Ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Podstolice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Ducha Świętego
Miejsce przechowywania
prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/22885
Kategoria
ambona
Ilość
1
Czas powstania
pierwsza ćwierć XVIII wieku (?)
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, złocone, srebrzone
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

W spisanym w 1754 roku inwentarzu figuruje informacja, że w ówczesnej świątyni znajdowała się „ambona na słupku".

Opis

Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od zakrystii. Kosz na planie czterech boków z sześcioboku, na cokole w formie spłaszczonego wałka, z podwieszonym niewielkim cokolikiem zakończonym szyszką. Ścianki wydzielone pilastrami o kanelowanych trzonach, na cokołach, dźwigającymi parapet w formie gzymsu, wyłamany na ich osi. W polach ścianek płyciny o kształcie stojącego prostokąta z płaskorzeźbionymi przedstawieniami czterech ewangelistów. Zaplecek w formie wydłużonego, stojącego prostokąta, ujętego pilastrami o kanelowanych trzonach, zakończonych konsolami dekorowanymi liściem akantu, dźwigającymi imposty oraz przerwany, półokrągły przyczółek. W polu zaplecka drzwiczki do zakrystii, zdobione dwiema arkadami; ponad nimi płaskorzeźbione tablice praw. Baldachim na planie analogicznym względem kosza, w formie kopułki na wklęsłym, zwężającym się cokole dekorowanym płycinami, zakończonej latarnią z krzyżem na kuli. Brzeg w postaci gzymsu wyłamanego na osi podpór kosza, z siedzącymi nań puttami oraz z podwieszonym lambrekinem. Na podniebiu baldachimu rzeźbiona gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej.
Struktura polichromowana w kolorze szaro-niebieskim, profile i ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Jednym z ważniejszych dla liturgicznych działań elementów wyposażenia kościoła chrześcijańskiego jest ambona. Dawniej było to miejsce służące odczytywaniu tekstów liturgicznych i głoszeniu homilii. Mimo tego, iż dawna forma ambon we współczesnej liturgii jest już praktycznie nieużywana, pozostają one częścią wystroju większości kościołów. Sposób umiejscowienia ambony – przy pierwszym lub środkowym filarze nawy głównej, wywodzi się z późnego średniowiecza. Typ ambony zawieszonej na ścianie lub filarze, z wejściem po schodkach wykształcił się w XVI wieku. Takie usytuowanie sprawiało, iż duchowny stojący w koszu ambony był widoczny dla wiernych, natomiast znajdujący się nad nim baldachim pełnił także funkcję akustyczną.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Wykonana najprawdopodobniej w pierwszej ćwierci XVIII wieku ambona stanowi jeden ze starszych elementów wyposażenia kościoła parafialnego w Podstolicach.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-75

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności