Chrystus u słupa

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Gdów
Miejscowość
Niegowić
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niegowić
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Kościół
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Tagi
Łukasz Kozakiewicz malarstwo XIX wieku
Miejsce przechowywania
prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/04510
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1833 rok
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 87
wysokość – 155
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Obraz przywieziony w 1841 roku, namalowany w Krakowie przez Łukasza Kozakiewicza w 1833 roku. Pochodzi z poprzedniego, drewnianego kościoła w Niegowici, który w 1973 roku przeniesiono do Mętkowa.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum stojący Chrystus zwrócony trzy czwarte w lewo, z głową skręconą w prawo, ze związanymi rękami skrzyżowanymi na stojącym obok słupie w formie kanelowanej, złamanej kolumny. Twarz o wyraźnych rysach, ze zmęczonymi, opadającymi oczami, dużym nosem, okolona zarostem. Ciemne włosy w postaci delikatnych fal opadają na ramiona i plecy. Chrystus na linii bioder przepasany białą draperią, zawiązaną na podbrzuszu. Głowa okolona nimbem promienistym. Tło abstrakcyjne, ciemnobrązowe. Na odwrocie inskrypcja: „AD ECCLESIAM HANC NIEGOVI OBTULIT AUTHOR 1841 17 JUNIS. PINX[IT] PER LUCAM KOZAKIEWICZ A(NNO) D(OMINI) 1833 M.CRACOVIA".

Zarys problematyki artystycznej

Obraz przedstawia scenę biczowania Chrystusa, która została opisana w trzech Ewangeliach. Samodzielne przedstawienie Jezusa biczowanego przy kolumnie rozwinęło się w XV wieku, jako scena służąca kontemplacji. Od początku XVI wieku stała się ona szczególnie popularna w Hiszpanii, w której niedługo potem rozwinięto motyw, ukazując Chrystusa po biczowaniu, tak jak w omawianym obrazie, na którym widzimy spływające strużki krwi po jego ciele. Po soborze trydenckim (1545-1563) inspirowano się podczas malowania niewielką kolumną biczowania przechowywaną w kościele św. Praksedy w Rzymie. Temat Chrystusa u słupa był szczególnie popularny w sztuce polskiej XVII wieku. Podobne obrazy z tego okresu znajdują się w: kościele w Kalwarii Zebrzydowskiej, klasztorze Franciszkanów w Krakowie, kolegium Jezuitów w Krakowie (obraz prawdopodobnie namalowany w Hiszpanii) i w kościele parafialnym w Tykocinie. Temat ten powrócił w sztuce polskiej w XIX wieku. Chrystus w niegowickim obrazie został przedstawiony na czarnym tle, aby podkreślić mistycyzm dzieła i zwrócić szczególną uwagę na umęczonego Zbawiciela. Autorem dzieła jest Łukasz Kozakiewicz (1778-1845), krakowski malarz o wszechstronnych zainteresowaniach. Wykonywał dekoracje teatralne i odnawiał stare. W latach 1824-1848 namalował liczne rysunki piórem przedstawiające architekturę Krakowa i okolic. Obraz „Chrystus u słupa" stanowi zatem przykład jednego z nielicznych, zachowanych dzieł w twórczości Kozakiewicza z zakresu malarstwa religijnego. Drugim jest obraz „Matka Boska z Dzieciątkiem" przechowywany w klasztorze Benedyktynek w Staniątkach o bardzo podobnej tonacji barwnej oraz sposobie kształtowania anatomicznego sylwetki i rysów twarzy.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenie i ściemnienie powierzchni.

Streszczenie

Obraz przedstawia scenę biczowania Chrystusa. Autorem dzieła jest krakowski malarz Łukasz Kozakiewicz (1778-1845). Samodzielne przedstawienie Chrystusa biczowanego przy kolumnie rozwinęło się w XV wieku jako scena służąca kontemplacji. Od początku XVI wieku stała się szczególnie popularna w Hiszpanii, a następnie również w Polsce zwłaszcza w XVII wieku, aż po wiek XIX. Obraz „Chrystus u słupa" stanowi przykład jednego z nielicznych, zachowanych dzieł w twórczości Kozakiewicza z zakresu malarstwa religijnego, który specjalizował się w wykonywaniu dekoracji teatralnych oraz rysunków architektonicznych Krakowa i okolic.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
"Lexikon der christlichen Ikonographie", Rom-Freiburg-Basel-Wien 1970
Dziubecki Tomasz , "Ikonografia Męki Chrystusa w nowożytnym malarstwie kościelnym w Polsce", Warszawa 1996
Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian , "Sztuka Ziemi Krakowskiej", Kraków 1982
"Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 4", Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łodź 1986

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Maria Działo, "Chrystus u słupa", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrystus-u-slupa-8

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności