Ołtarzyk przenośny z obrazem Matki Boskiej i świętymi

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Wieliczka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Św. Sebastiana
Tagi
ewangeliści Matka Boska ołtarzyk przenośny sztuka ludowa
Miejsce przechowywania
kościół, nawa, ściana zachodnia, zwieńczenie ołtarza
Identyfikator
DZIELO/09360
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XIX – pierwsza połowa XX wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, polichromowanie, politurowanie; olej na drewnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 34 cm
wysokość – 47 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarzyk przenośny z obrazem Matki Boskiej i świętymi powstał zapewne w drugiej połowie XIX lub pierwszej połowie XX wieku.

Opis

Ołtarzyk architektoniczny, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem, na cokole; w formie aediculi, ujętej parą kolumienek ustawionych na wyodrębnionych cokołach, dźwigających pełne belkowanie wyłamane na ich osi, na którym znajdują się kule i tralki. W polu głównym wnęka w kształcie stojącego prostokąta, ujęta profilowaną ramą z wizerunkiem Matki Boskiej. W partii cokołu pięć medalionów, z których cztery zdobione są rozetami z papieru, środkowa jest pusta. Fryz dekorowany pięcioma medalionami z papierowymi rozetami. Ołtarzyk ujęty skrzydłami o fantazyjnym wykroju, z malowanym wzorem wzdłuż krawędzi. Każde ozdobione czterema medalionami z malowanymi popiersiami apostołów (trzech ewangelistów i św. Macieja) i papierowymi rozetami oraz płaskorzeźbionym ornamentem kandelabrowym. Zwieńczenie o fantazyjnej formie zbliżonej do kwadratu o wklęsłych bokach i ściętych górnych narożach obwiedzionych gzymsem, zakończone małym szczytem z rozetą. W polu medalion z przedstawieniem męczeństwa św. Sebastiana, flankowany płaskorzeźbionym ornamentem kandelabrowym.
Obraz Matki Boskiej w formie stojącego prostokąta. W centrum półpostać Marii, zwróconej w trzech czwartych w prawo, z pochyloną głową i dłońmi złożonymi w geście modlitwy. Twarz ma owalną, o pełnych policzkach, okrągłych, półprzymkniętych oczach, prostym nosie i małych, pełnych ustach. Ubrana jest w brązową suknię, pod szyją ma podwikę, na ramiona i głowę zarzucony niebieski płaszcz z czerwoną podszewką. Wokół jej głowy złocony nimb. Maria ukazana jest na tle niebiesko-różowego nieba.











Zarys problematyki artystycznej

Ołtarzyk przenośny służył prywatnej dewocji, zapewne należał do wyposażenia mieszkania prywatnego, być może któregoś z księży lub rektorów kościoła św. Sebastiana w Wieliczce, o czym świadczy postać tego świętego w jego zwieńczeniu. Struktura ołtarzyka nawiązuje do prostej architektury aediculi, ze zwieńczeniem i rozbudowanymi skrzydłami bocznymi. Dzieło ma charakter ludowy, co widoczne jest w jego dekoracji (malatura, papierowe rozety) oraz uproszczonym sposobie malowania postaci. Ołtarzyk poświęcony jest Matce Boskiej, jakkolwiek dobór pozostałych świętych może być przypadkowy (oprócz św. Sebastiana). W medalionach na skrzydłach ukazani są apostołowie – trzej ewangeliści z księgami oraz św. Maciej z toporem, prawdopodobnie w zamalowanym medalionie w partii cokołu znajdował się św. Jan Ewangelista (pozostali ewangeliści mają brody, Jan ukazywany był jako młodzieniec).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Uszkodzenia mechaniczne podstawy, drobne ubytki, przetarcia polichromii, zabrudzenia. Brak malowidła w dolnym medalionie.

Streszczenie

Ołtarzyk przenośny z obrazem Matki Boskiej i świętymi powstał zapewne w drugiej połowie XIX lub pierwszej połowie XX wieku. Służył prywatnej dewocji, zapewne należał do wyposażenia mieszkania prywatnego, być może któregoś z księży lub rektorów kościoła św. Sebastiana w Wieliczce, o czym świadczy postać tego świętego w jego zwieńczeniu.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Ołtarzyk przenośny z obrazem Matki Boskiej i świętymi", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarzyk-przenosny-z-obrazem-matki-boskiej-i-swietymi

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności