Ambona

Dzieje zabytku

Ambona została ufundowana w 1898 roku przez księdza Franciszka Błachuta – proboszcza w Łazanach. Dzieło wykonali rzemieślnicy Jan Wilk i Antoni Zgut, którzy w tym samym czasie pod kierunkiem Sławomira Odrzywolskiego odnawiali barokowe ołtarze boczne w nawie głównej łazańskiej świątyni. W „Liber memorabilium” pod datą 1898 zapisano: „Sprawiono nową ambonę w stylu romańsko-gotyckiem według legatu(m) Ks. Ludwika Nawary robił Jan Wilk Stolarz ze Sławkowic”.

Opis

Ambona ośmioboczna o architektonicznych formach dostępna schodkami z prezbiterium. Kosz wsparty na czterech smukłych kolumienkach o złoconych trzonach ujętych w połowie wysokości pierścieniami; kapitele impostowe dekorowane girlandami. Podpory podtrzymują strukturę o formie baldachimu dekorowanego trójlistnym maswerkiem oraz czterolistną rozetką. Kosz wydzielony profilowanym gzymsem, u dołu którego podwieszony fryz arkadkowy; rozczłonkowany kolumienkami analogicznymi jak w podstawie, ale z kanelowanymi trzonami. W polach dekoracja płycinowa wypełniona symetrycznym ornamentem roślinnym i kwiatowym z wplecionymi elementami takimi jak krzyż i winne grona. Kosz zakończony parapetem w formie profilowanego gzymsu z ornamentem kostkowym. Poniżej fryz arkadkowy wypełniony motywem maswerkowym. Schody jednobiegowe, sześciostopniowe z profilowaną poręczą, złoconą i polichromowaną na kolor czarny. Balaski w formie kolumienek z prostopadłościennymi bazami oraz impostowymi kapitelami. Poręcz zakończona słupem w postaci filaru o profilowanej podstawie. Trzon z płaskorzeźbionymi złoconymi półkolumienkami i złoconą dekoracją roślinną ujętą w prostokątną płycinę zamkniętą łukiem półkolistym; powyżej rozetka. Struktura ambony malowana na czarno z czerwonymi elementami. Trzony kolumn oraz ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona to jeden z głównych elementów wyposażenia każdego kościoła. Jej przeznaczenie wiązało się z odczytywaniem teksów liturgicznych oraz wygłaszaniem kazań. Ambona w kościele w Łazanach reprezentuje typ ambony wolnostojącej, dostępnej nie od zakrystii, ale osobnymi schodkami od strony prezbiterium. Jej autorami są rzemieślnicy Jan Wilk i Antoni Zgut, którzy w latach 1897-1898 wykonywali różne prace renowacyjne dla kościoła w Łazanach. Pod koniec XIX wieku w omawianej świątyni wymieniono wiele elementów wyposażenia, zastępując je nowymi obiektami, zwykle utrzymanymi w stylu neogotyckim. Ambona w kościele w Łazanach to jednak dzieło, które należy zaklasyfikować jako eklektyczne.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Liczne ubytki w drewnie i polichromii.

Streszczenie

Ambona została ufundowana w 1898 roku przez księdza Franciszka Błachuta – proboszcza w Łazanach. Utrzymane w konwencji eklektyzmu dzieło wykonali rzemieślnicy Jan Wilk i Antoni Zgut, którzy w tym samym czasie pod kierunkiem Sławomira Odrzywolskiego odnawiali barokowe ołtarze boczne w nawie głównej łazańskiej świątyni.

Bibliografia