Sebastian św.

Biogram

Sebastian żył w III wieku. Jego ojciec pochodził z urzędniczej rodziny w Narbonne (dziś Francja), a matka z Mediolanu. Był dowódcą przybocznej straży cesarza Dioklecjana. W okresie prześladowań chrześcijan odważył się napomnieć cesarza z powodu jego okrucieństwa, przez co został skazany na śmierć. Miał zginąć od strzał. Po wykonaniu wyroku uważano, że skonał, zatem w nocy jego ciało przeszyte strzałami zabrała św. Irena (wdowa po Kastulusie). Kobieta odkryła, że Sebastian wciąż żyje, dlatego leczyła go z ran. Gdy Sebastian wrócił do zdrowia, ponownie przyszedł do cesarza, aby wypomnieć mu okrucieństwo i bezbożność. Dioklecjan powtórnie skazał go na śmierć. Sebastian zginął śmiercią męczeńską zatłuczony pałkami, a jego ciało zostało wrzucone do Cloaca Maxima. Święty miał umrzeć w 290 roku. Jego ciało wydobyli chrześcijanie i pochowali na cmentarzu przy Via Appia. Według przekazów miejsce złożenia zwłok zostało objawione św. Lucynie.
Pierwsze przejawy kultu Sebastiana miały miejsce w Rzymie zaraz po męczeńskiej śmierci. Na jego grobie w 367 roku wybudowano bazylikę (później San Sebastiano fuori le Mura). Kult rozwijał się szczególnie prężnie od średniowiecza do XVI wieku. Święty Sebastian jest patronem strzelców, myśliwych, inwalidów wojennych. Uważany jest również za patrona chroniącego przed epidemią, gdyż należy do grona tzw. zranionych uzdrowicieli (poniesione rany uprawniają do leczniczej opieki). Zatruta strzała jest również symbolem nagłej śmierci, a więc epidemii, dlatego św. Sebastian miał chronić przed zarazą. Jego cudownej interwencji przypisuje się ustanie zarazy w 680 roku w Rzymie.

W ikonografii św. Sebastian przedstawiany był zazwyczaj jako młodzieniec, w stroju eleganckiego dworzanina bądź jako półnagi mężczyzna, z ciałem przesłoniętym perizonium lub płaszczem. Jego atrybutem są strzały. Od XV wieku święty pojawiał się głównie w scenach męczeństwa, przywiązany do drzewa, słupa lub kolumny, czasem w towarzystwie oprawców lub innych osób, np. cesarza Dioklecjana. W sztuce nowożytnej we wspomnianych przedstawieniach występował również anioł, który usuwał strzały z ciała Sebastiana, koronował go wieńcem lub trzymał palmę męczeństwa. Święty ukazywany był również w scenach odnalezienia jego ciała przez św. Irenę lub w przedstawieniach tej świętej opatrującej jego rany. Postać Sebastiana była również przedstawiana w cyklach ilustrujących jego życie, jak rozmowa świętego z Dioklecjanem, zatłuczenie maczugami, objawienie się św. Lucynie czy odnalezienie ciała męczennika.

Bibliografia