Matka Boska z Dzieciątkiem

Dzieje zabytku

Sukienka do czasów rozbudowy kościoła rozpoczętej w 1898 roku zdobiła malowany na desce obraz umieszczony w ołtarzu bocznym znajdującym się po lewej stronie nawy kościoła. Obraz uległ zniszczeniu, a sukienkę zachowano i wykorzystano wtórnie.

Opis

Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym. W centrum przedstawiona została Maria, trzymająca na lewej ręce Dzieciątko Jezus, z berłem w prawej. Maria spogląda na widza, ma owalną twarz o dużych, brązowych oczach, wąskim nosie i niewielkich, kształtnych ustach. Dzieciątko patrzy przed siebie, prawą ręką czyni gest błogosławieństwa, lewą trzyma rękę Marii. Poza widocznymi twarzami, rękami oraz stopami Dzieciątka resztę postaci zakrywają srebrne sukienki i złocone korony. Postacie zostały umieszczone na tle wykonanym z czerwonej tkaniny. Sukienki pokrywa gęsty wzór liściasto-kwiatowy złożony z rozwiniętych kwiatów i bujnych, mięsistych liści, z szerokim lamowaniem zdobionym rombowymi kaboszonami i krzyżykami. Dolna partia jest nowsza, dosztukowana i pokryta podobnym, choć rzadszym wzorem. Korony są złocone, wysokie, wypukłe, częściowo puklowane i trybowane w ornament z bujnej wici akantowej, nad czołem zdobione szlakiem z kaboszonów, a u góry perełkowaniem i zwieńczone kulą z krzyżem. Wokół głowy Marii dodatkowo 12 gwiazdek. Matka Boska w prawej dłoni trzyma berło o rękojeści zdobionej dołem liśćmi akantu, a u góry rombowymi kaboszonami.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w Porębie Żegoty przyozdobiony jest metalowymi sukienkami i koronami. Wykonywanie dekoracji z blachy trybowanej swoją genezą sięga jeszcze epoki Bizancjum, gdzie ikony były przykrywane metalowymi sukienkami, aby chronić warstwę malarską podczas oddawania im czci przez pocałunek. Ten sposób zdobienia obrazów przejęty w kulturze łacińskiej był popularny zwłaszcza w dobie sarmatyzmu. Tadeusz Chrzanowski i Marian Kornecki przyczyn jego rozpowszechnienia upatrują w kontrreformacyjnej ideologii kościoła potrydenckiego, dążącego do tworzenia miejsc szczególnie otoczonych kultem. Sukienki na omawianym obrazie stanowią zatem późniejsze echo wielowiekowej tradycji. Sukienka została wykonana na początku XVIII wieku, jest pokryta kunsztownym ornamentem złożonym z rozwiniętych kwiatów i liści dokładnie wypełniających całą powierzchnię. Gorszą jakość wykonania można zauważyć, na fragmencie dołączonym później przy dolnej krawędzi.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Widoczne produkty korozji warstwy srebra.

Streszczenie

Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem składa się z części wykonanych w różnym czasie. Sukienki i korony pochodzą z początku XVIII wieku i pierwotnie zdobiły inny wizerunek. Po remoncie kościoła zostały przeniesione do innego ołtarza, złączone z przedstawieniem Marii z początku XX wieku i dosztukowane w dolnej części.

Bibliografia