Ołtarz główny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Kalwaria Zebrzydowska
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kalwaria Zebrzydowska
Parafia
Św. Józefa
Tagi
ołtarz główny sztuka barokowa
Miejsce przechowywania
prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/14364
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
XVII/XVIII wiek
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz pochodzi z dawnego wyposażenia drewnianego kościoła w Limanowej.

Opis

Nastawa ołtarzowa jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na wysokim dwustrefowym cokole, zryzalitowanym na zewnetrznych krawędziach. Ołtarz prostopadłościenny z kamienną mensą. Antepedium drewniane, dekorowane na wybrzuszeniu trzema płycinami z rytą wicią roślinną i monogramem IHS. Tabernakulum w kształcie kapliczki na cokole w formie prostopadłościanu; ścianka frontowa ujęta półfilarami dźwigającymi gzyms opasujący go z trzech stron, na froncie przyjmujący kształt łuku segmentowego, spiętego ustawionymi przeciwstawnie wolutami. Trzony półfilarów dekorowane owocowo-roślinnymi zwisami, pole środkowe skręconymi liśćmi akantu w układzie lustrzanym. Na nim nastawa w formie półokrągłej ścianki dekorowanej płyciną w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem pełnym zdobionym kielichem z unoszącą się ponad nim hostią w otoczeniu promieni. Drzwiczki ujęte skręconymi kolumnami dźwigającymi pełne belkowanie wyłamane na ich osiach i wyniesione w łuk na polem centralnym. Na środku fryzu uskrzydlona główka anielska. Na wyłamanych częściach belkowania wazony płomieniste. Nastawa ołtarzowa ujęta parą kolumn o kapitelach kompozytowych dźwigających fragmenty belkowania o silnie wysuniętym gzymsie, połączone architrawem przyjmującym nad polem środkowym kształt łuku pełnego. Pole środkowe niemal w całości wypełnia nisza ujęta ramą w formie stojącego prostokąta wyłamanego prostokątnie w partii górnego boku, wypełniona obrazem św. Rodziny wymiennie z wizerunkiem Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Zwieńczenie na zwężającej się łukowato podstawie w formie przyczółka przerwanego pośrodku cokołem z krzyżem. Cokół w górnej strefie dekorowany płycinami, w partii ryzalitów wypełnionymi akantem mięsistym i uskrzydloną główką anielską na froncie. Rama obrazu w polu środkowym dekorowana wstęgą i liśćmi; w prostokątnym polu nad obrazem płaskorzeźbione obłoki z rzeźbą Gołębicy Ducha Świętego w glorii; powyżej w polu łuku półpostać Boga Ojca z rozłożonymi na boki rękami. Kondygnacja ujęta uszakami utworzonymi z silnie skręcanego mięsistego akantu, zwiniętego w woluty oraz guzy. Krawędzie podstawy zwieńczenia oraz gzyms przyczółka dekorowane liśćmi akantu. Struktura polichromowana w kolorze kremowym; ornamentyka, profile i kolumny złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Strukturę oparto na schemacie aediculi i ozdobiono ornamentem akantowym charakterystycznym dla sztuki około 1700 roku. Jego forma wykorzystuje wyraźnie rozwiązania barokowe. Sporządzono strukturę wykształconą w epoce nowożytnej, konstruując nastawę jednokondygnacyjną, flankowaną kolumnami, z obrazem w polu środkowym pierwszej kondygnacji i zwieńczeniem. Struktura jest płaska, ale za to bardzo ozdobna, wypełniona ogromną liczbą złoconych motywów ornamentalnych pokrywających niemal każdą wolną przestrzeń.
Ołtarz o podobnej konstrukcji i dekoracji znajduje się w kościele św. Marcina w Klikuszowej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ołtarz główny kościoła w Kalwarii został wykonany około 1700 roku i pochodzi z dawnego wyposażenia drewnianego kościoła w Limanowej. Wykorzystuje typowy dla swego czasu schemat ołtarza nowożytnego, opartego na kształcie aediculi i jest dekorowany wspomagającymi datowanie uszakami z wici akantowej. Ołtarz o podobnej budowie i dekoracji znajduje się w kościele św. Marcina w Klikuszowej.

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Ołtarz główny ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-glowny-38

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności