Dwa anioły w zwieńczeniu

Dzieje zabytku

Figury aniołków wraz z całym ołtarzem Matki Boskiej z Lourdes pierwotnie znajdowały się w kościele św. Norberta w Krakowie. W 1796 roku zakupiła je parafia pw. Matki Boskiej Pocieszenia w Bieńkówce do nowo wybudowanego kościoła: „Ołtarze poboczne dwa, kupiła gromada od Panien Norbertanek przy Wiślnej Bramie w Krakowie za 200 reńskich”. Na początku XXI wieku ołtarz sprofanowali złodzieje, którzy skradli z wyposażenia kościoła kilkanaście figur aniołków. Część z nich udało się odzyskać.

Opis

Rzeźby aniołków ukazane są w pozycji siedzącej, zwrócone ku sobie w lustrzanym odbiciu, z głowami uniesionym do góry i z rękami na wysokości piersi, z szeroko rozpostartymi skrzydłami; w pasie przewiązane są złotą chustą. Mają subtelny modelunek ciała. Twarze ich są okrągłe, z pucułowatymi policzkami. Włosy średniej długości, ciemnobrązowe, zasłaniające uszy. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, skrzydła i chusta złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Aniołki w zwieńczeniu ołtarza Matki Boskiej z Lourdes wraz ze strukturą ołtarza mają niezwykłą metrykę pochodzenia. Pierwotnie stanowiły wyposażenie kościoła św. Norberta w Krakowie, założonego około 1635 roku przez Dorotę Kącką, ksienię zwierzyniecką. Na początku XIX wieku decyzją władz austriackich norbertanki musiały opuścić świątynię i kościół św. Norberta przekazano parafii grekokatolickiej. W związku z przejęciem kościoła podjęto decyzję o sprzedaży jego wyposażenia. Transakcja ta jest przykładem powszechnego, wtórnego obrotu dziełami sztuki sakralnej, zakrojonego na szeroką skalę. Niestety rzadko w takich przypadkach wyprzedaży wyposażenia kościelnego udaje się ustalić na podstawie źródeł los poszczególnych zabytków. Szczęśliwie dla kościoła w Bieńkówce w kronice parafialnej pod datą 1796 zapisano: „Ołtarze poboczne dwa, także kupiła gromada od Panien Norbertanek przy Wiślnej Bramie w Krakowie za 200 reńskich”. Niestety oprócz figur aniołków nie zachowały się inne oryginalne figury i obrazy z kompletu ołtarza. Warto zauważyć, że anioły posiadają subtelny modelunek ciała oraz ukazują ekspresję ujęcia w okazałych gestach, co świadczy o ich osiemnastowiecznej proweniencji.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry; aniołki wraz z całym ołtarzem Matki Boskiej z Lourdes odnowiono w 1887 roku.

Streszczenie

Aniołki w zwieńczeniu ołtarza Matki Boskiej z Lourdes są doskonałym przykładem wtórnego obrotu dziełami sztuki sakralnej, o niezwykłej metryce pochodzenia. W 1796 roku aniołki wraz z ołtarzem zakupiono z kościoła św. Norberta w Krakowie, który obecnie jest użytkowany przez wspólnotę grekokatolicką.

Bibliografia