Sukienka na obraz

Dzieje zabytku

Sukienka została wykonana w 1860 roku. Zawieszono ją na obrazie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny fundacji Adama Niewiarowskiego z Niewirowa, ówczesnego właściciela dóbr Niegowici. Według tradycji dzieło to powstało w 1610 roku. Obraz po raz pierwszy odnotowano w inwentarzu kościelnym z 1693 roku „[...] in hoc altari est Imago Assumpt[ionis] B.MV. Sumptu G. olim Adami de Niewiarów Niewiarowski depicta, [...]”. Pierwotnie wizerunek maryjny umieszczony był w ołtarzu głównym pierwszego kościoła w Niegowici, następnie przeniesiono go do drugiego, drewnianego kościoła, a ostatecznie do obecnego, murowanego. Obraz parafianie otaczają szczególnym kultem, co zanotował w kronice parafialnej proboszcz Józef Kołodziejczyk: „Największym skarbem parafii jest łaskami słynący piękny, duży obraz Matki Boskiej namalowany przez nieznanego malarza w 1610 roku. Odpust ten [Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny – 15 sierpnia] gromadził i gromadzi wielką rzeszę wiernych nie tylko z parafii, ale z całej okolicy. Ludzie wypraszali sobie liczne łaski u Matki Boskiej przed tym obrazem łaskami słynącym”. Nic więc dziwnego, że otoczony kultem obraz ozdabiali najcenniejszymi darami. Jednak sukienkę z 1860 roku ze względu na zły stan zachowania obrazu usunięto podczas konserwacji w 1906 roku. Kolejną, złotnika Piotra Seipa, według projektu Jana Bukowskiego zamówiono „jako akt wdzięczności parafii za uratowanie kościoła w czasie inwazji [rosyjskiej]” w 1917 roku. Oba dzieła w 2008 roku poddano konserwacji w pracowni krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej. W tym też czasie Kinga Kuzemczak z Muzeum Archidiecezjalnego w Krakowie przy pomocy włoskiego malarza Renata Tarlariniego z San Marino i przy finansowym wsparciu włoskiego przedsiębiorstwa Enrico Mangiarottiego wykonała konserwację ołtarza i obrazu. Rok później, zapewne po zakończonej konserwacji, obie sukienki oraz srebrną różę, dar włoskiej rodziny kardynała Tarcisia Bertone, zawieszono na ścianach prezbiterium, obok głównego ołtarza.

Opis

Sukienka na obraz Matki Boskiej umieszczona w przeszklonej gablocie w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem półkolistym. Suknia Matki Boskiej z długimi rękawami ułożonymi na piersi w geście modlitwy, u szyi dekorowana ozdobną bordiurą. Płaszcz założony na głowę, ciasno oplatający sylwetkę zdobiony na brzegu złoconą bordiurą. Suknia i płaszcz dekorowane 12 złoconymi gwiazdkami oraz dwoma równoramiennymi krzyżykami na ramionach Matki Boskiej. U dołu półksiężyc i obłoki, a na głowie zamknięta korona, wysadzana różnokolorowymi kamieniami. Bordiury, gwiazdki, krzyżyki i korona złocone, pozostałe elementy srebrzone. Rama drewniana, profilowana i malowana w kolorze brązu. Tło ciemnoniebieskie.

Zarys problematyki artystycznej

Sukienka na obraz, nazywana też okładem lub koszulką to metalowa ozdoba, a zarazem osłona zakładana na malowane przedstawienia religijne, która swoją genezą sięga jeszcze Bizancjum. Sukienki prawdopodobnie pojawiły się, aby osłonić ikony, traktowane na równi z relikwiami, podczas oddawania im czci przez pocałunek. Omawiana sukienka przedstawia typ zwany „riza”, czyli pokrywający tylko partię szat. W przeciwieństwie do szat z obrazu Matki Boskiej Niegowickiej ozdobiona jest 12 gwiazdami (na obrazie jest ich 17), które mają znaczenie symboliczne. Nawiązują do słów z Apokalipsy św. Jana: „I wielki znak ukazał się na niebie: Niewiasta w słońce obleczona, i księżyc pod jej stopami, a na jej głowie wieniec z gwiazd dwunastu” (Ap 12, 1). W egzegezie objawienia św. Jana były utożsamiane z symbolem 12 apostołów wokół personifikacji Kościoła i 12 pokoleń Izraela. Według św. Bernarda z Clairvaux oznaczały przywileje Matki Boskiej: cztery przywileje niebiańskie, cztery jej serca i cztery jej ciała. Z czasem wraz z innymi ciałami niebieskimi (słońcem i księżycem) przeniknęły na stałe do ikonografii Niepokalanej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Drobne spękania warstwy srebrzenia i złoceń.

Streszczenie

Sukienkę wykonano w 1860 roku i zawieszono ją na obrazie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny fundacji Adama Niewiarowskiego z Niewirowa, ówczesnego właściciela dóbr Niegowici. Od 2009 roku wisi w gablocie na ścianie prezbiterium kościoła. Przedstawia typ sukienki zwany „riza”, czyli pokrywającą tylko partię szat.

Bibliografia