Dwa anioły w zwieńczeniu

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Budzów
Miejscowość
Bieńkówka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Sułkowice
Parafia
Parafia Przenajświętszej Trójcy
Tagi
rzeźba XVIII wieku
Miejsce przechowywania
zwieńczenie ołtarza bocznego Matki Bożej z Lourdes
Identyfikator
DZIELO/13775
Kategoria
rzeźba
Ilość
2
Czas powstania
XVIII wiek
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Figury aniołków wraz z całym ołtarzem Matki Boskiej z Lourdes pierwotnie znajdowały się w kościele św. Norberta w Krakowie. W 1796 roku zakupiła je parafia pw. Matki Boskiej Pocieszenia w Bieńkówce do nowo wybudowanego kościoła: „Ołtarze poboczne dwa, kupiła gromada od Panien Norbertanek przy Wiślnej Bramie w Krakowie za 200 reńskich”. Na początku XXI wieku ołtarz sprofanowali złodzieje, którzy skradli z wyposażenia kościoła kilkanaście figur aniołków. Część z nich udało się odzyskać.

Opis

Rzeźby aniołków ukazane są w pozycji siedzącej, zwrócone ku sobie w lustrzanym odbiciu, z głowami uniesionym do góry i z rękami na wysokości piersi, z szeroko rozpostartymi skrzydłami; w pasie przewiązane są złotą chustą. Mają subtelny modelunek ciała. Twarze ich są okrągłe, z pucułowatymi policzkami. Włosy średniej długości, ciemnobrązowe, zasłaniające uszy. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, skrzydła i chusta złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Aniołki w zwieńczeniu ołtarza Matki Boskiej z Lourdes wraz ze strukturą ołtarza mają niezwykłą metrykę pochodzenia. Pierwotnie stanowiły wyposażenie kościoła św. Norberta w Krakowie, założonego około 1635 roku przez Dorotę Kącką, ksienię zwierzyniecką. Na początku XIX wieku decyzją władz austriackich norbertanki musiały opuścić świątynię i kościół św. Norberta przekazano parafii grekokatolickiej. W związku z przejęciem kościoła podjęto decyzję o sprzedaży jego wyposażenia. Transakcja ta jest przykładem powszechnego, wtórnego obrotu dziełami sztuki sakralnej, zakrojonego na szeroką skalę. Niestety rzadko w takich przypadkach wyprzedaży wyposażenia kościelnego udaje się ustalić na podstawie źródeł los poszczególnych zabytków. Szczęśliwie dla kościoła w Bieńkówce w kronice parafialnej pod datą 1796 zapisano: „Ołtarze poboczne dwa, także kupiła gromada od Panien Norbertanek przy Wiślnej Bramie w Krakowie za 200 reńskich”. Niestety oprócz figur aniołków nie zachowały się inne oryginalne figury i obrazy z kompletu ołtarza. Warto zauważyć, że anioły posiadają subtelny modelunek ciała oraz ukazują ekspresję ujęcia w okazałych gestach, co świadczy o ich osiemnastowiecznej proweniencji.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry; aniołki wraz z całym ołtarzem Matki Boskiej z Lourdes odnowiono w 1887 roku.

Streszczenie

Aniołki w zwieńczeniu ołtarza Matki Boskiej z Lourdes są doskonałym przykładem wtórnego obrotu dziełami sztuki sakralnej, o niezwykłej metryce pochodzenia. W 1796 roku aniołki wraz z ołtarzem zakupiono z kościoła św. Norberta w Krakowie, który obecnie jest użytkowany przez wspólnotę grekokatolicką.

Bibliografia

Grabowski Ambroży , "Kraków i jego okolice", Kraków 1936
Okarmus Ireneusz , "Skusiły ich aniołki" , „Gość Krakowski” , s. 8
Pencakowski Paweł, "Recepcja dzieł dawnej sztuki i pamiątek przeszłości w diecezji krakowskiej w epoce kontrreformacji", 2009

Jak cytować?

Maria Działo, "Dwa anioły w zwieńczeniu", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/dwa-anioly-w-zwienczeniu-1

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności