Chrystus u słupa

Dzieje zabytku

Obraz przywieziony w 1841 roku, namalowany w Krakowie przez Łukasza Kozakiewicza w 1833 roku. Pochodzi z poprzedniego, drewnianego kościoła w Niegowici, który w 1973 roku przeniesiono do Mętkowa.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum stojący Chrystus zwrócony trzy czwarte w lewo, z głową skręconą w prawo, ze związanymi rękami skrzyżowanymi na stojącym obok słupie w formie kanelowanej, złamanej kolumny. Twarz o wyraźnych rysach, ze zmęczonymi, opadającymi oczami, dużym nosem, okolona zarostem. Ciemne włosy w postaci delikatnych fal opadają na ramiona i plecy. Chrystus na linii bioder przepasany białą draperią, zawiązaną na podbrzuszu. Głowa okolona nimbem promienistym. Tło abstrakcyjne, ciemnobrązowe. Na odwrocie inskrypcja: „AD ECCLESIAM HANC NIEGOVI OBTULIT AUTHOR 1841 17 JUNIS. PINX[IT] PER LUCAM KOZAKIEWICZ A(NNO) D(OMINI) 1833 M.CRACOVIA".

Zarys problematyki artystycznej

Obraz przedstawia scenę biczowania Chrystusa, która została opisana w trzech Ewangeliach. Samodzielne przedstawienie Jezusa biczowanego przy kolumnie rozwinęło się w XV wieku, jako scena służąca kontemplacji. Od początku XVI wieku stała się ona szczególnie popularna w Hiszpanii, w której niedługo potem rozwinięto motyw, ukazując Chrystusa po biczowaniu, tak jak w omawianym obrazie, na którym widzimy spływające strużki krwi po jego ciele. Po soborze trydenckim (1545-1563) inspirowano się podczas malowania niewielką kolumną biczowania przechowywaną w kościele św. Praksedy w Rzymie. Temat Chrystusa u słupa był szczególnie popularny w sztuce polskiej XVII wieku. Podobne obrazy z tego okresu znajdują się w: kościele w Kalwarii Zebrzydowskiej, klasztorze Franciszkanów w Krakowie, kolegium Jezuitów w Krakowie (obraz prawdopodobnie namalowany w Hiszpanii) i w kościele parafialnym w Tykocinie. Temat ten powrócił w sztuce polskiej w XIX wieku. Chrystus w niegowickim obrazie został przedstawiony na czarnym tle, aby podkreślić mistycyzm dzieła i zwrócić szczególną uwagę na umęczonego Zbawiciela. Autorem dzieła jest Łukasz Kozakiewicz (1778-1845), krakowski malarz o wszechstronnych zainteresowaniach. Wykonywał dekoracje teatralne i odnawiał stare. W latach 1824-1848 namalował liczne rysunki piórem przedstawiające architekturę Krakowa i okolic. Obraz „Chrystus u słupa" stanowi zatem przykład jednego z nielicznych, zachowanych dzieł w twórczości Kozakiewicza z zakresu malarstwa religijnego. Drugim jest obraz „Matka Boska z Dzieciątkiem" przechowywany w klasztorze Benedyktynek w Staniątkach o bardzo podobnej tonacji barwnej oraz sposobie kształtowania anatomicznego sylwetki i rysów twarzy.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenie i ściemnienie powierzchni.

Streszczenie

Obraz przedstawia scenę biczowania Chrystusa. Autorem dzieła jest krakowski malarz Łukasz Kozakiewicz (1778-1845). Samodzielne przedstawienie Chrystusa biczowanego przy kolumnie rozwinęło się w XV wieku jako scena służąca kontemplacji. Od początku XVI wieku stała się szczególnie popularna w Hiszpanii, a następnie również w Polsce zwłaszcza w XVII wieku, aż po wiek XIX. Obraz „Chrystus u słupa" stanowi przykład jednego z nielicznych, zachowanych dzieł w twórczości Kozakiewicza z zakresu malarstwa religijnego, który specjalizował się w wykonywaniu dekoracji teatralnych oraz rysunków architektonicznych Krakowa i okolic.

Bibliografia