Ołtarz boczny lewy Najświętszego Serca Marii
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny. Mensa prostopadłościenna, z antepedium dekorowanym płyciną w kształcie leżącego prostokąta z krzyżem greckim o ramionach zakończonych rombami, na tle rombu i ujętym liśćmi. Flankują ją z każdej strony trzy pilastry o żłobkowanych trzonach. Na mensie, na cokole obraz z przedstawieniem Matki Boskiej Kalwaryjskiej. Nastawa ujęta parami kolumn na cokołach, z których zewnętrzne są wysunięte. Podpory dźwigają pełne belkowanie, którego architraw i fryz tworzą zygzak, a gzyms jest prosty. Na nich wspierają się trzy równoległe, załamane przyczółki zakomponowane uskokowo. Szczyt tworzy krzyż łaciński stylizowany na kwiat osadzony na łodydze z liśćmi. Pole środkowe ujęte profilowaną ramą z półokrągłą niszą wypełnioną figurą Najświętszego Serca Marii. Cokoły kolumn dekorowane płycinami z plakietami roślinnymi, trzony kolumn uskrzydlonymi główkami anielskimi podtrzymującymi festony utworzone z tkaniny i chwosty, między kolumnami ażurowa wić akantowa. Belkowanie ozdabia kostkowanie i astragal, pole nad obrazem wypełnia symetryczna wić akantowa, która wieńczy również gzyms belkowania i zewnętrzną krawędź przyczółków. Gzyms od spodu dekorowany rozetami. Struktura polichromowana na biało i jasnoszaro, kolumny, ornamenty i dekoracje złocone, płyciny czerwone i niebieskie; fragmenty baz kolumn zielone; nisza niebieska.
Zdjęcie nr 2: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny. Mensa prostopadłościenna, z antepedium dekorowanym płyciną w kształcie leżącego prostokąta z krzyżem greckim o ramionach zakończonych rombami, na tle rombu i ujętym liśćmi. Flankują ją z każdej strony trzy pilastry o żłobkowanych trzonach. Na mensie, na cokole obraz z przedstawieniem Matki Boskiej Kalwaryjskiej. Nastawa ujęta parami kolumn na cokołach, z których zewnętrzne są wysunięte. Podpory dźwigają pełne belkowanie, którego architraw i fryz tworzą zygzak, a gzyms jest prosty. Na nich wspierają się trzy równoległe, załamane przyczółki zakomponowane uskokowo. Szczyt tworzy krzyż łaciński stylizowany na kwiat osadzony na łodydze z liśćmi. Pole środkowe ujęte profilowaną ramą z półokrągłą niszą wypełnioną figurą Najświętszego Serca Marii. Cokoły kolumn dekorowane płycinami z plakietami roślinnymi, trzony kolumn uskrzydlonymi główkami anielskimi podtrzymującymi festony utworzone z tkaniny i chwosty, między kolumnami ażurowa wić akantowa. Belkowanie ozdabia kostkowanie i astragal, pole nad obrazem wypełnia symetryczna wić akantowa, która wieńczy również gzyms belkowania i zewnętrzną krawędź przyczółków. Gzyms od spodu dekorowany rozetami. Struktura polichromowana na biało i jasnoszaro, kolumny, ornamenty i dekoracje złocone, płyciny czerwone i niebieskie; fragmenty baz kolumn zielone; nisza niebieska.
Zdjęcie nr 3: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny. Mensa prostopadłościenna, z antepedium dekorowanym płyciną w kształcie leżącego prostokąta z krzyżem greckim o ramionach zakończonych rombami, na tle rombu i ujętym liśćmi. Flankują ją z każdej strony trzy pilastry o żłobkowanych trzonach. Na mensie, na cokole obraz z przedstawieniem Matki Boskiej Kalwaryjskiej. Nastawa ujęta parami kolumn na cokołach, z których zewnętrzne są wysunięte. Podpory dźwigają pełne belkowanie, którego architraw i fryz tworzą zygzak, a gzyms jest prosty. Na nich wspierają się trzy równoległe, załamane przyczółki zakomponowane uskokowo. Szczyt tworzy krzyż łaciński stylizowany na kwiat osadzony na łodydze z liśćmi. Pole środkowe ujęte profilowaną ramą z półokrągłą niszą wypełnioną figurą Najświętszego Serca Marii. Cokoły kolumn dekorowane płycinami z plakietami roślinnymi, trzony kolumn uskrzydlonymi główkami anielskimi podtrzymującymi festony utworzone z tkaniny i chwosty, między kolumnami ażurowa wić akantowa. Belkowanie ozdabia kostkowanie i astragal, pole nad obrazem wypełnia symetryczna wić akantowa, która wieńczy również gzyms belkowania i zewnętrzną krawędź przyczółków. Gzyms od spodu dekorowany rozetami. Struktura polichromowana na biało i jasnoszaro, kolumny, ornamenty i dekoracje złocone, płyciny czerwone i niebieskie; fragmenty baz kolumn zielone; nisza niebieska.
Zdjęcie nr 4: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny. Mensa prostopadłościenna, z antepedium dekorowanym płyciną w kształcie leżącego prostokąta z krzyżem greckim o ramionach zakończonych rombami, na tle rombu i ujętym liśćmi. Flankują ją z każdej strony trzy pilastry o żłobkowanych trzonach. Na mensie, na cokole obraz z przedstawieniem Matki Boskiej Kalwaryjskiej. Nastawa ujęta parami kolumn na cokołach, z których zewnętrzne są wysunięte. Podpory dźwigają pełne belkowanie, którego architraw i fryz tworzą zygzak, a gzyms jest prosty. Na nich wspierają się trzy równoległe, załamane przyczółki zakomponowane uskokowo. Szczyt tworzy krzyż łaciński stylizowany na kwiat osadzony na łodydze z liśćmi. Pole środkowe ujęte profilowaną ramą z półokrągłą niszą wypełnioną figurą Najświętszego Serca Marii. Cokoły kolumn dekorowane płycinami z plakietami roślinnymi, trzony kolumn uskrzydlonymi główkami anielskimi podtrzymującymi festony utworzone z tkaniny i chwosty, między kolumnami ażurowa wić akantowa. Belkowanie ozdabia kostkowanie i astragal, pole nad obrazem wypełnia symetryczna wić akantowa, która wieńczy również gzyms belkowania i zewnętrzną krawędź przyczółków. Gzyms od spodu dekorowany rozetami. Struktura polichromowana na biało i jasnoszaro, kolumny, ornamenty i dekoracje złocone, płyciny czerwone i niebieskie; fragmenty baz kolumn zielone; nisza niebieska.

Ołtarz boczny lewy Najświętszego Serca Marii

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Kalwaria Zebrzydowska
Miejscowość
Przytkowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kalwaria Zebrzydowska
Parafia
Świętej Trójcy i św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Tagi
ołtarz ołtarz boczny sztuka religijna sztuka XX wieku
Miejsce przechowywania
północna strona ściany tęczowej
Identyfikator
DZIELO/05695
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
po 1948 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Bielsko-Biała
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz wykonano po 1948 roku i odnowiono w 2005 roku.

Opis

Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny. Mensa prostopadłościenna, z antepedium dekorowanym płyciną w kształcie leżącego prostokąta z krzyżem greckim o ramionach zakończonych rombami, na tle rombu i ujętym liśćmi. Flankują ją z każdej strony trzy pilastry o żłobkowanych trzonach. Na mensie, na cokole obraz z przedstawieniem Matki Boskiej Kalwaryjskiej. Nastawa ujęta parami kolumn na cokołach, z których zewnętrzne są wysunięte. Podpory dźwigają pełne belkowanie, którego architraw i fryz tworzą zygzak, a gzyms jest prosty. Na nich wspierają się trzy równoległe, załamane przyczółki zakomponowane uskokowo. Szczyt tworzy krzyż łaciński stylizowany na kwiat osadzony na łodydze z liśćmi. Pole środkowe ujęte profilowaną ramą z półokrągłą niszą wypełnioną figurą Najświętszego Serca Marii. Cokoły kolumn dekorowane płycinami z plakietami roślinnymi, trzony kolumn uskrzydlonymi główkami anielskimi podtrzymującymi festony utworzone z tkaniny i chwosty, między kolumnami ażurowa wić akantowa. Belkowanie ozdabia kostkowanie i astragal, pole nad obrazem wypełnia symetryczna wić akantowa, która wieńczy również gzyms belkowania i zewnętrzną krawędź przyczółków. Gzyms od spodu dekorowany rozetami. Struktura polichromowana na biało i jasnoszaro, kolumny, ornamenty i dekoracje złocone, płyciny czerwone i niebieskie; fragmenty baz kolumn zielone; nisza niebieska.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz boczny Najświętszego Serca Marii oraz przeciwległy ołtarz Najświętszego Serca Jezusa powstały po 1948 roku, po rozpoczęciu budowy nowego, murowanego kościoła. Formalnie i stylistycznie są dopasowane do ołtarza głównego pochodzącego z XVII wieku. Powtarzają jego układ i wykorzystują te same ornamenty i dekoracje. Wysunięte do przodu zewnętrzne kolumny nadają im dynamiki, a biało-złota struktura delikatności.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Ołtarz odnowiono w 2005 roku.

Streszczenie

Ołtarz boczny Najświętszego Serca Marii powstał po 1948 roku, po rozpoczęciu budowy nowego, murowanego kościoła. Formalnie i stylistycznie jest dopasowany do ołtarza głównego pochodzącego z XVII wieku, jego autorem jest pan Kania z Bielska-Białej.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Inwentarz kościoła i beneficjum Parafii Przytkowice sporządzony w czerwcu 2006 r., s. 4.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od lewej strony w postaci jednobiegowych schodów z balustradą. Kosz na planie sześcioboku na profilowanym cokole i ćwierćwałku; u spodu podwieszony profilowany ostrosłup o ściętym szczycie, zakończony szyszką. Ścianki kosza wydzielone kolumienkami o trzonach dekorowanych do 1/3 wysokości kanelowaniem, o kapitelach korynckich, na cokołach zdobionych liśćmi akantu, dźwigającymi imposty oraz wspólny gzyms stanowiąc parapet. W polach ścianek płyciny z płaskorzeźbionymi półpostaciami czterech ewangelistów, każdy z nich ukazany został z złotej sukni, z identyfikującym go atrybutem, księgą lub zwojem i piórem w ręce – od lewej św. Jan, św. Mateusz, św. Łukasz i św. Marek. Zaplecek w formie wydłużonego prostokąta, ujętego pilastrami podtrzymującymi imposty i wspólny gzyms. W polu płycina w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z płaskorzeźbionym przedstawieniem Chrystusa Dobrego Pasterza, u spodu płycina z napisem „KTO WAS SŁUCHA / MNIE SŁUCHA”. Chrystus został ukazany w całej postaci, lewą ręką podtrzymując baranka, a prawą laskę pasterską. Ma podłużna, poważną twarz, małe, niebieskie oczy, wąski nos i usta, broda dzieli się w dwa pukle; falowane włosy opadają na ramiona. Jest ubrany w długą, złotą tunikę i złoty płaszcz, na głowie ma złoty kalepusz, czerwony od wewnątrz. Stoi na trawie, u jego stóp dwa srebrzone baranki Zaplecek ujęty uszami w formie falujących liści. Baldachim powtarza kształt kosza, nakryty kopułką pokrytą łuską, z podwieszonym fryzem roślinnym, dekorowany w narożach palmetami. Baldachim stanowi podstawę dla latarni opartej na sześciu spływach wolutowych dekorowanych kampanulami, podtrzymujących belkowanie i kopułkę, stanowiącą cokół dla figury św. Jana Chrzciciela, który stoi w kontrapoście, prawą ręką unosi na wysokość twarzy muszlę, a e lewej trzyma trzyż. Ma podł€żną twarz okoczoną gęstym zarostem, wzniesiony ku górze wzrok, wąski nos i małe usta. Jest ubrany w tunikę ze srerzonego fuyta i złoty płaszcz wywiniety na prawym biodrze i przechodzący przez lewy bark. Wewnątrz latarni figura anioła na postumencie. Został ukazany w całej postaci, z rękami złożonymi na piersi. Ma okrągłą twarz o deliatnych rysach i falowane włosy opadające na kark. Jest ubrany w długa, złotą suknię w szerokomi rękawami. Z pleców wyrastają mu duże, srebrne skrzydła z ptacich piór. Na podniebiu baldachimu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana na biało, profile na czerwono, detale i ornamentyka złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny. Mensa drewniana, o silnie wysuniętym gzymsie dekorowanego kostkowaniem. Antepedium w formie leżącego prostokąta z płyciną o dwóch wypukłych bokach. W polu płaskorzeźbione przedstawienie pelikana karmiącego w gnieździe młode, flankowanego winnym gronem i kłosami zbóż; płycina ujęta parą uskrzydlonych główek anielskich. Antepedium zamknięte profilowanym gzymsem, dekorowanym kostkowaniem, dźwigającym niepełne belkowanie. Tabernakulum prostopadłościenne, w formie drewnianej skrzynki obitej blachą miedzianą, ustawione na wysokim cokole ujętym od frontu i po bokach spływami wolutowymi, dźwigającymi wyłamany gzyms dekorowany kostkowaniem; na froncie płycina z rozetą. Drzwiczki w kształcie leżącego prostokąta zamkniętego łukiem segmentowym z aplikowanym kielichem z hostią, w otoczeniu winnego grona, na fakturowanym tle. Tabernakulum flankowane parą kanelowanych kolumienek, dźwigających gzyms wieńczący, dekorowany kostkowaniem oraz szczyt w formie zbliżonej do trójkąta, zamknięty gzymsem przechodzącym w przeciwstawnie zwrócone woluty, dekorowane kostkowaniem; w polu uskrzydlona główka anielska. Retabulum na zryzalitowanym przy brzegach cokole; ujęte dwiema parami kolumn o kapitelach kompozytowych i kanelowanych trzonach dźwigających pełne belkowanie oraz trójkątny przyczółek trójbocznie załamany; na nim, na osi podpór przerwany, wolutowy przyczółek, z leżącymi nań figurami. Szczyt w postaci dwustrefowego cokołu ujętego kartuszem z figurą św. Michała Archanioła. Pole środkowe w całości wypełnia płytka nisza ujęta profilowaną ramą z obrazem „Trójca Święta”, wymiennie z przedstawieniami Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Katarzyny. Kondygnację flankują, ustawione na cokołach figury św. Stanisława i św. Wojciecha. Cokoły kolumn dekorowane płycinami z uskrzydlonymi główkami anielskimi; w polu cokołu płycina w formie wydłużonego, leżącego prostokąta o wypukłych bokach, z dekoracją schweifwerkową. Trzony kolumn dekorowane uskrzydlonymi główkami anielskimi podtrzymującymi festony utworzone z tkaniny i chwosty. Za kolumnami płyciny wypełnione schweifwerkiem, w ich centrum obelisk dekorowany cekinami i zwieńczony krzyżem. W partii fryzu od frontu uskrzydlone główki anielskie, po bokach schweifwerk. Pola obu przyczółków wypełnia ornament schweifwerkowy. Gzyms od spodu dekorowany rozetami; zwieńczony wolutowym kluczem dekorowanym schwrifwerkiem oraz uskrzydloną główką anielską. Woluty wieńczące zdobione palmetami. Kondygnacja ujęta uszami utworzonymi z ornamentu okuciowego i ulistnionych wolut. Struktura w całości złocona, płyciny i profile polichromowane na czerwono, uszaki na zielono.
ołtarz
Ołtarz główny
Zdjęcie nr 1: Kościół jest budowlą orientowaną, założoną na planie wydłużonego prostokąta, murowaną, jednonawową z prezbiterium i zakrystią (od północy). Prezbiterium jest węższe od nawy, zamknięte wielobocznie, oddziela je tęcza o łuku półkolistym. Od zachodu chór zamknięty balustradą załamaną trójbocznie i wysuniętą przed lico w części środkowej, dekorowaną płycinami z wicią roślinną. Ściany wnętrza gładkie, brak podziałów pionowych, poziomy podział tworzą przy ziemi nisze zamknięte łukiem odcinkowym; dół ścian wyłożony drewnianą boazerią. Ściany przeprute oknami – prezbiterium dwoma, nawa ośmioma w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym; większość wypełniają witraże. Cztery okna w zakrystii. Główne wejście przez korpus wieżowy od zachodu, drugie od zakrystii. Elewacje kościoła są gładkie, górne partie z cegieł, dolne oraz naroża podkreślone okładziną kamienną. Wokół, poniżej partii okien kapnik. Wieża z wejściem umieszczonym w glifie w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, chronionym daszkiem, ponad którym niewielkie okno. W górnej partii z każdej strony małe okno, pod dachem arkady zamknięte półkoliście, po trzy na każdą stronę. Środkowa arkada ściany frontowej przysłonięta tarczą zegara. Dach nawy dwuspadowy, prezbiterium i zakrystii wieloboczny, ponad nawą kamienna wieżyczka na sygnaturkę, wieża przekryta hełmem namiotowym. Od zewnątrz, na wschodniej ścianie prezbiterium figura ukrzyżowanego Jezusa. Najcenniejszym zabytkiem kościoła jest siedemnastowieczny ołtarz główny, który w poprzedniej budowli stanowił ołtarz boczny. Polichromię zaprojektowała Jadwiga Rymar z Krakowa.
kościół
Kościół Przenajświętszej Trójcy w Przytkowicach
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny. Mensa prostopadłościenna, z antepedium dekorowanym płyciną w kształcie leżącego prostokąta z krzyżem greckim o ramionach zakończonych rombami, na tle rombu i ujętym liśćmi. Flankują ją z każdej strony trzy pilastry o żłobkowanych trzonach. Na mensie, na cokole obrazem z przedstawieniem Matki Boskiej Częstochowskiejj. Nastawa ujęta parami kolumn na cokołach, z których zewnętrzne są wysunięte. Podpory dźwigają pełne belkowanie, którego architraw i fryz tworzą zygzak, w gzyms jest prosty. Na nich wspierają się trzy równoległe, załamane przyczółki zakomponowane uskokowo. Szczyt tworzy krzyż łaciński stylizowany na kwiat osadzony na łodydze z liśćmi. Pole środkowe ujęte profilowaną ramą z półokrągłą niszą wypełnioną figurą Najświętszego Serca Jezusa. Cokoły kolumn dekorowane płycinami z plakietami roślinnymi, trzony kolumn uskrzydlonymi główkami anielskimi podtrzymującymi festony utworzone z tkaniny i chwosty, między kolumnami ażurowa wić akantowa. Belkowanie ozdabia kostkowanie i astragal, pole nad obrazem wypełnia symetryczna wić akantowa, która wieńczy również gzyms belkowania i zewnętrzną krawędź przyczółków. Gzyms od spodu dekorowany rozetami. Struktura polichromowana na biało i jasnoszaro, kolumny, ornamenty i dekoracje złocone, płyciny czerwone i niebieskie; fragmenty baz kolumn zielone; nisza niebieska.
ołtarz
Ołtarz boczny prawy Najświętszego Serca Jezusa
Zdjęcie nr 1: Figura drążona, na cokole. Święty Wojciech został ukazany w pozycji stojącej z uniesionymi rękami – prawą przyciska do piersi, w lewej trzyma podwójny krzyż misyjny. Twarz ma pociągłą, o wyrazistych rysach, brwi wąskie, oczy szeroko otwarte, głęboko osadzone, nos prosty, usta rozchylone. Ma długą, sięgająca dekoltu, siwiejącą brodę. Jest ubrany w sutannę, komżę oraz kapę i paliusz; na głowie ma infułę, na dłoniach czerwone rękawiczki. Paliusz i infuła zdobione czerownymi krzyżami. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna, szaty i atrybuty złocone.
rzeźba
Św. Wojciech
Zdjęcie nr 1: Rzeźba ścięta z tyłu, drążona, na cokole. Figura ustawiona frontalnie, w kontrapoście, z delikatnie pochyloną głową. W lewej ręce trzyma pastorał, prawą ma opuszczona, przed sobą. Twarz pociągła, o starczych rysach, z widocznymi zmarszczkami, oczy półprzymknięte, spoglądające w dół, nos prosty, usta pełne. Włosy zwinięte w pukle, głęboko. Święty ubrany w albę zapinaną na guziki, rokietę z rytą dekoracją roślinną u spodu, przepasane w talii; tkanina przylegająca do ciała, drapowana w liczne, drobne fałdki. Na piersi krzyż pektoralny i dystynktorium kanonickie. Kapa zapięta dekoracyjną fibulą, opadająca na plecy i ramiona, z kameryzowaną lamówką; tkanina sztywna, delikatnie drapowana. Na rękach czerwone rękawiczki, na głowie infuła. U lewej nogi świętego półpostać Piotrowina zwróconego profilem w lewo, ukazanego jako kościotrup, z narzuconym na czaszkę i ramiona fioletowym całunem. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, szaty złocone, detal polichromowany.
rzeźba
Św. Stanisław

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od lewej strony w postaci jednobiegowych schodów z balustradą. Kosz na planie sześcioboku na profilowanym cokole i ćwierćwałku; u spodu podwieszony profilowany ostrosłup o ściętym szczycie, zakończony szyszką. Ścianki kosza wydzielone kolumienkami o trzonach dekorowanych do 1/3 wysokości kanelowaniem, o kapitelach korynckich, na cokołach zdobionych liśćmi akantu, dźwigającymi imposty oraz wspólny gzyms stanowiąc parapet. W polach ścianek płyciny z płaskorzeźbionymi półpostaciami czterech ewangelistów, każdy z nich ukazany został z złotej sukni, z identyfikującym go atrybutem, księgą lub zwojem i piórem w ręce – od lewej św. Jan, św. Mateusz, św. Łukasz i św. Marek. Zaplecek w formie wydłużonego prostokąta, ujętego pilastrami podtrzymującymi imposty i wspólny gzyms. W polu płycina w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z płaskorzeźbionym przedstawieniem Chrystusa Dobrego Pasterza, u spodu płycina z napisem „KTO WAS SŁUCHA / MNIE SŁUCHA”. Chrystus został ukazany w całej postaci, lewą ręką podtrzymując baranka, a prawą laskę pasterską. Ma podłużna, poważną twarz, małe, niebieskie oczy, wąski nos i usta, broda dzieli się w dwa pukle; falowane włosy opadają na ramiona. Jest ubrany w długą, złotą tunikę i złoty płaszcz, na głowie ma złoty kalepusz, czerwony od wewnątrz. Stoi na trawie, u jego stóp dwa srebrzone baranki Zaplecek ujęty uszami w formie falujących liści. Baldachim powtarza kształt kosza, nakryty kopułką pokrytą łuską, z podwieszonym fryzem roślinnym, dekorowany w narożach palmetami. Baldachim stanowi podstawę dla latarni opartej na sześciu spływach wolutowych dekorowanych kampanulami, podtrzymujących belkowanie i kopułkę, stanowiącą cokół dla figury św. Jana Chrzciciela, który stoi w kontrapoście, prawą ręką unosi na wysokość twarzy muszlę, a e lewej trzyma trzyż. Ma podł€żną twarz okoczoną gęstym zarostem, wzniesiony ku górze wzrok, wąski nos i małe usta. Jest ubrany w tunikę ze srerzonego fuyta i złoty płaszcz wywiniety na prawym biodrze i przechodzący przez lewy bark. Wewnątrz latarni figura anioła na postumencie. Został ukazany w całej postaci, z rękami złożonymi na piersi. Ma okrągłą twarz o deliatnych rysach i falowane włosy opadające na kark. Jest ubrany w długa, złotą suknię w szerokomi rękawami. Z pleców wyrastają mu duże, srebrne skrzydła z ptacich piór. Na podniebiu baldachimu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana na biało, profile na czerwono, detale i ornamentyka złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona stojąca, przyścienna, usytuowana przy ścianie północnej, pomiędzy pierwszym a drugim przęsłem nawy. Ustawiona na wysokim, sześciobocznym dwukondygnacyjnym filarze na wysokim cokole. Filar artykułowany smukłymi, złoconymi kolumienkami o jońskich kapitelach. W polach pomiędzy nimi płyciny zamknięte ostrołukowo. Kosz sześcioboczny o stożkowatej podstawie zamkniętej profilowanym gzymsem. Ścianki rozczłonkowane za pomocą analogicznych jak wcześniej kolumienek; w polach prostokątne płyciny, w których przecinające się, złocone arkadki. Całość zamyka profilowany parapet. Baldachim na planie analogicznym do kosza, węższy od niego, od dołu ujęty krenelażem, od góry rzeźbionym, ażurowym ornamentem ze spiętych arkadek, oddzielonych niewielkimi pinaklami. Całość zamknięta architektoniczną strukturą z pinaklem i łacińskim krzyżykiem u szczytu. U podniebienia na niebieskim tle rzeźbiona gołębica Ducha Świętego otoczona promieniami. Na ambonę prowadzą od wschodu, drewniane dwudzielne schody z balustradą dekorowaną analogicznie jak kosz.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica ustawiona na niskim, prostopadłościennym cokole na planie kwadratu, stopa profilowana, ścięta na narożach. Trzon okrągły, zakończony głowicą z motywem roślinnym. Czara od spodu ośmioboczna, ujęta w dwa profilowane, ośmioboczne pierścienie, malowane na kolor złoty. Brzusiec z płycinami wypełnionymi dwułęcznymi, maswerkowymi arkadami z noskami. Zwieńczenie stożkowate, ośmioboczne, zdobione w polach ornamentem łuskowym malowanym na złoto. W narożach pinakle z kwiatonami. Szczyt zwieńczony krzyżem na czworobocznym postumencie z kwiatonem. Krzyż z ramionami zakończonymi liliami herbowymi, z promieniami między ramionami. Chrzcielnica lakierowana, detale i ornamentyka malowane na złoto.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Ołtarz jednokondygnacyjny na wysokim, schodkowym cokole, trójosiowy, z wysuniętą mensą ołtarzową. Płyciny cokołu zdobione dekoracją w formie ostrołukowych maswerków i rozet w kwadratowej ramie. Antepedium flankowane parą kolumn ustawionych na wysokich cokołach i kanelowanych, skręconych trzonach z kompozytowymi kapitelami. W polu dwie prostokątne płyciny i kwadratowa pośrodku ze stylizowaną wicią roślinną i małą uskrzydloną główką aniołka. Tabernakulum proste, w kształcie prostopadłościennej skrzynki, o złotych drzwiczkach z wytłaczaną formą równoramiennego krzyża i wypukłą srebrną rybą oraz koszem z chlebem. Po obu stronach, na niewysokich postumentach dwa klęczące anioły z wysokimi skrzydłami, w biało różowych szatach z fioletowym podbiciem (skrzydła stylizowane na husarskie). Anioł po lewej z kadzielnicą, a anioł po prawej z kielichem. Nastawa ołtarzowa o trzech oddzielnych niszach, nakrytych gotycyzującymi baldachimami z pinaklami, ozdobionymi żabkami. Oś środkowa w formie niszy zamkniętej ostrołukowo z wimpergą wspartą na smukłych, złoconych kolumienkach o kapitelach kompozytowych. Wimperga ze złoconymi, profilowanymi płycinami, zwieńczona rzeźbionymi liśćmi akantu i wolutami. Na przedłużeniu kolumn postumenty z figurami aniołów w biało niebieskich szatach, ze złotymi, wydłużonymi skrzydłami. Na osi na postumencie, pod gotycyzującym baldachimem figura świętego biskupa w czerwonej szacie z krzyżem w dłoni pomiędzy dwoma aniołami w białych i różowych szatach. W niszy, na czerwonym tle obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w prostej ramie z dekoracją w formie wici roślinnej. Poniżej dwa płaskorzeźbione anioły trzymające ażurowy monogram maryjny. Anioły o pozłacanych skrzydłach, na chmurach, w różowej i niebieskiej szacie. Osie boczne w formie aediculi z gotycyzującym baldachimem. W niszach figury, po lewej św. Piotra, a po prawej św. Pawła. Aedicule ujęte są smukłymi, skręconymi kolumnami z kapitelami wolutowymi oraz roślinnym uszakiem z perełkowaniem. Nad nimi imposty, na których rzeźby osłaniane baldachimami, po lewej świętego w habicie jezuity, a po prawej św. Jana Kantego. Drewno bejcowane na ciemny brąz, z nakładanymi elementami dekoracyjnymi złoconymi.
ołtarz
Ołtarz główny
Zdjęcie nr 1: Kościół jest budowlą orientowaną, założoną na planie wydłużonego prostokąta, murowaną, jednonawową z prezbiterium i zakrystią (od północy). Prezbiterium jest węższe od nawy, zamknięte wielobocznie, oddziela je tęcza o łuku półkolistym. Od zachodu chór zamknięty balustradą załamaną trójbocznie i wysuniętą przed lico w części środkowej, dekorowaną płycinami z wicią roślinną. Ściany wnętrza gładkie, brak podziałów pionowych, poziomy podział tworzą przy ziemi nisze zamknięte łukiem odcinkowym; dół ścian wyłożony drewnianą boazerią. Ściany przeprute oknami – prezbiterium dwoma, nawa ośmioma w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym; większość wypełniają witraże. Cztery okna w zakrystii. Główne wejście przez korpus wieżowy od zachodu, drugie od zakrystii. Elewacje kościoła są gładkie, górne partie z cegieł, dolne oraz naroża podkreślone okładziną kamienną. Wokół, poniżej partii okien kapnik. Wieża z wejściem umieszczonym w glifie w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, chronionym daszkiem, ponad którym niewielkie okno. W górnej partii z każdej strony małe okno, pod dachem arkady zamknięte półkoliście, po trzy na każdą stronę. Środkowa arkada ściany frontowej przysłonięta tarczą zegara. Dach nawy dwuspadowy, prezbiterium i zakrystii wieloboczny, ponad nawą kamienna wieżyczka na sygnaturkę, wieża przekryta hełmem namiotowym. Od zewnątrz, na wschodniej ścianie prezbiterium figura ukrzyżowanego Jezusa. Najcenniejszym zabytkiem kościoła jest siedemnastowieczny ołtarz główny, który w poprzedniej budowli stanowił ołtarz boczny. Polichromię zaprojektowała Jadwiga Rymar z Krakowa.
kościół
Kościół Przenajświętszej Trójcy w Przytkowicach
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny. Mensa prostopadłościenna, z antepedium dekorowanym płyciną w kształcie leżącego prostokąta z krzyżem greckim o ramionach zakończonych rombami, na tle rombu i ujętym liśćmi. Flankują ją z każdej strony trzy pilastry o żłobkowanych trzonach. Na mensie, na cokole obrazem z przedstawieniem Matki Boskiej Częstochowskiejj. Nastawa ujęta parami kolumn na cokołach, z których zewnętrzne są wysunięte. Podpory dźwigają pełne belkowanie, którego architraw i fryz tworzą zygzak, w gzyms jest prosty. Na nich wspierają się trzy równoległe, załamane przyczółki zakomponowane uskokowo. Szczyt tworzy krzyż łaciński stylizowany na kwiat osadzony na łodydze z liśćmi. Pole środkowe ujęte profilowaną ramą z półokrągłą niszą wypełnioną figurą Najświętszego Serca Jezusa. Cokoły kolumn dekorowane płycinami z plakietami roślinnymi, trzony kolumn uskrzydlonymi główkami anielskimi podtrzymującymi festony utworzone z tkaniny i chwosty, między kolumnami ażurowa wić akantowa. Belkowanie ozdabia kostkowanie i astragal, pole nad obrazem wypełnia symetryczna wić akantowa, która wieńczy również gzyms belkowania i zewnętrzną krawędź przyczółków. Gzyms od spodu dekorowany rozetami. Struktura polichromowana na biało i jasnoszaro, kolumny, ornamenty i dekoracje złocone, płyciny czerwone i niebieskie; fragmenty baz kolumn zielone; nisza niebieska.
ołtarz
Ołtarz boczny prawy Najświętszego Serca Jezusa

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Fresk wkomponowany w arkadę zamkniętą półkoliście, w ścianie południowej prezbiterium, nad portalem do aneksu. Ukazuje siedzącą na tronie Matkę Boską z Dzieciątkiem na kolanach oraz klęczących i stojących przed nią od lewej proboszcza Józefa Krzemińskiego, rodzinę w stroju ludowym, Izabelę i Felicjana Szybalskich oraz chłopca z chorągwią w ręku.
polichromia ścienna

Adoracja Najświętszej Marii Panny

Zdjęcie nr 1: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny, o przednich narożach ujętych pilastrami hermowymi, z drewniana mensą. Antepedium w formie prostokątnej płyciny z płaskorzeźbionym motywem hostii okolonej drobnymi promieniami i ujętej liśćmi i pąkami mniszka lekarskiego. Retabulum osadzone na niewysokim cokole, lekko zryzalitowanym po bokach. Wyżej predella ujęta parą konsoli wolutowych wspierających wyłamujący się ponad nimi gzyms. Cokół wraz z predellą flankowany parą uszaków w formie spływów wolutowych. Część środkowa ujęta parą kolumn o trzonach zdobionych motywem kandelabru, wspierających fryz wyłamujący się ponad nimi oraz gzyms przybierające postać trójboczną. Zwieńczenie w kształcie kwadratu zamkniętego odcinkiem gzymsu o lekko zryzalitowanych bokach. Predellę, część środkową i zwieńczenie ujmują pary ujmują pary uszaków o fantazyjnych wykrojach, zdobione ornamentem okuciowym i wicią roślinną. Uszaki zwieńczenia dodatkowo zdobione parą główek anielskich i medalionów ze św. Barbarą po prawej stronie i św. Katarzyną Aleksandryjską po lewej. Na bokach gzymsu para figur siedzących aniołów. Szczyt w postaci ujętego parą wolut i zwieńczonego krzyżem kartusza z okrągłym medalionem z monogramem imienia Jezus. w predelli obraz w kształcie leżącego prostokąta ze sceną Nawiedzenie św. Elżbiety. Pole środkowe retabulum, ujęte motywami kaboszonów, ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym, w środku obraz Najświętszego Serca Jezusa. W zwieńczeniu obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty szeroką ramą z uszakami w narożach, zdobioną ornamentem. W środku wizerunek Matki Boskiej Różańcowej ze św. Teresą z Avila. Struktura polichromowana w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka złocone i srebrzone.
ołtarz

Boczny prawy (południowy)

Zdjęcie nr 1: Czworoboczne pole obrazowe w kształcie stojącego prostokąta, ujęte w dekoracyjną ramę ze zwieńczeniem oraz ażurową wicią akantowo-kwiatową po bokach, ustawiono na postumencie w kształcie leżącego prostopadłościanu dekorowanego profilami o wklęsłych bokach z wywiniętym ornamentem roślinnym. Całość przytwierdzonym do prostopadłościennego cokołu, profilowanego i fazowanego, przeprutego po bokach otworami na drążki do noszenia, wspartego na czterech rzeźbionych lwich łapach. Zwieńczenie uzyskało kształt półkolistego pola z krzyżem równoramiennym w otoku w środku, ujętego dekoracyjną ramą otoczoną na zewnątrz ażurowym ornamentem, zakończonego na szczycie krzyżem. Na awersie w polu obrazowym umieszczono obraz z adoracja św. Franciszka z Asyżu. Święty został ukazany frontalnie stojąc w centrum kompozycji na stopniu przed ołtarzem. Obie rozłożone ręce z widocznymi stygmatami ma uniesione w górze. Prawą zdaje się błogosławić klęczącą przed nim parę. Franciszek ma pociągłą twarz o jasnej karnacji z półprzymkniętymi oczami o spojrzeniu skierowanym na klęczących z wydatnym nosem i ustami. Jego głowę otaczają krótkie włosy z wyciętą tonsurą oraz brązową broda. Ubrany jest w brązowy habit franciszkańskie przewiązany w pasie sznurem. Przed nim z prawej strony kompozycji klęczy kobieta z mężczyzną ujęci od tyłu w trzech czwartych w prawo. Oboje mają modlitewnie złożone dłonie. Mężczyzna ma ciemne włosy i zarost, ubrany jest w surdut. Kobieta ma krótko upięte włosy oraz czarną suknię z białym kołnierzykiem. Z lewej strony kompozycji stoi brodaty franciszkanin z tonsurą ujęty w profilu w prawo. W lewej ręce trzyma złożony habit, a w prawej sznur. Za Franciszkiem znajduje się prostopadłościenny ołtarz nakryty białym obrusem z ustawionym na nim krucyfiksem i czterema płonącymi świecami w wysokich lichtarzach. Tło dla ołtarza tworzy szarobeżowa wnęka flankowana dwiema lizenami. Na rewersie wyobrażono Niepokalane Poczęcie Najświętszej Marii Panny. W centrum kompozycji znalazła się wyobrażona w całej postaci w mocnym kontrapoście Madonna stojąca na półksiężycu na obłokach. Maria obie dłonie ma skrzyżowane na piersiach. Jej głowa została ujęta w trzech czwartych w prawo. Jest to młoda dziewczyna o pociągłej twarzy, jasnej karnacji wydatnym nosie i pełnych ustach. Jej spojrzenie uniesionych oczu skierowane jest w górę. Głowę otaczają długie, brązowe włosy spływające na plecy oraz świetlista poświata z dwunastoma gwiazdkami. Niepokalana ubrana jest w białą suknię przewiązaną w talli oraz niebieski płaszcz przerzucony przez lewe ramię, którego poły opadają na obłoki. Ponad głową Marii dwa putta unoszą zamkniętą, złotą koronę. Po jej bokach na rozjaśnionym tle na obłokach wyobrażono dwie pary uskrzydlonych aniołków. Pozostałych pięć aniołków igra pośród obłoków poniżej półksiężyca, na którym wspiera się Maria.
feretron

Adoracja św. Franciszka z Asyżu, Niepokalane Poczęcie Najświętszej Marii Panny

Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; lewą rękę składa na piersi, a prawą wyciąga do przodu; głowę ma uniesioną do góry. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy krótkie i kędzierzawe, ciemnobrązowe z loczkiem zawiniętym nad czołem. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką, odsłaniającą nagi tors i prawą nogę powyżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i rozłożonymi na boki oraz głową skierowaną delikatnie w lewo. Szaty, skrzydła i twarz analogiczne, jak u pierwszego anioła. Wyżej, na wolutowym zakończeniu boków zwieńczenia usadzona jest para małych aniołków z niewielkimi skrzydłami, opasanymi w biodrach złotą przepaską. Aniołki ukazane są w ruchu o esowato wygiętej sylwetce, z jedną nogą uniesioną do góry i rękami odwiedzionymi na jeden bok. Twarze szerokie z pulchnymi policzkami, nosami o szerokich końcach i dużymi oczami, włosy krótkie i kędzierzawe. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone.
rzeźba

Cztery anioły w zwieńczeniu ołtarza bocznego

Zdjęcie nr 1: Drewniany, polichromowany na niebiesko strop, na planie ośmioboku, ujęty profilowaną ramą. W jego centrum grupa Koronacji Marii w glorii promienistej. W środku grupy figura Matki Boskiej na tle opaski dekorowanej kwiatami. Maria ukazana frontalnie, w kontrapoście, z rękami złożonymi w geście modlitwy. Twarz ma pociągłą, szczupłą, o młodzieńczych rysach, okoloną długimi włosami, upiętymi z tyłu głowy. Ubrana jest w srebrzoną suknię oraz złocony płaszcz narzucony na ramiona i zawinięty na lewej nodze, na głowie ma koronę zamkniętą. Marię flankują dwie banderole z napisem: „FIAT”. Po jej prawej znacznie większa figura Chrystusa, ukazanego frontalnie, w pozycji siedzącej, z głową skierowaną do wewnątrz; jego lewa ręka spoczywa na piersi, prawa jest ugięta i uniesiona w geście wskazującym. Twarz ma pociągłą, szczupłą, okoloną brodą skręconą w dwa pukle, oraz kręconymi włosami. Chrystus przewiązany jest w partii bioder złoconym płaszczem otaczającym postać i odsłaniającym lewą nogę. Jego ciało w odsłoniętych partiach, ma delikatnie zarysowaną muskulaturę, z zaznaczonymi śladami męki. Po lewej stronie Marii znacznie większa figura Boga Ojca, ukazanego frontalnie, w pozycji siedzącej. Lewą ręką przytrzymuje jabłko królewskie, w dłoni dzierży berło, prawą wyciąga w geście błogosławieństwa. Twarz ma pociągłą, o starczych rysach, okoloną długą, kręconą brodą opadającą na pierś oraz krótkimi włosami. Ubrany jest w obficie drapowaną srebrzoną tunikę, przepasaną w talii oraz złocony płaszcz z dekoracyjną, kameryzowaną lamówką, zapięty na piersi i opadający na boki, z zawiniętym fragmentem tkaniny na lewej nodze. Nad postaciami nadlatująca gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej z banderolą z napisem: „FIAT”. Grupa na tle trzystrefowej glorii promienistej dekorowanej gwiazdami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Glorię z grupą Koronacji otacza dwunastu aniołów, ułożonych naprzemiennie w cztery pary muzykujących postaci (ze skrzypcami, wiolonczelą, gitarą, trąbką, harfą) z czterema aniołami podtrzymującymi tace z symbolicznymi przedmiotami (różaniec, wieniec laurowy, chleb (?), dyscyplina). Strop dekorowany jest w całości gwiazdami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Figury w partiach ciała polichromowane są naturalistycznie, ich szaty są złocone, srebrzone i laserowane; atrybuty są srebrzone.
rzeźba

Drewniany strop z dekoracja rzeźbiarską grupy Koronacja Marii i muzykujących aniołów

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego od góry łukiem półkolistym, ujęty w złoconą, profilowaną ramę. Kompozycja wielopostaciowa, dwustrefowa. W dolnej części obrazu przedstawiona grupa dwunastu apostołów skupionych wokół pustego grobu Marii, ukazanych na tle rozległego pejzażu z widocznymi w tle zabudowaniami oraz zamkiem. W górnej strefie ukazujące się w obłokach uskrzydlone główki anielskie. Grobowiec Marii kamienny, ustawiony na dwustopniowym podwyższeniu, ukazany skrócie perspektywicznym. Na pierwszym planie ustawieni częściowo tyłem św. Piotr ukazany jako starszy, siwy mężczyzna w granatowej szacie i brązowym płaszczu oraz św. Jan Ewangelista, który został przedstawiony jako młodzieniec o twarzy pozbawionej zarostu ubrany w obszerny, czerwony płaszcz. Nieco z lewej grupa kolejnych apostołów ze św. Pawłem w czerwonym płaszczu na czele. Postaci zwracają się w kierunku grobowca, zaglądając do jego wnętrza. Na dalszym planie kolejni uczniowie Chrystusa pochylający się nad grobowcem oraz wykonujący dynamiczne gesty, m.in. wskazujący na niebo. Wszyscy apostołowie, poza św. Janem Ewangelistą zostali ukazani jako brodaci, dojrzali mężczyźni o twarzach z widocznymi zmarszczkami. Kolorystka obrazu ciemna, ciepła z dominacją brązów i czerni.
obraz

Apostołowie u grobu Najświętszej Marii Panny

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Ołtarz boczny lewy Najświętszego Serca Marii", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-lewy-najswietszego-serca-marii

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności