Ambona

Dzieje zabytku

Ambona została wykonana w 1830 lub w 1831 roku, była dwukrotnie przemalowana w 1864 i 1934 roku. Pierwotnie znajdowała się przy pierwszym filarze nawy. W obecne miejsce została przeniesiona w 1966 roku, wtedy też wykonano nowe schody. Prace te zrealizował J. Wiatr.

Opis

Ambona przyścienna, wisząca ustawiona przy zachodnim filarze łuku tęczowego; dostępna jednobiegowymi schodami z balustradą od strony prezbiterium. Kosz na planie ośmioboku, na puklowanej podstawie spiętej u dołu złoconą obręczą z kwiatem. U dołu wydzielony silnie występującym ćwierćwałkiem z nałożoną złoconą dekoracją w formie liści akantu; u góry zamknięty profilowanym gzymsem. Ścianki artykułowane łodygą roślinną o pionowym przebiegu. W polach prostokątne płyciny mieszczące płaskorzeźbione portrety czterech ewangelistów wraz z ich atrybutami umieszczone na tle symetrycznego ornamentu roślinnego. Balustrada schodów pełna; pola flankowane analogiczną jak na koszu łodygą, pośrodku pól dwie wielolistne rozety. Zaplecek flankowany jońskimi kolumnami o złoconych, kanelowanych trzonach wspierających baldachim oraz uszami utworzonymi z rocaille'ów, kratki regencyjnej oraz liści laurowych. W polu prostokątna płycina zamknięta łukiem wklęsło-wypukłym z uskokiem mieszcząca obraz Dobrego Pasterza malowany olejem na desce. Baldachim ośmioboczny, profilowany z podwieszonym u dołu lambrekinem. W partii fryzu girlandy podwieszone na kokardach z wstęgi regencyjnej. W zwieńczeniu ażurowa struktura utworzona z wolut wspierająca postument z pełnoplastyczną, polichromowaną figurą św. Pawła.
Polichromia jasnobeżowa, miejscami marmoryzowana w odcieniach morskiego błękitu; ornamentyka oraz detale architektoniczne złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona stanowi jeden z głównych elementów wyposażenia każdego kościoła. Jej przeznaczenie wiązało się z odczytywaniem teksów liturgicznych oraz wygłaszaniem kazań. Podniebienie baldachimu zdobi płaskorzeźbiona gołębica, która symbolizuje natchnienie Duchem Świętym, tego który przemawia. Strukturę charakteryzują klasycystyczne dekoracje, typowe dla ambon z tego okresu. Ścianki kosza zdobią płaskorzeźby czterech ewangelistów, które zostały ukazane w tradycyjnym ujęciu ikonograficznym, z księgą i piórem do pisania w ręku oraz w towarzystwie odpowiadających im atrybutów: lwa, anioła, woła i orła. Z kolei na zaplecku ambony ukazano Chrystusa jako Dobrego Pasterza. Przedstawienie to w formie malarskiej na zaplecku ambony lub w formie rzeźbiarskiej w jej zwieńczeniu jest jednym z najczęstszych tematów podejmowanych przez artystów w dekoracji ambon.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ambona została wykonana w 1830 lub w 1831 roku. Pierwotnie znajdowała się przy pierwszym filarze nawy. Jej przeznaczenie wiązało się z odczytywaniem teksów liturgicznych oraz wygłaszaniem kazań. Podniebienie baldachimu zdobi płaskorzeźbiona gołębica, która symbolizuje natchnienie Duchem Świętym, tego który przemawia. Strukturę charakteryzują klasycystyczne dekoracje, typowe dla ambon z tego okresu. Ścianki kosza zdobią płaskorzeźby czterech ewangelistów, a na zaplecku ambony ukazano Chrystusa jako Dobrego Pasterza.

Bibliografia