Św. Wojciech

Dzieje zabytku

Rzeźba powstała w trzeciej ćwierci XVIII wieku jako jedna z figur należąca do kompletu dekoracji rzeźbiarskiej ołtarza głównego w kościele św. Walentego w Krempachach.

Opis

Rzeźba ustawiona na niskim, prostopadłościennym cokole przedstawiająca św. Wojciecha w postawie stojącej w delikatnym kontrapoście, z pastorałem w lewej dłoni, z otwartą księgą w prawej, z głową skierowaną ku górze, lewy bok przebity włócznią. Twarz podłużna, okolona długą, ciemnobrązową, bujną brodą, oczy duże, nos długi i szeroki, włosy średniej długości, kręcone. Święty jest ubrany w albę z długimi rękawami, złoconą kapę z czerwoną podszewką spiętą na piersi klamrą, spod kapy widoczna czerwona stuła, na stopach złocone buty, a na głowie infuła, na dłoniach złote rękawice. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Wojciecha została ukazana w poruszonej pozie z ekspresyjnym wyrazem twarzy, charakterystycznym dla rzeźby rokokowej. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora rzeźb ołtarza głównego. Niewątpliwe zostały one wykonane przez jednego ze spiskich artystów, którzy lubowali się w dominacji rzeźby figuralnej i ornamentalnej nad malarską w dziełach małej architektury. Święty Wojciech żył w latach 956-997. Był biskupem Pragi od 983 roku. W 997 roku wyruszył do Polski, a następnie do Prus nawracać pogan, gdzie zginął śmiercią męczeńską prawdopodobnie przeszyty włóczniami. Ciało świętego wykupił i pochował w Gnieźnie książę Bolesław Chrobry. Święty Wojciech bywał kilkukrotnie na Węgrzech, do których należały niegdyś tereny Zamagurza. W rzeźbie w kościele w Krempachach św. Wojciech trzyma w dłoni księgę, nawiązującą do jego misji apostolskiej. Drugi atrybut – włócznia przebijająca bok, związana jest z jego męczeńską śmiercią. Zwyczajowo jednak rzeźba ta interpretowana jest w literaturze dotyczącej kościoła w Krempachach, jako figura św. Stanisława, prawdopodobnie ze względu na pastorał, który święty trzyma w dłoni, a który zapewne omyłkowo podmieniono od figury św. Stanisława, która stoi po drugiej stronie ołtarza.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba św. Wojciecha powstała w trzeciej ćwierci XVIII wieku jako element kompletu dekoracji rzeźbiarskiej ołtarza głównego w kościele św. Walentego w Krempachach. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora rzeźb ołtarza głównego. Niewątpliwe zostały wykonane przez jednego ze spiskich artystów, którzy lubowali się w dominacji rzeźby figuralnej i ornamentalnej nad malarską w dziełach małej architektury. Święty Wojciech żył w latach 956-997. Był biskupem Pragi od 983 roku. W 997 roku wyruszył do Polski, a następnie do Prus nawracać pogan, gdzie zginął śmiercią męczeńską prawdopodobnie przeszyty włóczniami.

Bibliografia