Ołtarz boczny przytęczowy prawy

Dzieje zabytku

Ksiądz Andrzej Antałkiewicz w latach 1775-1778 roku przeprowadził przebudowę i modernizację kościoła w Rabce. Jednym z jej elementów było sprawienie dwóch rokokowych ołtarzy do nawy około 1778 roku. Według napisu znajdującym się w prezbiterium, kościół został „Odnowiony całkowicie i ozdobiony ołtarzami wraz z organami i chórem przez plebana w Roku pańskim 1778”. Ołtarze były najpewniej odmalowywane i odnawiane razem z innymi elementami wyposażenia. Zapewne wówczas zostały podwyższone o cokół i stopnie ołtarzowe (najpewniej pierwotne ołtarz stał na posadzce).

Opis

Nastawa ołtarzowa architektoniczna, ustawiona na jednym stopniu; jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, na wysokim cokole. Ołtarz drewniany, sarkofagowy, wklęsło-wypukły, zwężający się ku dołowi, zamknięty gzymsem, na cokole. Mensa drewniana. W polu antepedium rocaille'owa płycina w formie odwróconego trapezu.
Retabulum flankowane parą filarów ustawionych pod kątem na zewnątrz względem lica ołtarza; z pilastrami po wewnętrznej stronie, o kapitelach jońskich i kanelowanych trzonach. Podpory dźwigają imposty, od frontu podtrzymywane przez konsole oraz przerwany, wolutowy przyczółek, na którym siedzi para puttów. Przed filarami cokoły w formie wolut, flankujące ołtarz, z figurami św. Jakuba i św. Andrzeja. W polu środkowym rama w formie stojącego prostokąta zamkniętego stylizowanym łukiem nadwieszonym z uskokiem z obrazem św. Jana Nepomucena. Zwieńczenie w formie stojącego prostokąta, zamkniętego gzymsem przyjmującym kształt łuku segmentowego nadwieszonego; ujęte podwójnymi spływami wolutowymi, których ślimacznice tworzą uszaki. W polu rama w formie stojącego prostokąta o wklęsłych bokach, zamkniętego łukiem półkolistym z uskokiem, z obrazem św. Katarzyny.
Trzony filarów dekorowane festonami utworzonymi z rocaille'u i ukwieconych gałązek. Rama obrazu pola środkowego zdobiona po bokach i u spodu fragmentami rocaille'u, zwieńczona parą uskrzydlonych główek anielskich na obłoku. U spodu obrazu tron wystawienia w formie wspornika podtrzymywanego przez konsolę z rocaille'm. Pole nad obrazem wypełnione rocaille'owym kartuszem. Kondygnacja ujęta uszami utworzonymi z ażurowego rocaille'u. Rama zwieńczenia dekorowana fragmentami rocaille'u u spodu, w partii uskoków i na łuku; flankowana kampanulami. Woluty ujmujące zwieńczenie zdobione rocaille'm. Gzyms wieńczący ze szczytem utworzonym z rocaille'u, flankowany przez dwa rokokowe wazony na skraju.
Struktura polichromowana w kolorze beżowym, detale na seledynowo i różowo; ornamentyka, profile, ramy i kanelury złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Oba ołtarze przytęczowe w Rabce są niemal identyczne pod względem struktury architektonicznej jak ołtarze boczne św. Marii Magdaleny (1773) i Trójcy Świętej (1767) w Bochni, potwierdzone archiwalnie dzieła rodzinnego warsztatu Korneckich z Gdowa. Tego typu architektoniczne retabula o charakterystycznym układzie zdwojonych podpór, znamiennych formach zwieńczenia z uszakami i detalu architektonicznego (por. konsole, woluty) na terenie dawnego województwa krakowskiego wykonywał tylko ten warsztat. Zatem z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że omawiane dwa ołtarze w Rabce mogą być dziełami warsztatu Korneckich. Czas ich powstania wskazuje na to, że Korneccy mogli je wykonać po zamknięciu warsztatu w Gdowie (1776) i przeniesieniu się do Wieliczki, gdzie kontynuowali działalność artystyczną.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Silne przetarcia i zabrudzenia warstwy polichromii; liczne, ale niewielkie ubytki w strukturze materiału.

Streszczenie

Ksiądz Andrzej Antałkiewicz w latach 1775-1778 roku przeprowadził przebudowę i modernizację kościoła w Rabce. Jednym z jej elementów było sprawienie dwóch rokokowych ołtarzy do nawy około 1778 roku. Na podstawie podobieństwa do potwierdzonych archiwalnie dzieł warsztatu rodzinnego Korneckich, można stwierdzić z dużym prawdopodobieństwem, że omawiane dwa ołtarze w Rabce mogły być przez nich wykonane.

Bibliografia