Chór muzyczny
Zdjęcie nr 1: Parapet chóru muzycznego oparty na dwóch filarach. Balustrada na planie wklęsło-wypukłym, z wybrzuszoną środkową częścią, pełna, na cokole w formie wałka, alternowana czterema pilastrami o trzonach w postaci wolut; zakończona profilowanym gzymsem. Na balustradzie, na osiach podpór rokokowe wazony. W polach rocaille'owe płyciny w formie leżącego prostokąta. Cokół na osi pilastrów dekorowany rocaille'm; pośrodku rocaille'owy kartusz z napisem: „AD/ MAIOREM DEI GLORIAM./ EDIFICATUM ET INAURATUM/ ANNO D'NI 1778/ DIE 17 7.BRIS”. Parapet z podwieszonym lambrekinem. Parapet chóru w całości polichromowany na sposób imitujący marmoryzację w kolorze białym z szarym żyłkowaniem, ornamentyka złocona.
Zdjęcie nr 2: Parapet chóru muzycznego oparty na dwóch filarach. Balustrada na planie wklęsło-wypukłym, z wybrzuszoną środkową częścią, pełna, na cokole w formie wałka, alternowana czterema pilastrami o trzonach w postaci wolut; zakończona profilowanym gzymsem. Na balustradzie, na osiach podpór rokokowe wazony. W polach rocaille'owe płyciny w formie leżącego prostokąta. Cokół na osi pilastrów dekorowany rocaille'm; pośrodku rocaille'owy kartusz z napisem: „AD/ MAIOREM DEI GLORIAM./ EDIFICATUM ET INAURATUM/ ANNO D'NI 1778/ DIE 17 7.BRIS”. Parapet z podwieszonym lambrekinem. Parapet chóru w całości polichromowany na sposób imitujący marmoryzację w kolorze białym z szarym żyłkowaniem, ornamentyka złocona.

Chór muzyczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Rabka-Zdrój
Miejscowość
Rabka-Zdrój
Tagi
ornament rokokowy sztuka późnobarokowa sztuka XVIII wieku
Miejsce przechowywania
zachodnia część nawy
Identyfikator
DZIELO/05773
Kategoria
chór muzyczny
Ilość
1
Czas powstania
1775-1778 rok
Fundator
ks. Andrzej Antałkiewicz
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie złocenie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Z inicjatywy proboszcza rabczańskiego Andrzeja Antałkiewicza, najpewniej przy wsparciu kolatora świątyni Józefa Wielopolskiego wybudowano parapet chóru muzycznego z prospektem organowym. Według Liber memorabiliom „1775 I[ch]m[iłoś]ci X[iądz] Pleban dał podwyższyć podsiębitki dla niskości w kościele zkontraktował Organmaistra na organy i snicyrza na chur którym pokilkanaset złotych zadał zadatku i wypłacił złt 4200”. Jak wskazuje napis na kartuszu organy „AD / MAIOREM DEI GLORIAM / AEDIFICATUM ET INAUREATUM ANNO D[OMI]NI 1778 / Die 17 7bri”. Budowa prospektu organowego i chóru muzycznego miała związek z przebudową i modernizacją świątyni wykonaną w latach 1775-1778. Według napisu w prezbiterium kościół był „Odnowiony całkowicie i ozdobiony ołtarzami wraz z organami i chórem przez plebana w Roku pańskim 1778 (...)”.
W latach 1975-1976 krakowska Pracownia Konserwacji Zabytkowych Organów przeprowadziła konserwację i rekonstrukcję instrumentu. W czasie prac odkryto w nim list z Tyńca adresowany do organmistrza Jakuba Stankiewicza z Zatora, który w niedługim czasie po wybudowaniu nowych organów w Rabce, naprawiał je. Podczas prac konserwatorskich chóru odkryto deski z elementami dawnej polichromii, przedstawiającej kasetony i scenę Chrystusa podczas Sądu Ostatecznego lub Zmartwychwstanie (?), zapewne pozostałości malowideł z XVII wieku. W 1988 roku zamontowano brakujące elementy instrumentu, tj. silnik oraz wiatrownicę elektryczną.


Opis

Parapet chóru muzycznego oparty na dwóch filarach. Balustrada na planie wklęsło-wypukłym, z wybrzuszoną środkową częścią, pełna, na cokole w formie wałka, alternowana czterema pilastrami o trzonach w postaci wolut; zakończona profilowanym gzymsem. Na balustradzie, na osiach podpór rokokowe wazony. W polach rocaille'owe płyciny w formie leżącego prostokąta. Cokół na osi pilastrów dekorowany rocaille'm; pośrodku rocaille'owy kartusz z napisem: „AD/ MAIOREM DEI GLORIAM./ EDIFICATUM ET INAURATUM/ ANNO D'NI 1778/ DIE 17 7.BRIS”. Parapet z podwieszonym lambrekinem. Parapet chóru w całości polichromowany na sposób imitujący marmoryzację w kolorze białym z szarym żyłkowaniem, ornamentyka złocona.

Zarys problematyki artystycznej

Struktura parapetu chóru muzycznego jest architektoniczna, ale o płynnej, wklęsło-wypukłej linii charakterystycznej dla architektury późnobarokowej. Dekoracja prospektu skupiona jest na ornamentyce rocaille'owej, z wykorzystaniem przetworzonych przez ornament elementów architektonicznych, jak rocaille'owe spływy wolutowe w partiach pilastrów balustrady, rokokowe konsolki czy „ponacinany”, wybrzuszony cokół. Wykorzystano tu również zdobniczy motyw podwieszonego lambrekinu oraz klasycystyczno-rokokowe wazony.



Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia polichromii, zabrudzenia.

Streszczenie

Z inicjatywy proboszcza rabczańskiego Andrzeja Antałkiewicza, najpewniej przy wsparciu kolatora świątyni Józefa Wielopolskiego w latach 1775-1778 wybudowano parapet chóru muzycznego z prospektem organowym. Zarówno późnobarokowa struktura, jak i rokokowa dekoracja jest charakterystyczna dla czasu powstania dzieła.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016
Szydłowski Tadeusz, "Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, cz. 3: Województwo krakowskie, t. 1, z. 1: Powiat nowotarski", Warszawa 1938
Kowalczyk Kamil, "Miejsca kultu religijnego w Rabce Zdroju", Kraków 2003
Ceklarz Katarzyna, "Monografia Muzeum im. Władysława Orkana", Rabka 2010

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Parafialne w Rabce Zdroju, Liber Memorabiliom Parochiae Rabka, s. 30.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona stojąca, usytuowana przy filarze z dostępem schodami z prawej strony, ustawiona na czworościennym filarze. Filar osadzony jest na szerokiej plincie i węższej bazie; trzon podzielony jest na dwie części. Poszczególne partie trzonu oddzielone są od siebie gzymsami. Naroża dolnej części artykułowane są filarkami ustawionymi na wysokich cokołach, a ścianki filarów dekorowane są neogotyckimi płycinami, zakończonymi motywem dwuliścia. Ścianki dolnej części cokołu zdobione są podwójnymi blendami. Górna część trzonu jest niższa, w narożach artykułowana pinaklami o szczytach wywiniętych do przodu. Na ściankach kwadratowe płyciny wypełnione rzeźbioną i złoconą dekoracją roślinną. Nad tą częścią trzonu osadzony jest ścięty ostrosłup czworokątny, na którym wspiera się kosz ambony. Ścianki ostrosłupa wypełnione są rzeźbionymi atrybutami ewangelistów przedstawiającymi im odpowiednio: anioła, lwa, orła i woła. Kosz ambony założony jest na planie kwadratu, naroża flankują wąskie kolumienki wspierające niepełne belkowanie i parapet. Bazy kolumienek wysokie, sześcioboczne, wyżej zdobione rzeźbioną plecionką; trzony gładkie, kapitele zdobione motywami neogotyckimi. Na lewej i środkowej ściance kosza umieszczono po dwie prostokątne płyciny z rzeźbionymi przedstawieniami ewangelistów. Kompozycje zamknięte w profilowanych ramach w kształcie stojących prostokątów, zamkniętych oślim grzbietem i motywem akantu rozchodzącym się od niego symetrycznie na przyłucza. Ewangeliści ukazani są w pozycji siedzącej z księgami w dłoniach. Ubrani są w różnokolorowe suknie z długimi rękawami i płaszcze o złoconej bordiurze. Twarze szczupłe, okolone brodami i bujnymi oraz silnie skręconymi włosami. Zaplecek prostokątny, w polu w prostokątnej płycinie płaskorzeźba Chrystusa Dobrego Pasterza, u góry dekoracja złożona z astwerku i liści akantu. Baldachim na planie kwadratu o ściętych narożach. Podniebienie polichromowane na kolor ciemnoniebieski z rzeźbioną gołębicą Ducha Świętego w polu na tle promienistej glorii złożonej z wiązek promieni o nierównej długości. Fryz belkowania zdobią uskrzydlone główki aniołków, skierowane na wprost oraz dekoracja roślinna, nad belkowaniem biegnie rzeźbiony pas ażurowej koronki w kształcie wici roślinnej. Na baldachimie ośmioboczny cokół z otworami w kształcie stojących prostokątów wypełnionych ażurowym ornamentem roślinnym. Na cokole ustawiona jest ośmioboczna podstawa o uskokowej górnej części, na które stoi pełnoplastyczna figura Chrystusa Zmartwychwstałego, ubranego w czerwony płaszcz, który w lewej dłoni trzyma chorągiew, a prawą unosi do góry. Jego twarz jest podłużna, okolona zarostem, włosy długie, kręcone i bujne, a wokół głowy ma promienisty nimb. Schody z poręczą i prostymi tralkami, bez zdobień. Ambona w kolorze naturalnego drewna, ornamentyka złocona, detale srebrzone i złocone, podniebienie baldachimu polichromowane na kolor ciemnoniebieski.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Figura nieopracowana z tyłu; ustawiona na niskiej nieregularnej podstawie. Święty ukazany frontalnie z ugiętą prawą nogą i rękami zgiętymi w łokciach, w tym prawą wyciągniętą w bok z dłonią w geście błogosławieństwa. Twarz ma owalną o prostokątnej żuchwie, niewielkich oczach, krótkim, prostym nosie i małych ustach, okoloną krótkimi włosami skręconymi w pukle. Na głowie ma złoconą infułę z dwoma taśmami. Ubrany jest w albę, rokietę i mucet polichromowane w kolorze ciemnego brązu. Na ramiona ma narzuconą złoconą kapę, zapiętą klamrą w formie czworoliścia, zawiniętą z przodu, na prawej nodze. Na stopie ma but, a na dłoni złoconą rękawiczkę. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, niektóre elementy stroju złocone (infułą, kapa, rękawiczka).
rzeźba
Figura niezidentyfikowanego biskupa (Św. Stanisław?)
Zdjęcie nr 1: Figura nieopracowana z tyłu; ustawiona na niskiej, nieregularnej podstawie. Święty ukazany frontalnie, z prawą nogą ugiętą, obie ręce wyciąga wprzód, w prawej przytrzymuje księgę. Twarz ma pociągłą, o niewielkich, wąskich oczach, krótkim nosie i małych ustach, okoloną krótkimi, silnie kręconymi włosami i brodą. Ubrany jest w obficie fałdowaną tunikę przepasaną w talii oraz płaszcz zarzucony na lewe ramię i zawinięty z przodu postaci. Polichromia ciała naturalistyczna, szaty złocone.
rzeźba
Figura niezidentyfikowanego Ewangelisty
Zdjęcie nr 1: Figura nieopracowana z tyłu; ustawiona na niskiej, nieregularnej podstawie. Święty ukazany frontalnie z prawą nogą ugiętą, lewą rękę wyciąga w bok, prawą kładzie na piersi. Twarz ma pociągłą o niskim czole, niewielkich oczach, krótkim, wąskim nosie i małych ustach, okoloną krótkimi kręconymi włosami i brodą. Ubrany jest w obficie fałdowaną, tunikę przepasaną w talii oraz płaszcz zarzucony na ramiona i zawinięty z przodu postaci. Polichromia ciała naturalistyczna, szaty złocone.
rzeźba
Figura niezidentyfikowanego Ewangelisty
Zdjęcie nr 1: Figura drążona z tyłu; ustawiona na niskiej, nieregularnej podstawie; ukazana frontalnie, w lekkim kontrapoście, z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Obie ręce ugięte, wyciągnięte przed siebie, w prawej trzyma pastorał. Twarz pociągła, o małych opadających oczach, wąskim, niewielkim nosie i lekko rozchylonych ustach; okolona silnie falowanymi włosami i skręconą brodą opadającą na pierś, z wyraźnie zaznaczonymi długimi wąsami. Postać ubrana w silnie drapowane albę i rokietę o płaskorzeźbionym brzegu. Na ramiona ma narzuconą kapę, zapiętą pod szyją klamrą, opadającą na przedramiona i plecy, z rozwianym fragmentem na lewej ręce. Na dłoniach ma rękawiczki, na głowie infułę, z grubą lamówką, zakończoną krzyżem, na stopach ma buty. Strój niemal w całości złocony, miejscami z przetartymi srebrzeniami; rękawiczki i buty malowane w kolorze czerwonym; polichromia twarzy i włosów naturalistyczna.
rzeźba
Figura niezidentyfikowanego biskupa
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od zakrystii dzięki schodom, przez drzwiczki zamontowane w zaplecku. Kosz na planie prostokąta o ściętych narożach, rozszerzającego się ku dołowi, na podstawie w kształcie wałka, z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka o ściętych narożach, wklęsło-wypukłych ściankach, zakończonym szyszką przypominającą tralkę. Parapet w formie belkowania, w miejscu ściętych naroży kosza spływy wolutowe, przechodzące na wałek i podwieszenie, sięgając szyszki, dekorowane płycinami z kampanulami, rocaille'm i zwisami roślinnymi. Ścianki kosza zdobione płycinami w formie kwadratów, o ściętych dolnych narożach, zamkniętych stykającymi się falistymi wolutami z dekoracją roślinną; w polach wypełnione rocaille'm i wiciami roślinnymi. Podwieszenie kosza od frontu dekorowane roślinnym kartuszem z kampanulami w polu, na pozostałych ściankach rocaille'm i ornamentem roślinnym. Zaplecek wąski, ujęty pilastrami dźwigającymi pełne belkowanie. W polu dekorowany dwoma płycinami; z zamontowanymi drzwiczkami. Flankowany uszami utworzonymi z ornamentu roślinnego. Baldachim na planie prostokąta o ściętych narożach; obwiedziony pełnym belkowaniem, wyłamanym w miejscu ściętych naroży i z trzech stron zakończonym szczytami z palmetami. Na baldachimie cztery kabłąki w formie wolut i cęg, stanowiące podstawę dla gorejącego wazonu. Na podniebieniu baldachimu płycina z rzeźbioną gołębicą Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana w kolorze beżowym, płyciny i fryzy jasnoczerwonym, spływy wolutowe jasnoniebieskim; profile i ornamentyka złocone i srebrzone.
ambona
Ambona

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, ustawiona na jednym stopniu; jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, na wysokim cokole. Ołtarz drewniany, sarkofagowy, wklęsło-wypukły, zwężający się ku dołowi, zamknięty gzymsem, na cokole. Mensa drewniana. W polu antepedium rocaille'owa płycina w formie odwróconego trapezu. Retabulum flankowane parą filarów ustawionych pod kątem na zewnątrz względem lica ołtarza; z pilastrami po wewnętrznej stronie, o kapitelach jońskich i kanelowanych trzonach. Podpory dźwigają imposty, od frontu podtrzymywane przez konsole oraz przerwany, wolutowy przyczółek, na którym siedzi para puttów. Przed filarami cokoły w formie wolut, flankujące ołtarz, z figurami św. Jakuba i św. Andrzeja. W polu środkowym rama w formie stojącego prostokąta zamkniętego stylizowanym łukiem nadwieszonym z uskokiem z obrazem św. Jana Nepomucena. Zwieńczenie w formie stojącego prostokąta, zamkniętego gzymsem przyjmującym kształt łuku segmentowego nadwieszonego; ujęte podwójnymi spływami wolutowymi, których ślimacznice tworzą uszaki. W polu rama w formie stojącego prostokąta o wklęsłych bokach, zamkniętego łukiem półkolistym z uskokiem, z obrazem św. Katarzyny. Trzony filarów dekorowane festonami utworzonymi z rocaille'u i ukwieconych gałązek. Rama obrazu pola środkowego zdobiona po bokach i u spodu fragmentami rocaille'u, zwieńczona parą uskrzydlonych główek anielskich na obłoku. U spodu obrazu tron wystawienia w formie wspornika podtrzymywanego przez konsolę z rocaille'm. Pole nad obrazem wypełnione rocaille'owym kartuszem. Kondygnacja ujęta uszami utworzonymi z ażurowego rocaille'u. Rama zwieńczenia dekorowana fragmentami rocaille'u u spodu, w partii uskoków i na łuku; flankowana kampanulami. Woluty ujmujące zwieńczenie zdobione rocaille'm. Gzyms wieńczący ze szczytem utworzonym z rocaille'u, flankowany przez dwa rokokowe wazony na skraju. Struktura polichromowana w kolorze beżowym, detale na seledynowo i różowo; ornamentyka, profile, ramy i kanelury złocone.
ołtarz
Ołtarz boczny przytęczowy prawy
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, ustawiona na trzech stopniach; jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, na wysokim cokole. Ołtarz drewniany, sarkofagowy, wklęsło-wypukły, zwężający się ku dołowi, zamknięty gzymsem, na cokole. Mensa drewniana. W polu antependium rocaille'owa płycina w formie odwróconego trapezu. Retabulum flankowane parą filarów ustawionych pod kątem, na zewnątrz względem lica ołtarza; z pilastrami po wewnętrznej stronie, o kapitelach jońskich i kanelowanych trzonach. Podpory dźwigają imposty, od frontu podtrzymywane przez konsole oraz przerwany, wolutowy przyczółek, na którym siedzi para puttów. Przed filarami cokoły w formie wolut, flankujące ołtarz, z figurami św. Piotra i św. Pawła. W polu środkowym rama w formie stojącego prostokąta zamkniętego stylizowanym łukiem nadwieszonym z uskokiem z obrazem św. Jana Kantego. Zwieńczenie w formie stojącego prostokąta zamkniętego gzymsem przyjmującym kształt łuku segmentowego nadwieszonego; ujęte podwójnymi spływami wolutowymi, których ślimacznice tworzą uszaki. W polu rama w formie stojącego prostokąta o wklęsłych bokach, zamkniętego łukiem półkolistym z uskokiem, z obrazem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Trzony filarów dekorowane festonami utworzonymi z rocaille'u i ukwieconych gałązek. Rama obrazu w polu środkowym zdobiona po bokach fragmentami rocaille'u, zwieńczona parą uskrzydlonych główek anielskich na obłoku. U spodu obrazu tron wystawienia w formie wspornika podtrzymywanego przez konsolę z rocaille'u. Pole nad obrazem wypełniają fragmenty rocaille'u. Kondygnacja ujęta uszami utworzonymi z ażurowego rocaille'u. Rama zwieńczenia dekorowana fragmentami rocaille u spodu, w partii uskoków i na łuku; flankowana kampanulami. Woluty ujmujące zwieńczenie zdobione rocaille'm. Gzyms wieńczący ze szczytem utworzonym z palmet, flankowany przez dwa rokokowe wazony na skraju. Struktura polichromowana w kolorze beżowym, detale na seledynowo i czerwono; ornamentyka, profile, ramy i kanelury złocone.
ołtarz
Ołtarz boczny przytęczowy lewy
Zdjęcie nr 1: Przyścienny architektoniczny ołtarz jednoosiowy i jednokondygnacjowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz jest murowany, w formie prostopadłościennej, skrzyni z portatylem i drewnianym antepedium. Nastawa ołtarzowa jest osadzona na dwóch flankujących mensę wysokich, ukośnych cokołach. Część środkową retabulum ujmuje para skośnie ustawionych filarów, pilastrów i kolumn o korynckich kapitelach wspierających subtelnie wyłamujące się ponad nimi, przerwane w partii architrawu i fryzu belkowanie. Zwieńczenie jest w formie przerwanego, półkolistego skośnie ustawionego przyczółka. Boki cokołu retabulum zdobi motyw wazonów. Pole ujętego profilowaną, złoconą ramą antepedium wypełniają trzy okrągłe medaliony, środkowy z monogramem imienia Jezus, w dwóch bocznych litery A i Ω, a w narożach motywy akantu. Część środkowa retabulum jest zaaranżowana w formie wnęki w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego nadwieszonym łukiem półkolistym, ujętej profilowaną, złocona ramą, której dłuższe boki zdobią różane gałązki z kwiatami. Pośrodku belkowania znajduje się fantazyjny, rocaille'owy kartusz. Boki zwieńczenia zdobią figury czterech ewangelistów wraz z ich symbolami od prawej: św. Marek z lwem, św. Jan z orłem, św. Mateusz (brak), św. Łukasz z wołem. Pośrodku zwieńczenia znajduje się promienista gloria o alternowanych promieniach, z wieńcem srebrzonych obłoków oraz z trójkątem z okiem Opatrzności Bożej w centrum. Po bokach retabulum umieszczono figury św. Wojciecha po prawej i św. Stanisława po lewej stronie. Tabernakulum jest w formie niewielkiej, prostopadłościennej skrzynki obitej miedzianą blachą z trybowanym chryzmonem na drzwiczkach i mniejszymi scenami figuralnymi w obramowaniu. Struktura ołtarza utrzymana jest w kolorze kremowym, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone.
ołtarz
Ołtarz główny
Zdjęcie nr 1: Ołtarz przyścienny, narożny, usytuowany po lewej stronie, w pierwszym od prezbiterium przęśle nawy, przy ścianie tęczowej. Architektoniczny, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Mensa murowana, prostopadłościenna, w typie skrzyniowym, z relikwiami nieznanego z imienia świętego męczennika. Antepedium z blachy w drewnianej ramie, z monogramem maryjnym w centrum. Niewielkie, drewniane tabernakulum jednodrzwiowe; lekko wypukłe drzwiczki zdobione płaskorzeźbionym kielichem z hostią wkomponowanym w złoconą płycinę zamkniętą łukiem nadwieszonym. Boki tabernakulum ujęte wolutowymi esownicami ustawionymi ukośnie w stosunku do jego lica. Zwieńczenie w formie przeciwstawnych wolut zdobionych rocaille'em. Nastawa ołtarzowa wsparta na flankujących mensę wysokich, dwudzielnych postumentach dekorowanych złoconymi płycinami zdobionymi rocaille'em. Części boczne na całej wysokości ustawione ukośnie w stosunku do osi środkowej ołtarza. Wysunięte przed zdwojone pilastry z trzonami dekorowanymi rocaille'ami, kolumny o kanelowanych na całej wysokości, złoconych trzonach i kompozytowych kapitelach, dźwigają bogato profilowane, gierowane, pełne belkowanie, wyłamane na osi podpór. Wieńczy je przerwany, półkolisty przyczółek. W polu nastawy złocona, profilowana rama o kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokiem. Na jej boku, z prawej strony nałożona złocona aplikacja kwiatowa. Wewnątrz wysuwane dwa obrazy: z Matką Boską Niepokalanie Poczętą i Aniołem Stróżem (obecnie wyjęty) pędzla Wojciecha Eljasza-Radzikowskiego. Na belkowaniu osadzony rocaille'owy kartusz. Zwieńczenie o wykrojonych wolutowo bokach zamknięte łukiem wklęsło-wypukłym utworzonym przez dwie przeciwstawne woluty. U szczytu złocona, ażurowo wycinana, muszla palmetowa. W polu obraz na blasze ze św. Antonim Padewskim i Dzieciątkiem Jezus w kształcie stojącego prostokąta o ściętych krawędziach dolnych i wklęsłych bokach, zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokiem. Flankują go dwie, niewielkie aplikacje rocaille'owe. Na tylnych postumentach cokołu dwie dużych rozmiarów, pełnoplastyczne rzeźby aniołów. Postaci stojące w silnym kontrapoście, o tanecznych, dynamicznych pozach. Ciała muskularne, odziane w bogate, złocone, mocno fałdowane szaty. Skrzydła złocone, karnacje polichromowane. Po obu bokach ołtarza niewielkie uszy utworzone z rocaille'ów. Ołtarz obecnie przemalowany na kremowo. Ornamenty, załamania profili, ramy, trzony kolumn złocone.
ołtarz
Ołtarz boczny
Zdjęcie nr 1: Ołtarz przyścienny, narożny, usytuowany po prawej stronie, w pierwszym od prezbiterium przęśle nawy, przy ścianie tęczowej. Architektoniczny, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Mensa murowana, prostopadłościenna, w typie skrzyniowym, z relikwiami nieznanego z imienia jednego ze świętych męczenników. Antepedium z blachy w drewnianej ramie, z monogramem imienia Jezus w centrum. Niewielkie, drewniane tabernakulum architektoniczne, na cokole. Jednoskrzydłowe drzwiczki zdobione płaskorzeźbionym kielichem z hostią, flankowane pilastrami o trzonach spływających wolutowo, podtrzymujących wyłamany gzyms. Nastawa ołtarzowa wsparta na flankujących mensę wysokich, dwudzielnych postumentach, dekorowanych złoconymi płycinami zdobionymi rocaille'em. Części boczne na całej wysokości ustawione ukośnie w stosunku do osi środkowej ołtarza. Wysunięte przed zdwojone pilastry z trzonami dekorowanymi rocaille'ami, kolumny o kanelowanych na całej wysokości, złoconych trzonach i kompozytowych kapitelach, dźwigają bogato profilowane, gierowane, pełne belkowanie, wyłamane na osi podpór. Wieńczy je przerwany, półkolisty przyczółek. W polu nastawy złocona, profilowana rama o kształcie stojącego, podciętego półkoliście u podstawy prostokąta zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokiem. Poniżej i powyżej złocone aplikacje w formie mocno przestylizowanych liści akantu i muszli palmetowych. Wewnątrz wysuwane dwa obrazy: z Matką Boską Różańcową w sukience i ze św. Anną (obecnie niedostępny – popsuty mechanizm wysuwający). Na belkowaniu osadzony rocaille'owy kartusz. Zwieńczenie o wykrojonych wolutowo bokach zamknięte łukiem wklęsło-wypukłym, utworzonym przez dwie przeciwstawne woluty. U szczytu złocona, ażurowo wycinana muszla palmetowa. W polu zwieńczenia obraz na płótnie ze św. Józefem i Dzieciątkiem w kształcie stojącego prostokąta o ściętych krawędziach dolnych i wklęsłych bokach, zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokiem. Flankują go dwie niewielkie aplikacje rocaille'owe. Na tylne postumenty cokołu spływają woluty, lewa z monogramem maryjnym. Ołtarz obecnie przemalowany na kremowo. Ornamenty, załamania profili, ramy, trzony kolumn są złocone.
ołtarz
Ołtarz boczny
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem segmentowym z uskokiem. W centrum kompozycji całopostaciowe przedstawienie św. Jana Nepomucena, zwróconego delikatnie w lewo, z pochyloną głową skierowaną w prawo. W prawej dłoni trzyma krucyfiks oparty na ramieniu, w lewej, w subtelnym geście, liść palmy. Twarz ma pociągłą, szczupłą, o dużych oczach skierowanych w dół, prostym i długim nosie oraz pełnych ustach. Włosy ma krótkie, jasne, falowane, opadające na tył głowy. Twarz okolona jest krótką brodą. Ubrany jest w czarną komżę, białą albę dekorowaną koronką przy brzegach, delikatnie drapowane w gęste równoległe fałdy; jasnobrązową almucję z czerwoną podszewką, zawiązaną pod szyją sznurkiem i narzuconą na ramiona. Wokół głowy nimb z pięciu gwiazd. W lewej części obrazu, obok świętego ukazany stół nakryty niebieską tkaniną, na którym leżą księgi i biret. Scena ukazana we wnętrzu, z widocznymi fragmentami filarów po dwóch stronach kompozycji oraz jasnoniebieską tkaniną podwieszoną w prawym górnym rogu.
obraz
Św. Jan Nepomucen

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Balustrada chóru muzycznego o wklęsło-wypukłym zarysie, wybrzuszona w środkowej części, z cokołem i podwieszonym lambrekinem. Pola balustrady wydzielone pilastrami, o trzonach mających formę spływów wolutowych, dźwigającymi pełne, przełamane ponad nimi belkowanie, na którym, na osiach podpór, znajdują się kule. Cokół dekorowany rocaille'em i rozetami, a trzony pilastrów kampanulami. W polach znajdują się płyciny z malowanymi scenami. Scena środkowa przedstawia św. Cecylię grającą na organach we wnętrzu z oknem, ujętym filarami. Nad płyciną w partii fryzu belkowania i pod belkowaniem malowane banderole z napisami „Artes cum mundo cunctae pereunte peribunt,” i „In Coelum remeans musica sola manet.”, pod płyciną data „1771”. W czterech pionowych płycinach flankujących pole środkowe znajduje się płaskorzeźbiony rocaille. W pozostałych czterech poziomych płycinach malowane przedstawienia par muzykujących puttów stojących na rocaille'u. Polichromia balustrady imitująca marmur w kolorze szaro-niebieskim z marmoryzowanymi na czerwono profilami, ornamentyka i ramy płycin złocone i srebrzone.
chór muzyczny

Chór muzyczny

Zdjęcie nr 1: Balustrada chóru muzycznego dziewięcioosiowa, jednokondygnacyjna, od spodu z podwieszonym lambrekinem, na osi środkowej wypukła. Osie flankowane kolumienkami ustawionymi na cokołach, które podtrzymują imposty ustawione pod kątem, wyłamujące profilowany gzyms balustrady. Trzony kolumienek malowane na czarno, kapitele stylizowane na korynckie, złocone. W każdej osi umieszczona płycina w kształcie stojącego prostokąta zamknięta łukiem nadwieszonym. Kolejno od lewej strony malowane w płycinach obrazy: aniołek grający na trąbce, aniołek grający na bębnach, ponownie aniołek grający na trąbce i aniołek grający na skrzypach. Na środku osi płycina w kształcie stojącego prostokąta zamknięta trójkątnie o wyłamanym zwieńczeniu, w polu przedstawienie króla Dawida grającego na harfie. U góry banderola z napisem „LAUDATE DOMINUM IN CITHARA”. Po drugiej stronie balustrady, kolejno od lewej: aniołek grający na wiolonczeli, aniołek grający na trąbce, aniołek grający na flecie i aniołek grający na mandolinie. Wszystkie postacie ukazane na jasnobłękitnym tle, na chmurze białych obłoków. Anioły półnagie, ubrane w czerwone szaty. Struktura balustrady marmoryzowana na biało z niebieskimi przetarciami, detale złocone i malowane na czarno.
chór muzyczny

Balustrada chóru muzycznego

Zdjęcie nr 1: Parapet chóru muzycznego o brzegu linii wypukłej pośrodku, jednokondygnacyjny, siedmioosiowy z dwiema ściankami bocznymi na zakończeniu. Poszczególne osie wydzielone są kolumienkami wspartymi na bazach i niskich cokołach, od dołu ujętymi złoconymi szyszkami, zwieńczone fantazyjnymi kapitelami. Podpory podtrzymują imposty zdobione rozetami oraz niepełne belkowanie w postaci profilowanego gzymsu, wyłamanego na ich osi. W poszczególnych kwaterach umieszczonych jest siedem płycin w kształcie leżących prostokątów, naprzemiennie o bokach ściętych i o bokach wypukłych z uskokami; a na ściankach bocznych dwie płyciny w kształcie stojących prostokątów; w polu znajdują się malowane na desce obrazy. Pod obrazami malowane jasnoszare wstęgi z napisami. Wszystkie osie boczne ujęte są od dołu fantazyjnie wykrojonymi kartuszami, polichromowanymi na niebiesko i ozdobionymi malowaną dekoracją akantową. Struktura jest marmoryzowana w kolorze niebieskim, kolumienki marmoryzowane na kolor różowo-czerwony, profilowania czerwone i bordowe, ornamenty złocone. Pierwszy obraz od lewej przedstawia sumarycznie oddany krajobraz z roślinnością na pierwszym planie oraz wysokimi, brązowymi drzewami po prawej stronie. W górnej części kompozycji widnieje jasnoniebieskie niebo. Drugi obraz ukazuje siedzącą na ziemi Duszę pod postacią człowieka z rękami rozchylającymi suknię na piersi, od której ulatują ku górze strzały. Dusza ma owalną twarz, duże oczy, długi nos oraz duże, delikatnie rozchylone usta. Głowę okalają bujne, średniej długości, rude włosy. Ubrana jest w długą i białą suknię, podkreśloną wyraźnie czarnymi konturami na brzegu i w miejscach draperii szaty. Na jej kolanach leży łuk, a z tyłu kołczan ze strzałami. W górnej części kompozycji w otoku z chmur widnieje przedstawienie Boga pod postacią oka i pary uszu, w których stronę kierują się strzały opisane na białych banderolach westchnieniami: „Ah!”, „vtinam!”, „Heu!”. Całość ukazana jest na tle oddalonego lasu z kaplicą po prawej stronie. Pod obrazem wstęga z napisem: „Panie przed Tobą wszelkie prágnienie moie, ÿ / wzdÿchanie moie nie iest taÿne Tobie. W Psal(mus) 37.” Trzeci obraz przedstawia chorą Duszę, spoczywającą na łożu, przy której czuwa siedzący na stołku Amor Boży, nakładający na nią dłonie. Dusza ubrana jest w jasną koszulę i ma głowę zawiązaną białą chustą. Anioł zwrócony jest trzy czwarte w lewo, ze skrzydłami u pleców i ze skrzyżowanymi nogami. Ubrany jest w jasnoróżową tunikę. Twarz owalna z wydatnymi ustami i dużymi oczami oraz pulchnymi policzkami, okolona krótkimi włosami i kolistym nimbem. Łoże z baldachimem ustawione jest na wysokim cokole, z zawieszoną zieloną kotarą upiętą na bokach, u spodu baldachimu wisi złocony lambrekin. Kompozycja zaaranżowana jest we wnętrzu architektonicznym z półkolistą arkadą po prawej stronie i wiszącym po lewej obrazkiem na ścianie. Pod płyciną wstęga z napisem: „Zmiłuÿ się nademną Panie, albowiem chorÿ iestem uzdow mię / Panie bo zchorzałÿ kośći moie. W Psal(mus) 6.” Czwarta scena ukazuje Duszę zaprzągniętą w kierat. Dusza z opaską na oczach idzie z wniesionymi rękami, ustawiona tyłem w kierunku widza. Tym razem uobecniona jest pod postacią kobiety z długimi włosami, upiętymi w kok z tyłu głowy. Ubrana jest w długą, szarą suknię z podwiniętymi rękawami. Po lewej stronie obrazu Amor przytrzymuje na postronku Duszę, a w lewej ręce wnosi bicz. Fizjonomia i ubiór anioła jest analogiczny jak we wcześniejszych obrazach. Pośrodku kompozycji znajduje się kierat. Scena przedstawiona jest we wnętrzu architektonicznym z półkolistą arkadą po prawej stronie i prostokątnym oknem po lewej. Otwory ukazują krajobraz z błękitnym niebem. Pod spodem widnieje napis: „Weÿrziÿ na pokorę moię, ÿ ná pracą moię, á odpuść / mi wszÿstkie wÿstępki moie. W Psal(mus) 24.” Środkowa partia balustrady wyobraża tzw. krucyfiks mistyczny. Do drzewa przybity jest Amor Boży – Chrystus, a na ziemi siedzi Dusza – Oblubienica. Chrystus przybity jest do drzewa trzema gwoździami. Na głowie ma założoną koronę cierniową. Dusza siedzi na ziemi, widoczna jest z lewego profilu, ma wyprostowane nogi i splecione dłonie, złożone na kolanach, głowę kieruje w stronę Chrystusa. Fizjonomia i ubiór postaci są analogiczne, jak we wcześniejszych scenach. Całość ukazana jest na tle drzew, w oddali widoczne są skały; niebo jest różowo-niebieskie. Pod obrazem napis: „Pod ćieniem tego, którego pragnęłam uśiádłám / Cant(icum canticorum) 2.” Kolejny obraz ilustruje Duszę uwięzioną w klatce, do której schwytała ją Śmierć. Dusza leży na ziemi z prawą ręką wzniesioną ku górze, lewą trzyma na sakiewce z pieniędzmi. Fizjonomia i ubiór duszy są analogiczne jak na poprzednich obrazach. W klatce znajdują się również: lutnia, dzban i kielich. Po lewej stronie obrazu siedzi Śmierć pod postacią kościotrupa, która za pomocą sznurów przyciąga do siebie klatkę z Duszą. Na drugim planie harcują nieczyste moce o monstrualnych posturach, a w oddali widać wysokie płomienie. Pośrodku kompozycji znajduje się wysokie drzewo. Pod obrazem jest malowany napis: „Męki Piekielne otoczÿłÿ mię zewsząd, / uprzedźiłÿ mię śidła śmierći. W Psal(mus) 17.” Siódmy obraz przedstawia Amora Bożego zasłaniającego oczy Duszy i odciągającego ją od damy stojącej obok. Po lewej stronie kompozycji Dusza kieruje się w lewą stronę z wyciągniętymi przed siebie rękami. Amor zasłania jej od tyłu oczy, a głowę ma skierowaną w stronę damy. Postacie te mają fizjonomię i ubiór analogiczne jak na poprzednich obrazach. Kobieta ustawiona jest po prawej stronie dzieła. Twarz ma okrągłą z dużymi oczami, czerwonymi ustami i silnie zarumienionymi policzkami. Włosy są upięte do tyłu w bujną fryzurę, spiętą czerwonymi wstążkami. Ubrana jest w jasnoczerwoną suknię z gorsetem i angażantami, na stopach ma czarne buty. W prawej dłoni trzyma kubeczek do gry, od którego odskakują piłeczki (lub według Elsa Stronksa bańki mydlane), a w lewej ma zwinięty wachlarz. Po lewej stronie obrazu widnieje wysoka skała i drzewo, po prawej roślinny krajobraz. Dzieło opisane jest słowami: „Odwroć oczÿ moie, ábÿ niewidźiałÿ márnośći. / W Psal(mus) 118.” Ósma scena obrazuje Sąd Ostateczny. Skulona Dusza z opaską na oczach prowadzona jest przez alegorię sprawiedliwości przed oblicze Amora Bożego. Alegoria ukazana jest jako kobieta z wagą w lewej dłoni i mieczem w prawej, końcem skierowanym ku górze, opartym o jej prawe ramię. Ubrana jest w różową suknię, niebieski płaszcz oraz hełm z różowym piórem, a oczy ma zawiązane opaską. Alegoria sprawiedliwości wraz z Duszą stają przed Amorem Bożym, zasiadającym za wysoką ławą po prawej stronie obrazu. Amor zapisuje w księdze uczynki Duszy, lewą dłoń unosi i wskazuje palec w geście roztropności. Fizjonomia i ubiór postaci są analogiczne, jak na poprzednich obrazach. Ława zasłana jest zielonym obrusem z żółtymi frędzlami. Nad głową Amora, wmurowane są w ścianę tablice Dekalogu. Całość ukazana jest we wnętrzu architektonicznym. Pod spodem napis: „Nie wchodź wsąd zsługą twoim, albowiem nie kazdÿ / będzie usprawiedliwionÿ przed obliczem twoim W P(salmus) 11”. Ostatni obraz, podobnie jak pierwszy na ściance bocznej, przedstawia krajobraz ze skałami i drzewami.
chór muzyczny

Balustrada chóru muzycznego

Zdjęcie nr 1: Chór muzyczny konstrukcji drewnianej, wsparty na dwóch ośmiobocznych kolumnach o trzonach dekorowanych płycinami wypełnionymi maswerkiem, ustawionych na wysokich cokołach. Parapet chóru muzycznego o linii wklęsło-wypukłej z wybrzuszoną częścią środkową. Balustrada pełna, dekorowana płycinami z umieszczonym w centrum złoconym geometrycznym ornamentem. W narożach płycin złocone rozetki. W dolnej części parapetu podwieszony złocony lambrekin, w górnej profilowany gzyms. Chór dostępny za pomocą drewnianych schodów w południowo-zachodnim narożniku nawy. Wejście ujęte parą lizen, w nadprożu ornament naśladujący podwieszoną kotarę. Struktura chóru malowana w odcieniach jasnego brązu z ciemnoczerwonymi elementami, ornamentyka złocona.
chór muzyczny

Chór muzyczny

Zdjęcie nr 1: Chór muzyczny architektoniczny, siedmioosiowy. Parapet chóru o falistym, wklęsło-wypukłym przebiegu wsparty na dwóch kolumnach, z bazą i kompozytowymi kapitelami, ustawionych na wysokich postumentach w formie prostopadłościanu. Balustrada pełna podzielona na siedem pól, wydzielonych kolumienkami na cokołach wspierającymi wyłamane belkowanie zamknięte gzymsem. W polach płyciny naprzemiennie w formie owalu i kwadratu o wklęsłych narożach; z malowaną na desce dekoracją roślinną na czarnym tle. Cokoły kolumn z podwieszonymi szyszkami od dołu. Nad polem środkowym dwie uskrzydlone główki anielskie. Organy architektoniczne, pięcioosiowe, z wydzielonymi trzema osiami. Osie zewnętrzne z prześwitami na piszczałki w formie stojącego prostokąta, zakończone profilowanym gzymsem. Dwie środkowe osie z prześwitami na piszczałki w formie stojącego prostokąta o wklęsłym górnym zamknięciu, zwieńczone profilowanym gzymsem pośrodku. W wypełnieniach naroży i na gzymsach ażurowe ornamenty roślinne. Struktura polichromowana w kolorze seledynowym z zielonymi profilami, ornamentyka i kolumny złocone.
chór muzyczny

Chór muzyczny

Zdjęcie nr 1: Balustrada chóru muzycznego na profilowanym cokole, podzielona na osiem pól wydzielonych hermami dekorowanymi małżowiną i ornamentem roślinnym, dźwigającymi pełne belkowanie, stanowiące parapet. W polach płyciny naprzemiennie w formie leżącego prostokąta z uszakami i leżącego owalu z uszakami, ujęte w ramy. W nich malowane na desce obrazy, od lewej: św. Michał Archanioł walczący z szatanem, św. Małgorzata i zaloty namiestnika rzymskiego, nawrócenie św. Małgorzaty przez opiekunkę, chrzest świętej w czasie prześladowania chrześcijan, pojmanie św. Małgorzaty i zmuszenie jej, aby złożyła ofiarę bogom pogańskim, tortury świętej (przypalanie piersi), uwięzienie w wieży i wizja szatana w postaci smoka, ścięcie mieczem. Struktura polichromowana w kolorze kremowym, z cokołem i fryzem malowanym na sposób imitujący marmoryzację, profile i ornamentyka złocone.
chór muzyczny

Chór muzyczny

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Chór muzyczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chor-muzyczny-7

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności