Św. Donat

Dzieje zabytku

Ołtarze boczne wraz z dekoracją rzeźbiarską powstały w latach 1751-1757 w czasie modernizacji wnętrza świątyni staraniem ówczesnego proboszcza, księdza Michała Lorencsa, przy wsparciu barona Antála Mednyanszkyego de Megyes, który miał przywilej patronatu w stosunku do kościoła. Z niezachowanej do dziś księgi rachunkowej z lat 1751-1829, na którą powoływali się dawni badacze wiadomo, że ołtarze boczne zostały wykonane przez niewymienionego z nazwiska rzeźbiarza z Preszowa, natomiast pozłocone przez Dawida Kramera, malarza z Preszowa, jednocześnie trzej rzeźbiarze z rodziny Wierzbickich z Nowego Targu wykonali nieokreślone figury do wszystkich ołtarzy.

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu, drążona, zwrócona frontalnie, w kontrapoście, lekko przechylona w tył. Święty w lewej ręce podtrzymuje zamkniętą księgę, w prawej trzyma pastorał. Twarz ma pociągłą o migdałowatych oczach, lekko garbatym nosie, pełnych ustach, okoloną wąsami i falistą brodą oraz krótkimi, kręconymi włosami. Postać ubrana jest w albę przewiązaną w pasie oraz kapę zapiętą na piersi, z połą tkaniny zawiniętą na prawej nodze, na głowie ma infułę, na dłoniach rękawiczki. Ciało polichromowane naturalistycznie, szaty oraz atrybuty złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Dekoracja rzeźbiarska ołtarzy bocznych jest niejednorodna, wykonana niewątpliwie przez kilku artystów. Osiem głównych figur w obu retabulach można potraktować jako spójny formalnie zespół, wyróżniający się pod względem poziomu wykonania spośród pozostałej dekoracji rzeźbiarskiej kościoła. Wszystkie figury charakteryzuje ten sam typ twarzy o głęboko osadzonych, migdałowatych oczach, lekko garbatych nosach, pełnych ustach ze znamiennie rzeźbionymi wąskimi wąsami oraz silnie skręconymi puklami brody i włosów. Sylwetki pozowane są dosyć zachowawczo. We wszystkich przypadkach tkanina ściśle przylega do ciała i jest obficie drapowana. Figury zostały wykonane niewątpliwie przez tego samego artystę, którym z dużym prawdopodobieństwem był nieznany z nazwiska rzeźbiarz z Preszowa.
Według wizytacji z 1832 roku jest to figura św. Donata, jakkolwiek w większości publikacji uznana była za niezidentyfikowanego świętego, gdyż nie posiada atrybutów.
Święty Donat został wybrany biskupem Arezzo, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia warstwy złoceń.

Streszczenie

Figura św. Donata znajdująca się w prawym ołtarzu bocznym została wykonana w latach 1751-1757 razem z całym wyposażeniem i jego dekoracją rzeźbiarską, prawdopodobnie przez nieznanego z nazwiska rzeźbiarza z Preszowa. Według wizytacji z 1832 roku jest to figura św. Donata, jakkolwiek w większości publikacji uznana była za niezidentyfikowanego świętego, gdyż nie posiada atrybutów. Święty Donat został wybrany biskupem Arezzo, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności.

Bibliografia