Ołtarz główny

Dzieje zabytku

Ołtarz główny w kościele św. Michała Archanioła w Mszanie Dolnej powstał zapewne wkrótce po wybudowaniu nowej świątyni, którą postawiono w latach 1888-1901. W 1971 roku ołtarz podniesiono o dwa stopnie, co miało na celu jego wyeksponowanie. W 2009 roku ołtarz odnowiono z fundacji Piotra i Lucyny Skalskich. Podczas konserwacji umieszczono na nim napis, że została ona przeprowadzona w pięćdziesiątą rocznicę śmierci księdza infułata Teofila Skalskiego.

Opis

Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna, ustawiona na cokole. Ołtarz murowany, prostopadłościenny. Mensa betonowa, opasana drewnianymi listwami. Antepedium drewniane w formie leżącego prostokąta, zwieńczone gzymsem; w polu trzy kwadratowe płyciny z maswerkami; ponadto w dwóch zewnętrznych malowana dekoracja roślinna; a w środkowej płaskorzeźbiony, równoramienny krzyż z wiązkami promieni. Na ścianach bocznych ołtarza obudowa drewniana z płycinami. Tabernakulum w formie prostopadłościennej skrzynki, obite złoconą blachą. Drzwiczki dwuskrzydłowe w formie wydłużonego, stojącego prostokąta z aplikowaną dekoracją w postaci odlewanej winnej latorośli. Tron wystawienia trójosiowy. Część środkowa w formie obrotowej niszy o kształcie ostrołuku, flankowany ażurowymi blendami z pinaklami; zwieńczony prostopadłościenną nadstawką, dekorowaną blendami, nakrytą mansardowym, łuskowym zadaszeniem. Nisza dekorowana blendami wydzielonymi przez półkolumienki dźwigające żebra konchy, pola z malowanym winnym gronem. Całość ujmują dwie bryły w formie modeli kościoła; z dwiema parami wysokich, ostrołukowych biforiów oraz dwiema parami szkarp; zamknięte gzymsami z pasem dekoracji maswerkowej, zwieńczone daszkami mansardowymi z łuskami. Tron flankuje para klęczących figur aniołów.

Cokół retabulum wysoki w formie leżącego prostokąta dekorowanego rzędem arkadek w kształcie ostrołukowych blend z malowaną złotem dekoracją roślinną w polach, zwieńczony gzymsem dekorowanym rzeźbionym astwerkiem oraz kwiatonami, zasłaniającymi mansardowy, łuskowy dach cokołu. Część główna nastawy, właściwie umieszczona w partii zwieńczenia. W centrum, ponad tabernakulum wznosi się wieżyczka z głęboką wnęką, w której umieszczona jest figura św. Michała Archanioła. Nisza ujęta jest parą kolumienek wspierających baldachim, nad którym znajduje się kilkukondygnacyjny, ażurowy, dekoracyjny szczyt złożony z pinakli i kwiatonów. Po bokach zwieńczenia umieszczone są dwa ośmioboczne cokoły z figurami: po lewej stronie Matki Boskiej z gorejącym sercem, a po prawej Najświętszego Serca Pana Jezusa. Osie boczne flankowane są dwiemia wieżyczkami o ściankach zdobionych blendami, zamkniętymi pinaklami z żabkami i kwiatonami. Struktura i dekoracja złocone; nisze, blendy i profile polichromowane w kolorze niebieskim i czerwonym.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz główny został wykonany w stylu neogotyckim. Dzieło posiada typowe dla tego okresu formy: przewagę elementów pionowych (wertykalizm), strzelistość bryły, a także szereg dekoracji zaczerpniętych z gotyku: ostre łuki, sterczyny, maswerki, blendy, czwórliście i inne. W osi głównej umieszczona jest figura św. Michała Archanioła, patrona kościoła.

Streszczenie

Ołtarz główny w kościele św. Michała Archanioła w Mszanie Dolnej powstał zapewne wkrótce po wybudowaniu nowej świątyni, którą postawiono w latach 1888-1901. Dzieło zostało wykonane w stylu neogotyckim i posiada typowe dla tego okresu formy: przewagę elementów pionowych (wertykalizm), strzelistość bryły, a także szereg dekoracji zaczerpniętych z gotyku: ostre łuki, sterczyny, maswerki, blendy, czwórliście i inne. W osi głównej umieszczona jest figura św. Michała Archanioła, patrona kościoła.

Bibliografia