Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy

Dzieje zabytku

Kościół wybudowano w latach 1936-1938, ale już w 1912 roku ksiądz Józef Mazurek, ówczesny wikariusz w Niepołomicach rozpoczął przygotowania gruntu pod kaplicę lub kościół. Ofiary na budowę szczególnie spływały ze środków mieszkańców, którzy wyjechali na prace do Niemiec lub Danii. Uzbierana kwota uległa jednak hiperinflacji w 1918 roku i ze zgromadzonych pieniędzy pozostało jedynie 65 groszy. Po raz drugi powzięł zamiar budowy kaplicy w Woli Batorskiej ksiądz Jan Małysik, kolejny wikariusz z Niepołomic. Zbiórkę potrzebnej kwoty przerwało jednak przeniesienie wikariusza na inną parafię. Trzecia zbiórka rozpoczęła się w 1935 roku, w czasie gdy proboszczem w Niepołomicach był ksiądz Konstanty Łabędź. W trakcie przygotowywania się do prac budowlanych stwierdzono, że zamiast budować kaplicy korzystniej będzie postawić kościół i ustanowić parafię w Woli Batorskiej, którą za zgodą kardynała Adama Sapiehy utworzono 24 sierpnia 1936. Pierwszym ekspozytem parafii został ksiądz Andrzej Kiełboń, wikariusz niepołomicki. Budowę kościoła rozpoczęto w maju 1936 roku. 2 maja 1936 poświęcono krzyż, który pozostał na placu budowy, a także wyznaczono fundamenty. Pierwsze dni prac szczegółowo opisano w kronice parafialnej: „Dnia 4 maja 1936 r. rozpoczęto kopać fundamenty kościoła przez parafian bezpłatnie, które zostały wykopane za trzy dni. Czwartym dnia zaczęto sypać beton. Robota przy betonie trwała dwa tygodnie, tak, że fundamenty kościoła zostały wykończone. […] Kierownikiem prac murarskich był majster murarski Julian Gorczyński z Jazów parafii niepołomickiej. Następujący murarze byli zajęci przy budowie kościoła: 1) Jeleń Michał z Woli Batorskiej, który był prawą ręką majstra. 2) Jeleń Franciszek z Jazów, par. Niepołomice. 3) Józef Kudła z Jazów. 4) Julian Gorczyński z Jazów”. 21 czerwca biskup Stanisław Rospond poświęcił kamień węgielny. Projekt kościoła wykonał architekt Jan Franciszek Stobnicki z Krakowa, który kierował również budową. W 1936 roku kościół pokryto dachem, a w 1937 roku we wszystkich oknach świątyni założono witraże z pracowni Tadeusza Wilkosza z Krakowa, projektu Zygmunta Wierusza Kowalskiego. Parafię erygowano 1 grudnia 1938. W inwentarzu kościoła z 1941 roku wymieniono dwa ołtarze: główny oraz jeden boczny w kaplicy po lewej stronie z obrazem Matki Boskiej Różańcowej. W latach 1983-1984 roku wybudowano dzwonnicę i umieszczono w niej dzwony z firmy Jana Felczyńskiego z Przemyśla. W sierpniu 1985 roku rozpoczęto malowanie kościoła według projektu Bolesława Oleszki – docenta Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W tym też roku odnowiono ołtarz główny i ambonę. Kościół konsekrował 29 czerwca 2014 kardynał Stanisław Dziwisz. Uroczystości prowadził kardynał wraz z dziekanem dekanatu Niepołomice – ksiądzem Stanisławem Miką oraz proboszczem – księdzem Wojciechem Guzikiem. Pamiątką po tym wydarzeniu są cztery „zacheuszki” na ścianach kościoła, relikwiarz świętych męczenników Feliksa i Prospery wmurowany pod mensę ołtarza oraz srebrny kielich – dar kardynała Dziwisza.

Opis

Kościół murowany z cegły, tynkowany, orientowany z odchyleniem ku północy. Zbudowany na planie krzyża łacińskiego, jednonawowy z transeptem, pięcioprzęsłowy, z jednoprzęsłowym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Sklepienie beczkowe spłaszczone (koszowe) na gurtach z lunetami stykającymi się wierzchołkami. W pierwszym od zachodu przęśle nawy chór muzyczny konstrukcji żelbetowej wsparty na dwóch filarach o przekroju ośmioboku i dwóch analogicznych półfilarach. Balustrada artykułowana ostrołukowymi niszami. Ściany boczne rozczłonkowane analogicznymi półfilarami, ustawionymi na tle pilastrów; proste kapitele toskańskie. Ściana tęczowa z arkadą ostrołukową, ujętą po bokach dwoma mniejszymi ostrołukowymi płycinami. Od zachodu prostokątna kruchta z dwoma ostrołukowymi otworami drzwiowymi. Mniejsza prostokątna kruchta od południa, skomunikowana z nawą kamiennym, profilowanym portalem prostokątnym. W prezbiterium od południa prostokątny otwór wejściowy do zakrystii. Okna obustronnie rozglifione, z parapetami, o kształcie wydłużonego prostokąta, zamkniętego ostrołukowo; po trzy w ścianach bocznych nawy, trzy w prezbiterium. Dwa mniejsze w fasadzie kościoła, po jednym na ścianach bocznych kruchty zachodniej. W zamknięciu ścian transeptu, większe ostrołukowe okna z podziałami kamiennymi dzielącymi okno na dwie, mniejsze, przedzielone półfilarem, zamknięte ostrołukowo części. Kościół nakryty dachem dwuspadowym z blachy. Fasada bezwieżowa z trójkątnym szczytem. Na zewnętrznej, wschodniej ścianie prezbiterium niewielka kwadratowa płycina z inskrypcją: „KAMIEŃ / WĘGIELNY / POŚWIĘCONY / DN(IA) 21 VI 1936”.

Zarys problematyki artystycznej

Kościół w Woli Batorskiej to niewielka budowla wykonana w stylu neogotyckim na tradycyjnym planie krzyża łacińskiego, zakończonego wieloboczną absydą o ostrołukowo zamkniętych oknach wydzielonych na zewnątrz szkarpami. Autorem projektu, a także zapisów w kronice parafialnej był architekt Jan Franciszek Stobnicki. Na szczególną uwagę w świątyni zasługuje zespół witraży wykonany w pracowni Tadeusza Wilkosza w czasie jej budowy. Autorem projektów był Zygmunt Wierusz Kowalski. Artysta wykonał również projekty do kościoła w Krakowie-Kosocicach, na co wskazują niemal identyczne przedstawienia św. Józefa z Dzieciątkiem i pelikana karmiącego młode pisklęta. Witraże w Woli Batorskiej fundowali mieszkańcy parafii i kapłani z nią związani: ksiądz Józef Krupa i ksiądz Andrzej Kiełboń. Przedstawienia figuralne noszą znamiona akademickiej idealizacji, można jednak zauważyć również pewne dążenie do pewnej sumaryczności w ujęciu postaci. W partiach dekoracyjnych pojawiają się motywy z witrażownictwa młodopolskiego – stylizowane kwiaty oraz międzywojennego – geometryczne bordiury. Ołtarz główny pochodzi z 1948 roku. Jego autorem jest znany rzeźbiarz Wojciech Maciejowski. Podobnie jak architektura świątyni ołtarz został wykonany w stylu neogotyckim. W trójosiowej nastawie złożono elementy stosowane w architekturze gotyckiej, takie jak ażurowe wieżyczki zwieńczone pinaklami, dekorujące je kwiatony oraz żabki, łuki ostre, wimpergi czy maswerki. Rzeźbiarz prowadził warsztat zlokalizowany przy ulicy Mazowieckiej w Krakowie, a także przez pewien czas posiadał dodatkową pracownię przy krakowskim klasztorze Kanoników Regularnych Laterańskich.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Kościół wybudowano w latach 1936-1938. Pierwszym ekspozytem parafii został ksiądz Andrzej Kiełboń, wikariusz niepołomicki. Projekt kościoła wykonał architekt Jan Franciszek Stobnicki z Krakowa, który kierował również jego budową. W 1936 roku budynek pokryto dachem, a w 1937 roku we wszystkich oknach świątyni założono witraże z pracowni Tadeusza Wilkosza z Krakowa, projektu Zygmunta Wierusza Kowalskiego. Parafię erygowano 1 grudnia 1938. Kościół konsekrował 29 czerwca 2014 kardynał Stanisław Dziwisz. Świątynia jest niewielką budowlą wykonaną w stylu neogotyckim na tradycyjnym planie krzyża łacińskiego, zakończonego wieloboczną absydą o ostrołukowo zamkniętych oknach wydzielonych na zewnątrz szkarpami. Ołtarz główny pochodzi z 1948 roku. Jego autorem jest znany rzeźbiarz Wojciech Maciejowski. Podobnie jak architektura świątyni ołtarz został wykonany w stylu neogotyckim. W trójosiowym retabulum złożono elementy stosowane w architekturze gotyckiej, takie jak ażurowe wieżyczki zwieńczone pinaklami, dekorujące je kwiatony oraz żabki, łuki ostre, wimpergi czy maswerki. W polu głównym ołtarza umieszczony jest obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy z 1950 roku, pochodzący z Torunia. Prawdopodobnie rzeźbiarz jest również autorem ambony i chrzcielnicy.

Bibliografia