Kościół Przenajświętszej Trójcy w Przytkowicach

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Kalwaria Zebrzydowska
Miejscowość
Przytkowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kalwaria Zebrzydowska
Parafia
Świętej Trójcy i św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Tagi
kościół styl neoromański
Identyfikator
DZIELO/14510
Kategoria
kościół
Ilość
1
Czas powstania
1948-1953
Technika i materiał
cegła, kamień, techniki murarskie, dachówka, blacha
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Kościół w Przytkowicach był po raz pierwszy wzmiankowany w 1345 roku. W XV i XVI i XVIII wieku budowano w miejscowości kolejno nowe kościoły drewniane. Ostatni, pochodzący z 1733 roku został w roku ukończenia nowego i pierwszego murowanego kościoła przeniesiony do Skawinek.

Obecną budowlę wzniesiono w latach 1948-1953 według planów architekta Otto Fedaka (1906 Czerniowce - 1968 Myślenice) - absolwenta Wydziału Architektonicznego Politechniki Lwowskiej - i z korektami Józefa Jamróza z Krakowa. Konsekracji świątyni dokonał 31 maja 1953 biskup Franciszek Jop.

W 1960 roku polichromię wnętrza wykonała krakowska artystka Jadwiga Remer. W latach 80. XX wieku dach pokryto dachówką, położono marmurową posadzkę w prezbiterium i wykonano stopień komunijny, a ściany obłożono drewnianą boazerią.

Opis

Kościół jest budowlą orientowaną, założoną na planie wydłużonego prostokąta, murowaną, jednonawową z prezbiterium i zakrystią (od północy). Prezbiterium jest węższe od nawy, zamknięte wielobocznie, oddziela je tęcza o łuku półkolistym. Od zachodu chór zamknięty balustradą załamaną trójbocznie i wysuniętą przed lico w części środkowej, dekorowaną płycinami z wicią roślinną. Ściany wnętrza gładkie, brak podziałów pionowych, poziomy podział tworzą przy ziemi nisze zamknięte łukiem odcinkowym; dół ścian wyłożony drewnianą boazerią. Ściany przeprute oknami – prezbiterium dwoma, nawa ośmioma w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym; większość wypełniają witraże. Cztery okna w zakrystii. Główne wejście przez korpus wieżowy od zachodu, drugie od zakrystii. Elewacje kościoła są gładkie, górne partie z cegieł, dolne oraz naroża podkreślone okładziną kamienną. Wokół, poniżej partii okien kapnik. Wieża z wejściem umieszczonym w glifie w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, chronionym daszkiem, ponad którym niewielkie okno. W górnej partii z każdej strony małe okno, pod dachem arkady zamknięte półkoliście, po trzy na każdą stronę. Środkowa arkada ściany frontowej przysłonięta tarczą zegara. Dach nawy dwuspadowy, prezbiterium i zakrystii wieloboczny, ponad nawą kamienna wieżyczka na sygnaturkę, wieża przekryta hełmem namiotowym. Od zewnątrz, na wschodniej ścianie prezbiterium figura ukrzyżowanego Jezusa. Najcenniejszym zabytkiem kościoła jest siedemnastowieczny ołtarz główny, który w poprzedniej budowli stanowił ołtarz boczny. Polichromię zaprojektowała Jadwiga Rymar z Krakowa.

Zarys problematyki artystycznej

Kościół w Przytkowicach to niewielkich rozmiarów świątynia o formach tradycyjnych, nawiązujących do rozwiązań historycznych, które jednak uległy pewnej modernizacji. Można w nim odczytać formy zaczerpnięte z architektury romańskiej – wykorzystanie kamienia, wrażenie grubych murów, niewielkie okna i wieża w fasadzie nadają bryle charakter obronny. Kompilacja tych elementów w dwudziestowiecznej budowli określa jej styl jako neoromański. Otto Fedak, architekt przytkowickiej świątyni, był również autorem projektu kościoła w Tenczynie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Neoromański kościół w Przytkowicach został wybudowany w latach 1948-1953. Otto Fedak, architekt wykształcony na Politechnice Lwowskiej, był również autorem projektu kościoła w Tenczynie. Najcenniejszym zabytkiem świątyni jest siedemnastowieczny ołtarz główny, który w poprzedniej budowli stanowił ołtarz boczny. Polichromię zaprojektowała Jadwiga Rymar z Krakowa.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Inwentarz kościoła i beneficjum Parafii Przytkowice sporządzony w czerwcu 2006 r.;
UCHWAŁA NR XXX/272/2013 RADY MIEJSKIEJ W KALWARII ZEBRZYDOWSKIEJ z dnia 16 maja 2013r

Jak cytować?

Agata Felczyńska , "Kościół Przenajświętszej Trójcy w Przytkowicach", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/kosciol-przenajswietszej-trojcy-w-przytkowicach

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności