zaokrąglona twarz o pełnych rysach, dużych oczach, długim nosie i wydatnych ustach. Na bladych policzkach widoczne są stróżki łez. Ręce skrzyżowane na piersiach. Maria ubrana jest w jasnoróżową suknię o dole, dekolcie i mankietach obszytych żółtymi koralikami, owalnymi i romboidalnymi kamieniami niebieskimi i zielonymi oraz perłami. W pasie przewiązany jest żółty fartuch. Na szyję nałożony jest biały szal w żółto-niebieskie paski oraz krucyfiks z młotkiem i obcęgami na końcach poziomej belki. Głowę osłania biały, półprzejrzysty, koronkowy welon sięgający bioder, pod którym widoczna jest chusta w biało-zielone pasy. Okoloną promienistym nimbem głowę wieńczy zamknięta korona ozdobiona drobnymi, kolorowymi różyczkami. Na stopach są białe, wyszywane kolorowymi kwiatkami buty. W głębi, na tle pejzażu z zabudową wiejską, rozgrywa się scena narracyjna. Po prawej stronie kompozycji na łące, na prostopadłościennym kamieniu siedzi Matka Boska, wspierając dłońmi twarz. Tuż obok widoczne jest tryskające do góry źródło. Nieco dalej znajdują się sylwetki śpiących Melanii i Maksymina ubranych na biało i niebiesko. Pastuszków od Marii oddziela wąska rzeczka z widocznym w głębi drewnianym mostkiem. Wyżej, na tle obłoków znajdują się trzy uskrzydlone główki anielskie. Lewą stronę kompozycji zajmuje stado pasących się krów, w dali zaś widoczni są klęczący ze złożonymi dłońmi Maksymin i Melania, spoglądający w górę, ku Marii unoszącej się na tle kremowych obłoków, czerwonej mandorli i wiązek promieni. Przy dolnej krawędzi napis „Cudowne Objawienie N(ajświętszej) P(anny) Maryj w Francyj na górze Sállette 1846”.
feretron
Matka Boska Kalwaryjska, Matka Boska Saletyńska
Zdjęcie nr 1: Feretron w typie obrazowym osadzony na prostopadłościennej, profilowanej podstawie z parą otworów na drążki ujęty jest ażurowym obramieniem w formie stylizowanej ornamentyki roślinnej. Na awersie znajduje się wizerunek Misericordia Domini z półpostaciowo ukazanymi sylwetkami Jezusa Miłosiernego i Matki Boskiej Bolesnej. Znajdujący się po prawej stronie kompozycji Jezus stojący w kamiennym sarkofagu ukazany jest na wprost. Zwróconą w trzech czwartych w prawo głowę charakteryzuje pociągła twarz o dużych oczach, długim nosie, wydatnych kościach policzkowych i krótkim zaroście. Skręcone włosy opadają na ramiona i plecy. Głowę wieńczy korona cierniowa. Nagą sylwetkę cechuje wyraźna muskulatura ciała, biodra przesłania białe perizonium. Z ran na dłoniach i w boku płyną strugi krwi, natomiast ciało i twarz pokrywają drobne krople. Po lewej stronie znajduje się sylwetka Matki Boskiej Bolesnej zwróconej nieznacznie w lewo. Przechyloną lekko głowę charakteryzuje pociągła twarz o dużych oczach, długim, lekko zakrzywionym nosie i drobnych ustach. Maria ubrana jest w różową suknię i ciemnoniebieski płaszcz osłaniający głowę i ramiona, podwinięty pod ręce. Lewą dłoń wspiera na piersiach, prawą ujmuje rękę Jezusa. W lewym, dolnym rogu kompozycji ukazana jest półpostaciowo sylwetka św. Franciszka z Asyżu zwróconego w trzech czwartych w lewo. Święty odchylając głowę z krótkim zarostem i tonsurą, spogląda w kierunku Jezusa. Skrzyżowane na piersiach dłonie noszą ślady stygmatów, w lewej trzyma krzyż. Święty ubrany jest w habit franciszkański i kukullę. Po przeciwległej stronie ukazana jest półpostaciowo sylwetka św. Jana Kantego w trzech czwartych zwróconego w lewo. Odchyloną głowę charakteryzują krótkie siwe włosy i zarost. Święty ubrany jest w togę akademicką. W lewej ręce trzyma księgę z godłem Uniwersytetu Jagiellońskiego, prawą wyciąga przed siebie. Wzdłuż górnej krawędzi obrazu namalowane są srebrne i złote wota w kształcie serc, rąk, nóg, krzyży czy trójkąta Opatrzności Bożej. Rewers stanowi reprezentacyjny wizerunek św. Barbary ukazanej w półpostaci, zwróconej w trzech czwartych w prawo. Owalną twarz charakteryzują delikatne, pełne rysy o dużych oczach, prostym nosie i wydatnych ustach. Długie, ciemny blond, skręcone włosy opadają na plecy i ramiona z wplecionymi w nie sznurami pereł. Głowę wieńczy otwarta korona z klejnotem tuż nad czołem. Uszy świętej zdobią długie kolczyki z pereł. Święta Barbara ubrana jest w białą koszulę z szerokimi, bufiastymi rękawami i zieloną, spiętą w pasie suknię z krótkimi, rozciętymi rękawami. Szeroki dekolt ujmuje kremowa chusta w niebiesko-czerwone paski podpięta dwoma dużymi, kameryzowanymi zaponami. Na ręce narzucony jest czerwony płaszcz z żółtym podszyciem. Głowę świętej okala promienisty nimb. W prawej, uniesionej na wysokości klatki piersiowej dłoni, trzyma kielich eucharystyczny z jaśniejącą hostią. W lewej, opuszczonej ręce trzyma miecz. W tle, po prawej stronie widoczna jest kamienna wieża.
feretron
Misericordia Domini, św. Barbara

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna w kształcie leżącego prostokąta. W polu inskrypcja „D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO] / Ś(WIĘTEJ) P(AMIĘCI) / LUDMIŁA MACHNICKA / UR(ODZONA) DN(IA) 17/IX 1858 ZM(ARŁA) 15 / VI 1896 R(OKU) / PROSI O WESTCHNIENIE DO BOGA.”
płyta nagrobna
Epitafium Ludmiły Machnickiej
Zdjęcie nr 1: Tablica w kształcie stojącego prostokąta z bieloną inskrypcją „Wsto lat niewoli / prosimy ze łzami / Królowo Polski / módl się za nami ! / 1896”.
tablica pamiątkowa
Tablica pamiątkowa
Zdjęcie nr 1: Ołtarz architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Retabulum osadzone jest na wysokim, zdwojonym, zryzalitowanym uskokowo cokole. Ołtarz jest prostopadłościenny z drewnianą mensą. Część środkową ujmuje para kolumn o żłobkowanych trzonach i korynckich kapitelach, ustawionych na tle zdwojonych pilastrów. Podpory dźwigają wyłamujące się ponad nimi belkowanie o silnie wysuniętym gzymsie. Zwieńczenie ma formę aediculi ujętej parą pilastrów i spływów wolutowych, zamkniętej trójkątnym przyczółkiem. Dodatkowo ujęta jest ona przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Płycina antepedium jest w kształcie leżącego prostokąta z płaskorzeźbionym motywem złoconego kielicha eucharystycznego oraz kwiatów lilii skrzyżowanych z włócznią oraz trzciną z gąbką na tle srebrzonych obłoków ujętych promienistą glorią. Płyciny górnego cokołu (predelli) zdobi motyw ostów i cierni. Część środkową ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków z motywem tuniki, kolumny biczowania oraz trzciny po lewej stronie i chusty św. Weroniki, drabiny, włóczni i trzciny z gąbką po prawej. U góry, pośrodku znajduje się uskrzydlona główka anielska. Powyżej, w partii belkowania, którego gzyms zdobi kostkowanie, jest umieszczony kartusz herbowy z monogramem IHS. Fryz zdobi stylizowana wić roślinna oraz para uskrzydlonych główek anielskich, natomiast zwieńczenie retabulum m.in. motywy roślinne, rozetki i kampanulle. Szczyt tworzy podtrzymująca krzyż para aniołów o sylwetkach od pasa w dół w formie liści akantu. Na przerwanym przyczółku znajduje się para przyklękających aniołów, ubranych w suknie w kolorach jasnoczerwonym i niebieskim oraz złocone płaszcze, trzymających w dłoniach włócznię i trzcinę z gąbką. Pole w części środkowej ma kształt stojącego prostokąta ujętego profilowaną, złoconą ramą. W środku znajduje się przedstawienie św. Anny nauczającej małą Marię. Pole w zwieńczeniu ma kształt stojącego owalu ujętego złoconą ramą w formie wieńca laurowego. Zawiera wizerunek św. Józefa. Struktura retabulum utrzymana jest w odcieniach brązu, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone.
ołtarz
Ołtarz boczny
Zdjęcie nr 1: Ołtarz architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny, ze zwieńczeniem. Retabulum osadzone jest na wysokim, zdwojonym, zryzalitowanym uskokowo cokole. Ołtarz jest prostopadłościenny z drewnianą mensą. Pośrodku mensy znajduje się tabernakulum w formie prostopadłościennej szafki o lekko wypukłej przedniej ściance. Z przodu naroża ujmuje para półkolumienek, z tyłu półwałków. Prostokątne, zamknięte łukiem wklęsło-wypukłym drzwiczki zdobi polichromowane przedstawienie kielicha eucharystycznego na obłokach. Część środkową retabulum ujmuje para kolumn o żłobkowanych trzonach i korynckich kapitelach, ustawionych na tle zdwojonych pilastrów. Podpory dźwigają wyłamujące się ponad nimi belkowanie o silnie wysuniętym gzymsie. Zwieńczenie ma formę aediculi ujętej parą pilastrów i spływów wolutowych, zamkniętej trójkątnym przyczółkiem. Dodatkowo ujęta jest ona przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Płycina antepedium jest w kształcie leżącego prostokąta z płaskorzeźbionym motywem złoconego, gorejącego serca, krzyża i kotwicy na tle srebrzonych obłoków ujętych promienistą glorią. Płyciny górnego cokołu (predelli) wypełnia stylizowana ornamentyka roślinna. Część środkową ujmuje para ażurowych uszaków z motywem kwiatu oraz wici akantu. U góry, pośrodku znajduje się uskrzydlona główka anielska. Powyżej, w partii belkowania, którego gzyms zdobi kostokowanie, umieszczony jest kartusz herbowy z monogramem maryjnym. Fryz zdobi stylizowana wić roślinna oraz para uskrzydlonych główek anielskich, natomiast zwieńczenie retabulum m.in. motywy roślinne, rozetki i kampanule. Szczyt tworzy podtrzymująca koronę para aniołów o sylwetkach od pasa w dół w formie liści akantu. Na przerwanym przyczółku znajduje się para przysiadających aniołów w sukniach w kolorze jasnofioletowym i pomarańczowym oraz złoconych płaszczach. Pole w części środkowej ma kształt stojącego prostokąta ujętego profilowaną, złoconą ramą. W środku znajduje się wizerunek Najświętszego Serca Jezusa. Pole w zwieńczeniu ma kształt stojącego owalu ujętego złoconą ramą w formie wieńca laurowego. Zawiera scenę Chrztu Jezusa w Jordanie. Struktura retabulum utrzymana jest w odcieniach brązu, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone.
ołtarz
Ołtarz boczny
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum Władysław Jagiełło ukazany do kolan, frontalnie, z głową skierowaną w prawo. Lewą ręką trzyma czerwono-niebieską kopię, prawą kładzie na rękojeści miecza przy boku. Twarz ma pociągłą, o zapadłych policzkach i wysokim czole, małych, migdałowatych oczach, krótkim, garbatym nosie i małych ustach. Włosy ma siwe i proste, sięgające ramion. Na głowie korona otwarta, kameryzowana. Ubrany jest w kolczugę i napierśnik zapięty czerwonym pasem, z dekoracją w postaci herbów Pogoń i Orzeł w koronie w partii piersi oraz pasa z dekoracją geometryczno-roślinną przy dolnej krawędzi. Przy prawym boku zawieszony miecz. Na ramiona ma narzucony malowany na złoto płaszcz, z czerwoną podszewką, zapięty pod szyją klamrą w formie krzyża liliowego. Postać ukazana na cieniowanym czerwono-bordowym tle. W lewym górnym rogu sygnatura: „Bąkowski / 96.” Obraz ujęty profilowaną i złoconą ramą.
obraz
Portret Władysława Jagiełły
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał formę stojącego prostokąta zamkniętego u góry łukiem odcinkowym nadwieszonym z uskokami, ujętego profilowaną ramą. W środkowej części kompozycji przedstawiono scenę zwiastowania Najświętszej Marii Pannie. Marię ujętą w trzech czwartych w prawo wyobrażono klęczącą na klęczniku z lewej strony kompozycji. Lewą rękę przycisk do piersi, a prawą nieznacznie odsuwa od siebie. Jest to młoda dziewczyna po owalnej twarzy z jasną karnacją, wydatnym nosem i ustami z mocno drapowaną białą chusta na głowie zakrywającą jest włosy. Głowę Marii okala nimb. Madonna ubrań jest w bladofioletową suknię oraz ciemnozielony płaszcz nieznacznie zsuwający się z jej prawego ramienia, którego poła okrywa jej kolana. Na drewnianym klęczniku leży otwarta księga. Klęczący przed nią uskrzydlony Archanioł Gabriel ujęty w trzech czwartych w lewo klęczy na szarobiałych obłokach. Obiema rękami prezentuje Marii pergaminowy list zakończony u dołu zawieszoną na przytwierdzonych do jego rogów sznurku okrągłą, woskową pieczęcią zdobioną symbolem Trójcy Świętej. Na liście umieszczono kaligraficzne wypisane pozdrowienie anielskie: „AVE MARIA GRA/TIA PLENA DOMINVS / TECVM BENEDICTA TV / IN MVLIERIBVS ET / BENEDICTVS TRV/CTVS [FRVCTVS] VENTRIS TVI / JESVS CHRISTVS”. Jego młodzieńcza twarz o jasnej karnacji z wydatnym nosem i ustami widoczna jest z profilu. Otaczają ją falujące brązowe włosy, spływające na jego plecy spod złotego diademu dekorowanego na przędzie klejnotem z krzyżykiem. Gabriel ubrany jest w jasną tunikę dekorowaną drobnymi kwiatuszkami oraz złocistą szatę z podwiniętymi rękawami opadającą na jego plecy i przewiązaną skrzyżowaną na piersi ciemnozieloną stułą o końcach zdobionych złotymi chwostami. Pomiędzy obłokami na których klęczy archanioł widoczne są uskrzydlone główki anielskie. W górnej części kompozycji widać otwarte niebiosa okolone po zewnętrznej niebieskoszarymi obłokami z igrającymi w nich aniołkami adorującymi widocznego w połowie na obłoku Boga Ojca. Stworzyciel został ukazany na jasnym tle utworzonym z niezliczonej liczby ułożonych koncentrycznie uskrzydlonych główek anielskich. Bóg Ojciec został ujęty frontalnie z uniesioną prawą ręką oraz niebieskim globem podtrzymywanym lewą na szaroniebieskim obłoku. Jest to starzec z obfitą siwą brodą i włosami oraz zamkniętymi oczami. Ubrany jest w ciemnoniebieską tunikę oraz przerzucony prze lewe ramię bladoszkarłatny płaszcz. Poniże ponad głowami Marii i Archanioła w świetlanym otoku przedstawiono gołębicę Ducha Świętego, od której snop świtała pada na Marię. W dolnej części kompozycji wyobrażono siedzących sześciu proroków i królów starotestamentalnych trzymających prostokątne tablice z napisami. Widoczny w centrum król Dawid gra na złocistej harfie. Są to starsi mężczyźni w orientalnych strojach. Dwóch z nich ma złote korony, dwóch wzorzyste turbany, a dwaj pozostali mają głowy okryte tkaninami. Ich twarze okalają siwe brody, bądź też krótkie brody brązowe. W prawym dolnym rogu widoczna jest sygnatura „B. Weiss 1896.”
obraz
Zwiastowanie Najświętszej Marii Pannie

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Na okrągłej podstawie, częściowo wmurowanej w ścianę oraz prostopadłościennym cokole niewielka stopa z trzonem w typie balustradowej lalki podtrzymującej półkulistą czarę o powierzchni imitującej puklowanie z wklęską i zaoblonym brzegiem. Na kwadratowej podstawie data: „A(NNO) D(OMINI) 1707”. Pokrywa w kształcie smukłej półkopuły, ośmiopolowa, z żebrami. W polach między żebrami dekoracja z ornamentu małżowinowego. Latarnia ośmioboczna z profilowanym cokołem i gzymsem. Na latarni jajowata kula z toczonym daszkiem zwieńczonym guzem w kształcie zbliżonym do szyszki. Żebra kopuły, elementy dekoracyjne i ornamenty złocone. Tła i ściany latarni polichromowane, ciemnozielone.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Na niskiej prostopadłościennej podstawie, niewielka stopa z trzonem w typie balustradowej lalki podtrzymującej półkulistą czarę o powierzchni imitującej puklowanie z wklęską i zaoblonym brzegiem. Na trzonie ryty kartusz z godłem herbu Zadora pod kapeluszem z sześcioma chwostami po każdej ze stron, w trzech rzędach. Pokrywa w formie korony zamkniętej, z sześcioma kabłąkami złączonymi kulą i krzyżem; obręcz i kabłąki z malowanymi rautami i kaboszonami imitującymi kamienie jubilerskie. Wewnątrz korony grupa rzeźbiarska: Chrystus w Jordanie, z rękoma w geście modlitwy i św. Jan Chrzciciel polewający wodą głowę Jezusa.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica gotycka w kształcie kielicha. Posiada kolistą stopę, która przechodzi w stożkowato zwężającą się tuleję z wydatnym wałkiem w połowie wysokości. Czara dołem lekko zaokrąglona, rozchylająca się ku górze. Płaszcz dekorowany u dołu i poniżej górnej krawędzi wąskimi pasami z minuskułowymi napisami, przedzielone motywem lilii: MARIA ROSA ROT HIS UNS, ANNO DOMINI 1462. Pomiędzy nimi rozmieszczone są na obwodzie cztery plakietki przedstawiające trójpostaciową Grupę Ukrzyżowania oraz frontalny wizerunek księcia zatorskiego Wacława w całej postaci. W prawej ręce trzyma włócznię, lewą dłoń opiera na tarczy z orłem. Twarz okala broda zakończona w szpic oraz długie i sfalowane włosy. Głowę wieńczy niewysoka książęca mitra. Ubrany jest w długi płaszcz narzucony na późnogotycka zbroję. Drewniana pokrywa chrzcielnicy została dodana wtórnie.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica kielichowa, ustawiona na dużej podstawie na rzucie ściętego koła oraz na prostopadłościennym cokole na rzucie kwadratu. Trzon wklęsło-wypukły z uskokiem u spodu; nodus gruszkowaty, dekorowany czterema lwimi głowami trzymającymi w paszczach festony z podwieszonej tkaniny. Czara w formie bardzo spłaszczonej półkuli z wywiniętą i profilowaną krawędzią; dekorowana uskrzydlonymi główkami anielskimi na przemian z kokardami z podwieszonymi festonami z tkaniny. Pokrywa w formie baldachimu na rzucie sześcioboku, wypiętrzona, zwieńczona krzyżem.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnicą ustawiona na niskiej podstawie na planie kwadratu. Płaszcz stopy na planie ośmioboku, zwężający się ku górze, zamknięty profilowanym, ośmiobocznym pierścieniem. Trzon o przekroju ośmiobocznym. Czara o przekroju ośmiobocznym, wypukła, z wywiniętym brzegiem, w dolnej części dekorowana imitacją puklowania.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica usytuowana na postumencie na rzucie półkolistym i schodkowej, kwadratowej płycie. Jej trzon w typie gruszkowym dźwiga puklowaną, półkulistą czarę z profilowanym, ćwierćkolistym w przekroju wylewem. Pokrywa drewniana, bogato profilowana, malowana na czarno, zwieńczona złoconą kulą z krzyżem.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Chrzcielnica", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrzcielnica-58

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności