Ołtarz główny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Czorsztyn
Miejscowość
Sromowce Wyżne
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Św. Stanisława BM
Tagi
mała architektura ornament akantowy ornament małżowinowo-chrzątskowy ornament regencyjny sztuka pierwszej połowy XVIII wieku
Miejsce przechowywania
prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/06869
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
pierwsza ćwierć XVIII wieku, czwarta ćwierć XIX wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz główny powstał najpewniej w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Wtórnie umieszczono w nim fragmenty ornamentyki małżowinowej, zapewne pochodzące z poprzedniej nastawy. Ołtarz główny przeniesiono do nowego kościoła wybudowanego w 1875 roku. Zapewne wówczas dobudowano nowe zwieńczenie.

Opis

Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na cokole z wyodrębnionymi prostopadłościanami. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny, z drewnianą mensą. Antepedium podzielone dwiema parami lizen, w centrum medalion z płyciną w formie czteroliścia, z monogramem IHS. Cokół retabulum dekorowany rozetami. Nastawa flankowana dwiema parami pilastrów i stojącą przed nimi parą kolumn o kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne belkowanie wyłamane na ich osi, nad polem środkowym przyjmujące kształt łuku odcinkowego. Belkowanie dekorowane rozetami oraz anthemionami, nad polem środkowym małżowinowy kartusz z koroną, krzyżem i kotwicą. Na belkowaniu fragmenty przerwanego, falistego przyczółka z siedzącymi puttami. W polu środkowym nisza w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym, ujęta profilowaną ramą, z figurą św. Stanisława. Nisza flankowana ornamentem małżowinowo-chrząstkowym i akantem. Kondygnacja flankowana uszami utworzonymi z akantu, karbowanej wstęgi i kratki regencyjnej. Po bokach nastawy przymocowane wsporniki z figurami św. Jana Kantego i św. Jana Nepomucena. Zwieńczenie w formie zbliżonej do prostokąta, o krawędzi kształtowanej przez woluty, dekorowanej stylizowanym ornamentem roślinnym i rokokowym. W polu prześwit w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym, ujętym profilowaną ramą, z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej.
Struktura polichromowana w kolorze ciemnoczerwonym, ze złoconymi kolumnami, profilami i ornamentyką oraz srebrzonymi detalami.

Zarys problematyki artystycznej

Płaska i szeroka struktura pierwszej kondygnacji ołtarza jest charakterystyczna dla nastaw wykonywanych na przełomie XVII i XVIII wieku. Ornamentyka złożona z akantu, kratki regencyjnej i karbowanej wstęgi precyzuje czas jej powstania na pierwszą ćwierć XVIII wieku. Zwieńczenie zostało dodane w czwartej ćwierci XIX wieku i ma charakter eklektyczny, dekorowane jest stylizowaną ornamentyką.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ołtarz główny powstał najpewniej w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Wtórnie umieszczono w nim fragmenty ornamentyki małżowinowej, zapewne pochodzące z poprzedniej nastawy. Ołtarz główny przeniesiono do nowego kościoła wybudowanego w 1875 roku. Zapewne wówczas dosztukowano zwieńczenie.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Szydłowski Tadeusz, "Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, cz. 3: Województwo krakowskie, t. 1, z. 1: Powiat nowotarski", Warszawa 1938

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Ołtarz główny ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-glowny-81

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności