Ołtarz boczny
Zdjęcie nr 1: Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na cokole z wyodrębnionymi prostopadłościanami. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny, z drewnianą mensą. Antepedium flankowane dwiema parami lizen, w centrum przedstawienie złotego krzyża na srebrzonym tle. Cokół dekorowany rozetami i akantem. Nastawa flankowana dwiema kolumnami o kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne belkowanie wyłamane na ich osi oraz częściowo przerwane nad polem środkowym, z rozetami w partii fryzu oraz fragmenty przerwanego, wolutowego przyczółka. W polu głównym wnęka w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, ujęta profilowaną ramą, z obrazem Najświętszego Serca Jezusa. Nad obrazem gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Kondygnacja ujęta uszami utworzonymi z akantu, kratki regencyjnej i karbowanej wstęgi. Zwieńczenie w formie zbliżonej do trapezu, zamkniętego dwiema stykającymi się wolutami, ujętego spływami wolutowymi, całość obwiedziona karbowaną wstęgą. Całe pole wypełnia obraz z przedstawieniem św. Wojciecha. Struktura polichromowana w kolorze ciemnoczerwonym, ze złoconymi kolumnami, profilami i ornamentyką oraz srebrzonym polem zwieńczenia i detalami.
Zdjęcie nr 2: Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na cokole z wyodrębnionymi prostopadłościanami. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny, z drewnianą mensą. Antepedium flankowane dwiema parami lizen, w centrum przedstawienie złotego krzyża na srebrzonym tle. Cokół dekorowany rozetami i akantem. Nastawa flankowana dwiema kolumnami o kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne belkowanie wyłamane na ich osi oraz częściowo przerwane nad polem środkowym, z rozetami w partii fryzu oraz fragmenty przerwanego, wolutowego przyczółka. W polu głównym wnęka w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, ujęta profilowaną ramą, z obrazem Najświętszego Serca Jezusa. Nad obrazem gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Kondygnacja ujęta uszami utworzonymi z akantu, kratki regencyjnej i karbowanej wstęgi. Zwieńczenie w formie zbliżonej do trapezu, zamkniętego dwiema stykającymi się wolutami, ujętego spływami wolutowymi, całość obwiedziona karbowaną wstęgą. Całe pole wypełnia obraz z przedstawieniem św. Wojciecha. Struktura polichromowana w kolorze ciemnoczerwonym, ze złoconymi kolumnami, profilami i ornamentyką oraz srebrzonym polem zwieńczenia i detalami.

Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Czorsztyn
Miejscowość
Sromowce Wyżne
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Św. Stanisława BM
Tagi
mała architektura ornament akantowy ornament regencyjny sztuka pierwszej połowy XVIII wieku
Miejsce przechowywania
południowe ramię transeptu
Identyfikator
DZIELO/06873
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
pierwsza ćwierć XVIII wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarze boczne powstały najpewniej w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Zostały przeniesione do nowego kościoła wybudowanego w 1875 roku. Po tym roku, zapewne w XIX i XX wieku umieszczono w strukturze nowe obrazy.

Opis

Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na cokole z wyodrębnionymi prostopadłościanami. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny, z drewnianą mensą. Antepedium flankowane dwiema parami lizen, w centrum przedstawienie złotego krzyża na srebrzonym tle. Cokół dekorowany rozetami i akantem. Nastawa flankowana dwiema kolumnami o kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne belkowanie wyłamane na ich osi oraz częściowo przerwane nad polem środkowym, z rozetami w partii fryzu oraz fragmenty przerwanego, wolutowego przyczółka. W polu głównym wnęka w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, ujęta profilowaną ramą, z obrazem Najświętszego Serca Jezusa. Nad obrazem gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Kondygnacja ujęta uszami utworzonymi z akantu, kratki regencyjnej i karbowanej wstęgi. Zwieńczenie w formie zbliżonej do trapezu, zamkniętego dwiema stykającymi się wolutami, ujętego spływami wolutowymi, całość obwiedziona karbowaną wstęgą. Całe pole wypełnia obraz z przedstawieniem św. Wojciecha.
Struktura polichromowana w kolorze ciemnoczerwonym, ze złoconymi kolumnami, profilami i ornamentyką oraz srebrzonym polem zwieńczenia i detalami.

Zarys problematyki artystycznej

Nastawa jest w typie aediculowym, a więc jednokondygnacyjnego retabulum, ujętego parą podpór, dźwigających belkowanie, ze zwieńczeniem. Tego rodzaju nastawy były szczególne popularne od połowy XVII i w XVIII wieku. Ornamentyka złożona z akantu, kratki regencyjnej i karbowanej wstęgi precyzuje czas jej powstania na pierwszą ćwierć XVIII wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ołtarze boczne powstały najpewniej w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Zostały przeniesione do nowego kościoła wybudowanego w 1875 roku. Po tym roku, zapewne w XIX i XX wieku umieszczono w strukturze nowe obrazy. Nastawa jest w typie aediculowym, a więc jednokondygnacyjnego retabulum, ujętego parą podpór, dźwigających belkowanie, ze zwieńczeniem.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Szydłowski Tadeusz, "Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, cz. 3: Województwo krakowskie, t. 1, z. 1: Powiat nowotarski", Warszawa 1938

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na cokole z wyodrębnionymi prostopadłościanami. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny, z drewnianą mensą. Antepedium podzielone dwiema parami lizen, w centrum medalion z płyciną w formie czteroliścia, z monogramem IHS. Cokół retabulum dekorowany rozetami. Nastawa flankowana dwiema parami pilastrów i stojącą przed nimi parą kolumn o kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne belkowanie wyłamane na ich osi, nad polem środkowym przyjmujące kształt łuku odcinkowego. Belkowanie dekorowane rozetami oraz anthemionami, nad polem środkowym małżowinowy kartusz z koroną, krzyżem i kotwicą. Na belkowaniu fragmenty przerwanego, falistego przyczółka z siedzącymi puttami. W polu środkowym nisza w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym, ujęta profilowaną ramą, z figurą św. Stanisława. Nisza flankowana ornamentem małżowinowo-chrząstkowym i akantem. Kondygnacja flankowana uszami utworzonymi z akantu, karbowanej wstęgi i kratki regencyjnej. Po bokach nastawy przymocowane wsporniki z figurami św. Jana Kantego i św. Jana Nepomucena. Zwieńczenie w formie zbliżonej do prostokąta, o krawędzi kształtowanej przez woluty, dekorowanej stylizowanym ornamentem roślinnym i rokokowym. W polu prześwit w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym, ujętym profilowaną ramą, z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Struktura polichromowana w kolorze ciemnoczerwonym, ze złoconymi kolumnami, profilami i ornamentyką oraz srebrzonymi detalami.
ołtarz
Ołtarz główny
Zdjęcie nr 1: Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na cokole z wyodrębnionymi prostopadłościanami. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny, z drewnianą mensą. Antepedium flankowane dwiema parami pilastrów, z wyodrębnioną kwadratową płyciną z medalionem z rozetą, ujęte parą pilastrów. Cokół dekorowany rozetami i akantem. Nastawa flankowana dwiema kolumnami o kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne belkowanie wyłamane na ich osi oraz częściowo przerwane nad polem środkowym, z rozetami w partii fryzu oraz fragmenty przerwanego, wolutowego przyczółka. W polu głównym wnęka w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, ujęta profilowaną ramą, z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Nad obrazem monogram Marii na sierpie księżyca. Kondygnacja ujęta uszami utworzonymi z akantu, kratki regencyjnej i karbowanej wstęgi. Zwieńczenie w formie zbliżonej do trapezu, zamkniętego dwiema stykającymi się wolutami z muszlą, ujętego spływami wolutowymi, całość obwiedziona karbowaną wstęgą. W polu płaskorzeźbione przedstawienie półpostaci Boga Ojca pośród obłoków, w glorii promienistej, w otoczeniu z gwiazd. Struktura polichromowana w kolorze ciemnoczerwonym, ze złoconymi kolumnami, profilami i ornamentyką oraz srebrzonym polem zwieńczenia i detalami.
ołtarz
Ołtarz boczny
Zdjęcie nr 1: Nagrobek w formie obelisku ustawionego na podstawie i cokole zakończonym profilowaniem. Na froncie inskrypcja: „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / TU LEŻĄ ZWŁOKI / TADEUSZA / DROHOJOWSKIEGO / ur(odzonego) 28 Grud(nia) 1858 / um(arłego) 21 Maja 1886 / PRZECHODNIU WESTCHNIJ / DO BOGA / ZA JEGO DUSZE.” Nad nią krzyż.
nagrobek
Nagrobek Tadeusza Drohojowskiego
Zdjęcie nr 1: Nagrobek na dwustopniowej podstawie oraz cokole dekorowanym z przodu płyciną, na nim ustawiona stela w formie stojącego prostokąta, u dołu profilowana, zamknięta trójkątnym, nadwieszonym szczytem z krzyżem. W górnej części ujęta dwiema laskami na wspornikach, dekorowanymi maswerkiem. W polu płycina w kształcie stojącego prostokąta zamknięta łukiem w ośli grzbiet, w podłuczu dekorowana maswerkiem. Wewnątrz złocona inskrypcja: „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / Tu leżą zwłoki / ś(więtej) p(amięci) Florentyny z Fihauserów / DROHOJOWSKIEJ / Dziedziczki dóbr Czorsztyna / urod(zonej) 27 Marca 1827 / zmar(łej) 17 Stycz(nia) 1870 / pełnej cnót chrześcijańskich.”
nagrobek
Nagrobek Florentyny z Fihauserów Drohojowskiej
Zdjęcie nr 1: Nagrobek ustawiony na dwustopniowej podstawie oraz dwustrefowym cokole, w górnej części ścianki dekorowane płycinami o wypukłych górnych narożach, ujęte lizenami z blendami. Na cokole ośmioboczny trzon, zwężający się ku górze, w połowie wysokości profilowany, zakończony krzyżem. W dolnej części dekorowany blendami z maswerkiem. Na frontowej ściance górnej partii cokołu złocona inskrypcja: „D(EO) O(PTOMO) M(AXIMO) / Tu leżą zwłoki ś(więtej) p(amięci) WIKTORYI z GRUDNICKICH / DROHOJOWSKIEJ / Dziedziczki dóbr / Czorsztyna / zmarłej 8go Lutego 1867 / Pokój Jej pełnej cnót duszy!”.
nagrobek
Nagrobek Wiktorii z Grudnickich Drohojowskiej
Zdjęcie nr 1: Nagrobek w formie obelisku, ustawionego na wysokim stopniu oraz cokole zakończonym profilowaniem. Na froncie obelisku złocony krzyż i inskrypcja: „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / MARCELI / z DROHOJOWA / DROHOJOWSKI / WŁAŚCICIEL DÓBR / UR(ODZONY) 9. STYCZNIA 1817 R(OKU) / ZM(ARŁY) 1[...] SIERPNIA 1909 R(OKU) / PROSI O ZDROWAŚ MARYA”. W partii cokołu inskrypcje: „Ś(WIĘTEJ) P(AMIĘCI) / STANISŁAW DROHOJOWSKI / UR(ODZONY) 13 1 1885 ZM(ARŁY) 13-3-1941 / W OŚWIĘCIMIU” oraz „Ś(WIĘTEJ) P(AMIĘCI) / ADAM DROHOJOWSKI / UR(ODZONY) 9 7 1916 ZM(ARŁY) 23 12 1940 / W OŚWIĘCIMIU”.
nagrobek
Nagrobek Marcela, Stanisława i Adama Drohojowskich

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum siedząca postać Marii zwrócona trzy czwarte w lewo, delikatnie pochylona z rękami złożonymi w geście modlitwy. Przed nią siedzące na skale Dzieciątko, zwrócone trzy czwarte w prawo, delikatnie pochylone, opierające ciężar ciała na prawej ręce. Maria o delikatnych rysach: owalnej twarzy, małym nosie i drobnych ustach. Na głowie ma biały welon przykrywający jej włosy. Ubrana jest w bladoróżową suknię oraz silnie udrapowany ciemnogranatowy płaszcz, spod którego widoczna jest bosa stopa. Dzieciątko o jasnej, różowawej karnacji. Twarz pełna o małym nosie i głęboko osadzonych oczach. Głowę okalają krótkie, złote włosy. Wokół głów Marii i Dzieciątka złote, świetliste nimby. W tle pejzaż z widocznymi fragmentami drzew w brunatnej i ciemnozielonej tonacji. Rama złocona, fakturowana, w narożach i pośrodku boków zdobiona stylizowaną wicią roślinną.
obraz

Adoracja Dzieciątka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie pionowego prostokąta z przedstawieniem Matki Boskiej Karmiącej. W centrum kompozycji została ukazana Maria w półpostaci z głową przechyloną na lewe ramię. W lewej dłoni trzyma Dzieciątko Jezus, a prawą przytrzymuje pierś, którą go karmi. Ubrana jest w zielone szaty: suknię oraz płaszcz zdobione jasnoczerwonymi i kolistymi różami, niebieskimi tulipanami oraz zielonymi listkami. Szaty obwiedzione są czarnym konturem, w środku malowane płaską plamą barwną, bez cieniowania. Twarz Marii pełna o jasnej karnacji z zaróżowionymi policzkami z długim nosem i małymi ustami. Włosy długie, ciemnobrązowe, schowane pod welonem. Dzieciątko ponad naturalnych rozmiarów z odkrytymi ramionami i kolanami. Tło po lewej stronie obrazu ciemnoniebieskie, a po prawej zielone z żółtym nimbem wokół głowy Dzieciątka oraz żółtym fragmentem w prawym, górnym narożu. Wokół głów postaci rozmieszczonych jest jednaście, dużych i złotych gwiazd. Rama prosta, drewniana i bejcowana.
obraz

Matka Boska Karmiąca

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta, zamknięty łukiem nadwieszonym z przedstawieniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Maria ukazana w półpostaci, frontalnie, z Dzieciątkiem Jezus na lewym ręku. Dzieciątko widoczne z prawego profilu, z głową odwróconą do tyłu, oburącz ujmuje dłoń Marii. Owalne twarze postaci charakteryzują linearnie opracowane rysy, z długimi, wąskimi nosami oraz drobnymi ustami. Oczy Marii mają migdałowy kształt, jej wzrok skierowany jest na wprost. Matka Boska ubrana jest w czerwoną suknię z długimi rękawami ze złotymi obszyciami oraz ciemnoniebieski płaszcz nałożony na głowę. Dzieciątko ubrane jest w zieloną sukienkę i czerwony płaszcz, z jego lewej stopy zsuwa się sandał. Jezus spogląda w kierunku niewielkiej sylwetki jednego z dwóch archaniołów znajdującego się po prawej stronie – archanioła Gabriela. Po drugiej stronie jest archanioł Michał, obaj trzymają w dłoniach narzędzia Męki Pańskiej: Michał (włócznię i gąbkę z octem), Gabriel (krzyż). Na głowach Marii i Dzieciątka znajdują się otwarte korony ze szlachetnymi kamieniami, a wokół nimby: Matki Boskiej dekorowany bogatą wicią floralną, u Dzieciątka nimb krzyżowy. Wszystkie postacie są podpisane inicjałami: nad głową Marii, po lewej stronie obrazu widnieją litery „MP”, a po prawej „ΘΥ”; następnie po lewej stronie obrazu, nad głową archanioła Michała znajdują się litery „ΟΡМ”, a nad głową archanioła Gabriela „OΡГ” i dalej, po prawej stronie obrazu, obok Dzieciątka Jezus litery „IC-XC”. Tło jest złocone. Obraz ujęty jest prostokątną, profilowaną ramą zdobioną od zewnątrz ażurową wicią roślinną. W górnej części kompozycji napis „MATKO BOSKA NIEUSTAJĄCEJ POMOCY / MÓDL SIĘ ZA NAMI”. Rama drewniana, profilowana, złocona, ozdobiona rzędem stylizowanych liści akantu.
obraz

Matka Boska Nieustastającej Pomocy

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta w rozbudowanej, profilowanej ramie dekorowanej nakładanymi motywami geometrycznymi oraz kwiatowymi, zwieńczonej na osi monogramem maryjnym. W centrum kompozycji, nieco z lewej strony obrazu przedstawienie Marii trzymającej na kolanach martwe ciało Chrystusa. Twarz Marii szeroka, z delikatnie otwartymi ustami, szerokim nosem i wzrokiem skierowanym ku niebu. Matka Boska jest ubrana w czerwoną suknię, ciemnobłękitny płaszcz nałożony na głowę oraz biały welon. Chrystus ukazany w pozycji półleżącej na białym płótnie, z lewą ręką podtrzymywaną przez Marię, prawą opadłą bezwładnie w dół. Twarz szczupła, oczy zamknięte, okolona krótką brodą i długimi, ciemnobrązowymi włosami, spływającymi na ramiona i plecy. Odziany jest w białe perizonium na biodrach, delikatnie drapowane. Wokół głów są zaznaczone nimby. W lewym, dolnym rogu przedstawienia titulus oraz misa, w prawym widoczny fragment krzyża. W tle otwiera się rozległy pejzaż z widokiem na Jerozolimę. Kolorystyka ciemna, ciepła z dominacją brązów.
obraz

Pieta

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Ołtarz boczny ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-151

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności