Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

W 1935 roku wykonano nowy ołtarz z kamienia szydłowieckiego i ustawiono w wybudowanej w 1935 roku kaplicy Ukrzyżowania jako pomnik roku jubileuszowego tysiącdziewięćsetlecia Męki Pańskiej. Prace prowadził Piotr Sarlej z Brzeszcz. W nastawie umieszczono krzyż z figurą Pana Jezusa wykonany przez artystę rzeźbiarza Stanisława Ciężadlika z Mszany Dolnej. 17 maja 1937 roku ołtarz został poświęcony przez abp. Adama Stefana Sapiehę. Od 1995 roku na ołtarzyku pod krzyżem znajduje się figura Matki Bożej Fatimskiej przywieziona przez pielgrzymów z Fatimy (tam została poświęcona w kaplicy objawień). Nową okładzinę tła dla krucyfiksu wykonano po 2014 roku.

Opis

Na krzyżu z jasnego drewna zawieszono polichromowaną figurę martwego Chrystusa o szeroko rozpostartych ramionach. Ciało Zbawiciela do krzyża jest przymocowane za pomocą trzech gwoździ. On sam został ukazany jako martwy z zamkniętymi oczami i nieznacznie słaniającą się głową. Jego postać jest nieznacznie wysmuklona z naturalnie potraktowaną muskulaturą korpusu, zaznaczononą raną prawego boku. Nogi są lekko zwrółcone do osi środkowej, z założeniem prawej stopy na lewą. Twarz Zbawiciela jest mocno wychudła i pociągła. Charakteryzują ją zamknięte oczy, wydatny nos i usta. Otaczają ją brązowe włosy opadające puklami na kark oraz na prawe ramię oraz brązowy zarost. Chrystus ma na głowie cierniową koronę, spod której na czoło spływają nieznaczne krople krwi. Biodra Zbawiciela przepasane są szarobiałym perizonium w formie zawoju z rozwianym festonem przy prawym boku. Tkaninę drapują ostre załamania. Ponad głową Chrystusa na pionowej belce krzyża zawieszono rozwiany titulus z napisem INRI przytwierdzone do krzyża wbitym na środku gwoździem. Całą figurę pokrywa naturalistyczna polichromia.

Zarys problematyki artystycznej

Krucyfiks w Brzeszczach wpisuje się w długą tradycję wykonywania przedstawień Ukrzyżowanego Chrystusa prawie, że naturalnej wielkości, zachowane w Małopolsce od XIV wieku, które z reguły były umieszczane na belce tęczowej rozpiętej pomiędzy prezbiterium i nawą, w ołtarzach, kruchtach, bądź też na zewnętrznych ścianach wschodnich prezbiteriów. W omaiwanej rzeźbie wyraźnie widać już wpływ stylistyki z początku XX wieku, kiedy artyści odwoływaliu się do przedstwwień klasycyzujących.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Widoczne nieznaczne pękniecia w miejscu łącze nia ramion z tułowiem oraz zabrudezenia powiwerzchni malarskiej.

Literatura

S. Szyszka, Dzieje parafii Brzeszcze, Brzeszcze 1996;
Kalendariu parafii św. Urbana w Brzeszczach, Brzeszcze 2004.

Streszczenie

W 1935 roku wykonano nowy ołtarz z kamienia szydłowieckiego i ustawiono w wybudowanej w 1935 roku kaplicy Ukrzyżowania jako pomnik roku jubileuszowego tysiącdziewięćsetlecia Męki Pańskiej. Prace prowadził Piotr Sarlej z Brzeszcz. W nastawie umieszczono krzyż z figurą Pana Jezusa wykonany przez artystę rzeźbiarza Stanisława Ciężadlika z Mszany Dolnej. 17 maja 1937 roku ołtarz został poświęcony przez abp. Adama Stefana Sapiehę. Od 1995 roku na ołtarzyku pod krzyżem znajduje się figura Matki Bożej Fatimskiej przywieziona przez pielgrzymów z Fatimy (tam została poświęcona w kaplicy objawień). Nową okładzinę tła dla krucyfiksu wykonano po 2014 roku.