Ołtarz boczny w kaplicy

Dzieje zabytku

Ołtarz prawdopodobnie powstał około połowy XX wieku. W 1985 roku ołtarz przebudowano.

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy. Ołtarz flankowany dwoma filarami na niskich cokołach, pośrodku ażurowa, neogotycka krata; mensa drewniana. Tabernakulum w formie prostopadłościennej skrzynki, ustawione na niskim cokole. Na ściance przedniej drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem nadwieszonym. W polu w płycinie o analogicznym kształcie łaciński krzyżyk. Na tabernakulum niska kopuła, a na niej ustawiony niewielki krucyfiks. Nastawa ustawiona na niskim cokole o wysuniętych po bokach impostach zdobionych greckimi krzyżykami. Kondygnacja ujęta parą kolumn, w dolnej części złożoną z profilowanych talerzyków, powyżej o kanelowanym trzonie, a w górnej części o gruszkowej formie zamkniętej talerzykami. Podpory wspierają przerywany nad polem środkowym gzyms. Całość zamyka para spływów wolutowych z krzyżykiem pośrodku. W polu głównym obraz Najświętsze Serce Jezusa, po bokach flankowany zwisami kwiatów, powyżej rzeźbioną dekoracją zawiniętych wolutowo liści akantu. Wzdłuż podstawy retabulum oraz wokół pola środkowego przebiega złocony, rzeźbiony kimation. Struktura polichromowana w kolorze beżowy, detale i ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz w kaplicy bocznej nawiązuje do form neobarokowych. Reprezentuje typ uproszczony, aediculowy, czyli jednokondygnacyjnej, jednoosiowej struktury ujętej parą podpór dźwigających przerwane belkowanie. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły twórcy tego retabulum. Ikonografia ołtarza poświęcona jest Najświętszemu Sercu Jezusowemu. Jego kult rozwinął się szczególnie w XVII wieku. Na teologiczne ujęcie i liturgiczny kształt nabożeństwa miały wpływ objawienia siostry Marii Alacoque ze Zgromadzenia Sióstr Wizytek. Nabożeństwo do Serca Pana Jezusa zatwierdził papież Klemens XIII w 1765 roku. Wkrótce Pompeo Batoni namalował obraz „Najświętsze Serce Jezusa” dla kościoła Il Gesù w Rzymie. Wizerunek ukazuje Jezusa w półpostaci, który w lewej ręce trzyma swoje serce na dłoni, a prawą na nie wskazuje. Obraz stał się najczęściej reprodukowanym wzorem ujęcia Najświętszego Serca Jezusa. Drugi obraz Batoniego, o zbliżonej ikonografii, w którym serce Jezusa goreje na tle jego piersi, a Jezus jedną ręką błogosławi, a drugą wskazuje na serce został w 1891 roku uznany za jedyne dopuszczalne przedstawienie tego tematu. Obraz umieszczony w polu głównym ołtarza w Woli Batorskiej kompozycyjnie nawiązuje do barokowego obrazu Pompea Batoniego z 1767 roku, który artysta wykonał do ołtarza św. Franciszka Ksawerego w kościele Il Gesù w Rzymie. W tym przypadku jednak Jezus lewą ręką wskazuje na serce, a prawą ma spuszczoną w dół. Na rozpowszechnienie tego wizerunku, zwłaszcza w sztuce dewocyjnej miało wpływ wykorzystanie kompozycji Batoniego w postaci ilustracji w wydanym w Rzymie w 1768 roku druku „Raccolta di ragionamenti in lode del Santissimo Cuor di Gesù” (rycina Giovaniego Antonia Faldoniego).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ołtarz w kaplicy bocznej powstał prawdopodobnie około połowy XX wieku, nawiązuje do form neobarokowych. Reprezentuje typ uproszczony, aediculowy, czyli jednokondygnacyjnej, jednoosiowej struktury ujętej parą podpór dźwigających przerwane belkowanie. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły twórcy tego retabulum. Ikonografia ołtarza poświęcona jest Najświętszemu Sercu Jezusowemu.

Bibliografia