Ołtarz główny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Niepołomice
Miejscowość
Wola Batorska
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niepołomice
Parafia
Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
Tagi
Maciejowski Wojciech ołtarz główny styl neogotycki
Miejsce przechowywania
prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/25056
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
1948 rok
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, bejcowanie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Według informacji zpisanych w kronice parafialnej ołtarz główny w kościele w Woli Batorskiej wykonał Wojciech Maciejowski w Krakowie.

Opis

Ołtarz jednokondygnacyjny na wysokim, schodkowym cokole, trójosiowy, z wysuniętą mensą ołtarzową. Płyciny cokołu zdobione dekoracją w formie ostrołukowych maswerków i rozet w kwadratowej ramie. Antepedium flankowane parą kolumn ustawionych na wysokich cokołach i kanelowanych, skręconych trzonach z kompozytowymi kapitelami. W polu dwie prostokątne płyciny i kwadratowa pośrodku ze stylizowaną wicią roślinną i małą uskrzydloną główką aniołka. Tabernakulum proste, w kształcie prostopadłościennej skrzynki, o złotych drzwiczkach z wytłaczaną formą równoramiennego krzyża i wypukłą srebrną rybą oraz koszem z chlebem. Po obu stronach, na niewysokich postumentach dwa klęczące anioły z wysokimi skrzydłami, w biało różowych szatach z fioletowym podbiciem (skrzydła stylizowane na husarskie). Anioł po lewej z kadzielnicą, a anioł po prawej z kielichem.
Nastawa ołtarzowa o trzech oddzielnych niszach, nakrytych gotycyzującymi baldachimami z pinaklami, ozdobionymi żabkami. Oś środkowa w formie niszy zamkniętej ostrołukowo z wimpergą wspartą na smukłych, złoconych kolumienkach o kapitelach kompozytowych. Wimperga ze złoconymi, profilowanymi płycinami, zwieńczona rzeźbionymi liśćmi akantu i wolutami. Na przedłużeniu kolumn postumenty z figurami aniołów w biało niebieskich szatach, ze złotymi, wydłużonymi skrzydłami. Na osi na postumencie, pod gotycyzującym baldachimem figura świętego biskupa w czerwonej szacie z krzyżem w dłoni pomiędzy dwoma aniołami w białych i różowych szatach. W niszy, na czerwonym tle obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w prostej ramie z dekoracją w formie wici roślinnej. Poniżej dwa płaskorzeźbione anioły trzymające ażurowy monogram maryjny. Anioły o pozłacanych skrzydłach, na chmurach, w różowej i niebieskiej szacie. Osie boczne w formie aediculi z gotycyzującym baldachimem. W niszach figury, po lewej św. Piotra, a po prawej św. Pawła. Aedicule ujęte są smukłymi, skręconymi kolumnami z kapitelami wolutowymi oraz roślinnym uszakiem z perełkowaniem. Nad nimi imposty, na których rzeźby osłaniane baldachimami, po lewej świętego w habicie jezuity, a po prawej św. Jana Kantego. Drewno bejcowane na ciemny brąz, z nakładanymi elementami dekoracyjnymi złoconymi.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz główny powstał w pracowni rzeźbiarskiej Wojciecha Maciejowskiego w 1948 roku w Krakowie. Jest wykonany stylu neogotyckim, który nawiązywał do wzorów średniowiecznych – gotyckich, powielając dawne formy oraz ornamenty i komponując je w nową całość. W trójosiowym ołtarzu złożono elementy stosowane w architekturze gotyckiej, takie jak ażurowe wieżyczki zwieńczone pinaklami, dekorujące je kwiatony oraz żabki, łuki ostre, wimpergi, czy maswerki. Artysta uczęszczał do krakowskiej Szkoły Przemysłowej, w której kształcił się pod kierunkiem Stanisława Wójcika i Jana Raszki. Tworzył głównie z drewna, specjalizował się w wyposażaniu wnętrz sakralnych. W latach 1923-1945 wykształcił wielu uczniów, z których z imienia i nazwiska znany jest jedynie Antoni Baran. Rzeźbiarz prowadził warsztat zlokalizowany przy ulicy Mazowieckiej w Krakowie, a także przez pewien czas posiadał dodatkową pracownię przy krakowskim klasztorze Kanoników Regularnych Laterańskich. W swojej twórczości Maciejowski odwoływał się do elementów stylowych zaczerpniętych z wcześniejszych epok (szczególnie baroku), wykorzystując jednocześnie doświadczenia Art déco i modernizmu. Artysta zmarł prawdopodobnie pod koniec lat czterdziestych XX wieku, a więc ołtarz główny w Woli Batorskiej należy zatem do jednego z ostatnich wykonanych przez niego dzieł.

Streszczenie

Ołtarz główny w kościele Matki Boskiej Nieustającej Pomocy powstał w pracowni rzeźbiarskiej Wojciecha Maciejowskiego w 1948 roku w Krakowie. Jest wykonany stylu neogotyckim, który nawiązywał do wzorów średniowiecznych – gotyckich, powielając dawne formy oraz ornamenty i komponując je w nową całość. W trójosiowym ołtarzu złożono elementy stosowane w architekturze gotyckiej, takie jak ażurowe wieżyczki zwieńczone pinaklami, dekorujące je kwiatony oraz żabki, łuki ostre, wimpergi, czy maswerki. Artysta zmarł prawdopodobnie pod koniec lat czterdziestych XX wieku, a więc ołtarz główny w Woli Batorskiej należy zatem do jednego z ostatnich wykonanych przez niego dzieł.

Bibliografia

Brzezina Katarzyna, "Dzieła rzeźbiarza Wojciecha Maciejowskiego w świątyniach kanoników regularnych " , [w:] "Przemijanie i trwanie. Kanonicy regularni lateraneńscy w dawnej i współczesnej Polsce. Materiały z Międzynarodowej Konferencji zorganizowanej z okazji 600-lecia fundacji opactwa Bożego Ciała w Krakowie" , red.Łatak Kazimierz, Makarczyk Irena , Kraków 2009 , s. 67-73
Brzezina Katarzyna, Organisty Adam, "Nurt barokowy w twórczości dwóch zapomnianych dwudziestowiecznych artystów – Franza Wagnera i Wojciecha Maciejowskiego" , [w:] "Barok i barokizacja" , red.Brzezina Katarzyna, Wolańska Joanna , Kraków 2007 , s. 325-344

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Parafialne w Woli Batorskiej, Kronika parafialna, b.s.

Jak cytować?

Maria Działo, "Ołtarz główny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-glowny-29

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności