Św. Piotr

Dzieje zabytku

Figura o nieustalonej atrybucji, z końca XIX wieku, ustawiona na ołtarzu bocznym Najświętszego Serca Pana Jezusa, który sprowadzono w 1796 roku z kościoła św. Norberta w Krakowie.

Opis

Rzeźba ustawiona na niskim prostopadłościennym postumencie o ściętych narożach. Święty Piotr ukazany frontalnie, w postawie stojącej, w delikatnym kontrapoście, z prawą nogą ugiętą w kolanie, z kluczami w prawej dłoni i księgą przyciśniętą lewą ręką do piersi. Święty ubrany w jasnobrązową, długą suknię z długimi rękawami oraz czerwony płaszcz z jasnozieloną podszewką, zarzucony na prawe ramię i spływający do przodu na lewy bok. Twarz owalna, z długim i wąskim nosem, małymi oczami, okolona krótką i siwą brodą oraz średniej długości, siwą łysiną. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, klucze i brzegi księgi złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Piotr został ukazany w tradycyjnym ujęciu z atrybutami: dwoma kluczami symbolizującymi władzę namiestnika Chrystusa oraz księgą nawiązującą do jego udziału w misji apostolskiej. Jednak wizerunek św. Piotra charakteryzują nie tylko jego atrybuty, ale również fizyczny wygląd, który jest powszechnie rozpoznawalny. W sztuce Orientu święty ma kręcone włosy, natomiast w sztuce Zachodu, wręcz przeciwnie, jest łysy lub ma tylko kępkę włosów na głowie (tak jak w rzeźbie z bieńkowskiej świątyni). Jego broda jest zawsze krótka. Liczba atrybutów przypisywanych św. Piotrowi w ikonografii chrześcijańskiej jest nieliczna. Niektóre charakteryzują go jako apostoła, inne jako papieża. Najwcześniejszym i najbardziej rozpowszechnionym atrybutem są klucze, które po raz pierwszy w ikonografii świętego pojawiły się w połowie V wieku, a następnie stały się wręcz jego znakiem rozpoznawczym. Zwykle świętego przedstawiano z dwoma kluczami złotym i srebrnym (sporadycznie tylko z jednym). Klucze symbolizują jego władzę w sprawach życia wiecznego i doczesnego, moc rozwiązywania i wiązania wszystkiego, zgodnie ze słowami, jakie wypowiedział Jezus do św. Piotra: „I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie” (Mt 16, 19). Po drugiej stronie ołtarza znajduje się rzeźba św. Pawła pochodząca z tego samego warsztatu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Figura św. Piotra ustawiona na ołtarzu głównym w kościele Przenajświętszej Trójcy Świętej w Bieńkówce reprezentuje tradycyjny typ ikonograficzny ukazujący świetego apostoła z kluczami i księgą w dłoniach. Po drugiej stronie ołtarza znajduje się rzeźba św. Pawła pochodząca z tego samego warsztatu.

Bibliografia