Św. Barbara

Dzieje zabytku

Rzeźba przedstawiająca św. Barbarę została wykonana na początku lat czterdziestych XX wieku przez Antoniego Barana ucznia i współpracownika krakowskiego rzeźbiarza Wojciecha Maciejowskiego. Baran razem z Maciejowskim zrealizowali wiele elementów wyposażenia dla kościoła w Kamieniu. Artysta dla wspomnianej świątyni wykonał również figury św. Antoniego Padewskiego oraz św. Franciszka z Asyżu. Wymienione rzeźby zostały poświęcone 25 sierpnia 1940. W ogłoszeniach parafialnych proboszcz Tokarz dziękował za ofiary na nie darczyńcom z „Kamienia, Podłęża, Brodeł, Mirowa i Lipowej”. W 1940 roku Antoni Baran wykonał także boazerię oraz ławy wzdłuż korpusu nawowego kamieńskiej świątyni.

Opis

Rzeźba drążona, ustawiona na niewielkim, prostopadłościennym postumencie o ściętych narożach oraz rozbudowanej, neobarokowej konsoli. Święta ukazana frontalnie, w pozycji stojącej z kielichem w lewej dłoni i mieczem w prawej. Barbara została przedstawiona jako młoda, jasnowłosa kobieta o owalnej twarzy, dużych, niebieskich oczach i wydatnym nosie. Ubrana jest w strój królewski złożony z długiej, białej sukni ze złotymi elementami oraz czerwonego płaszcza z seledynowym podbiciem. Płaszcz jest spięty pod szyją ozdobną, złotą broszą. Na głowie postaci złota, wysadzana kamieniami szlachetnymi korona w typie otwartym. U jej stóp z lewej strony przedstawiona owalna wieża zwieńczona krenelażem. Konsola, na której ustawiona jest rzeźba wspierana jest przez postać jasnowłosego anioła w niebieskiej szacie trzymającego w rękach banderolę z napisem „Św(ięta) BARBARO Módl się za nami”. Anioł umieszczony na tle srebrzonego obłoku; banderola, skrzydła anioła oraz detale architektoniczne konsoli złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Autorem dzieła jest Antoni Baran uczeń i współpracownik krakowskiego rzeźbiarza Wojciecha Maciejowskiego. Maciejowski, który prowadził własny warsztat rzeźbiarski przy ulicy Mazowieckiej w Krakowie w latach 1923-1945 wykształcił wielu uczniów. Jedynym znanym z imienia i nazwiska jest Antoni Baran. Współpracował on z Maciejowskim, m.in. przy restauracji barokowych elementów wyposażenia, w tym ołtarzy i stall, kościoła Bożego Ciała w Krakowie rozpoczętej około 1939 roku. Na początku lat czterdziestych XX wieku pracował wraz z Maciejowskim dla kościoła pw. Opieki Matki Boskiej w Kamieniu, gdzie wykonał omawianą rzeźbę św. Antoniego Padewskiego oraz figury św. Barbary oraz św. Franciszka z Asyżu. Artysta, tak jak jego nauczyciel, tworzył głównie w drewnie i specjalizował się w wyposażaniu wnętrz sakralnych. W odróżnieniu od dzieł Maciejowskiego jego prace charakteryzują się łagodniejszym fałdowaniem szat oraz uspokojoną ekspresją. Święta Barbara to jedna z męczennic żyjących w IV wieku. Urodziła się w pogańskiej rodzinie, a z wiarą chrześcijańską zetknęła się dopiero podczas nauki w Nikomedii. Jej ojciec, dowiedziawszy się o nawróceniu córki, chciał ją zmusić do wyparcia się wiary. Gdy ta odmówiła doniósł na Barbarę, która została uwięziona w wieży. Przed śmiercią objawił jej się anioł z hostią. Została ścięta mieczem około 305 roku. W sztuce bywa najczęściej przedstawiana jako młoda kobieta z mieczem oraz kielichem z hostią. Do jej atrybutów należy również wieża, w której była więziona. Niekiedy ma ona trzy okna — w nawiązaniu do Trójcy Świętej. Barbara chroniła przed zarazą oraz towarzyszyła umierającym, będąc patronką dobrej śmierci.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba została wykonana na początku lat czterdziestych XX wieku przez Antoniego Barana ucznia i współpracownika krakowskiego rzeźbiarza Wojciecha Maciejowskiego. Antoni Baran jest jedynym znanym z imienia i nazwiska uczeniem Maciejowskiego. Współpracował ze swoim nauczycielem, m.in. przy restauracji barokowych elementów wyposażenia kościoła Bożego Ciała w Krakowie rozpoczętej około 1939 roku. Na początku lat czterdziestych XX wieku artyści wspólnie wykonali wiele elementów wyposażenia dla kościoła pw. Opieki Matki Boskiej w Kamieniu. Antoni Baran tworzył głównie w drewnie i specjalizował się w wyposażaniu wnętrz sakralnych. W odróżnieniu od dzieł Maciejowskiego jego prace charakteryzują się łagodniejszym fałdowaniem szat oraz uspokojoną ekspresją. Święta Barbara to jedna z męczennic żyjących w IV wieku. W sztuce bywa najczęściej przedstawiana jako młoda kobieta z mieczem oraz kielichem z hostią. Do jej atrybutów należy również wieża, w której była więziona. Niekiedy ma ona trzy okna — w nawiązaniu do Trójcy Świętej. Barbara chroniła przed zarazą oraz towarzyszyła umierającym, będąc patronką dobrej śmierci.

Bibliografia