Feretron z figurą Matki Bożej z Lourdes

Dzieje zabytku

W „Liber memorabilium” parafii gdowskiej pod 1902 rokiem zamieszczono informację, że „kosztem parafian sprawiono dwie figury na miesiąc maj t.j. M.B. z Lourdes i Bernadety, które mają być wstawione w czasie nabożeństwa majowego w grocie ołtarza bocznego 200 złr”. Zatem przed 1902 rokiem zaaranżowano w ołtarzu bocznym grotę lurdzką, w której prawdopodobnie wymiennie umieszczano figury św. Onufrego z krucyfiksem i Matkę Boską z Bernadetą (o okresie majowym). W późniejszym czasie figury zostały zamontowane do feretronów.

Opis

Rzeźba pełna, zamontowana na wysokiej podstawie na planie prostokąta, ujętego przy krawędziach profilowanymi listwami, na czterech nóżkach. W przestrzeni podstawy dwa otwory na drążki. Matka Boska stoi na skale, ukazana jest frontalnie, z rękami złożonymi w geście modlitwy. Twarz ma owalną, o młodzieńczych rysach, dużych, migdałowatych oczach skierowanych w górę, wąskim, długim nosie i małych ustach. Ubrana jest w białą suknię przepasaną w talii szeroką, niebieską szarfą, o złoconych lamówkach. Na głowę, ramiona i plecy ma narzucony niebieski płaszcz o złotych lamówkach i błękitnej podszewce, opadający kaskadowo po bokach postaci. Na głowie ma koronę otwartą, wokół dłoni zawiązany różaniec i białe kwiaty. Polichromia ciała naturalistyczna. Wokół stóp figury zamocowane sztuczne białe i żółte róże, zasłaniające skałę.

Zarys problematyki artystycznej

Grupa figur Matki Boskiej i Bernadety umieszczane były w grocie ołtarza bocznego tworząc tzw. grotę lurdzką. Aranżacje te stanowiły naśladownictwo Groty Massabielle, w której w 1858 roku miała miejsce seria objawień Matki Boskiej Bernadecie Soubirous. Wykonywane były najczęściej przez profesjonalnych budowniczych grot (Grottenbauer) jako naturalne aranżacje z wykorzystaniem krajobrazu lub jako sztuczne groty, w których montowano figury. Te ostatnie realizowano również w przestrzeniach kościołów i kaplic, jako samodzielne groty lub umiejscowione w polach głównych nastaw ołtarzowych, jak w Gdowie. Apogeum powstawania grot lurdzkich odnotowano w pierwszej ćwierci XX wieku, w związku z pięćdziesiątą rocznicą objawień (1908 rok).
Dnia 11 lutego 1858 w grocie Massabielle wiejskiej dziewczynie Bernadecie po raz pierwszy ukazała się Matka Boska. W ciągu tego roku objawiła się jej 18 razy. Według relacji samej Bernadety Soubirous, Maria ubrana była w białą suknię z niebieską wstęgą, miała żółte róże na stopach, a w dłoni różaniec. W 1863 roku francuski rzeźbiarz Joseph-Hugues Fabisch, na podstawie opisu Bernadety, wykonał figurę Matki Boskiej, którą rok później umieszczono w miejscu objawień. Figura ta, wielokrotnie kopiowana, stała się wzorem dla późniejszych przedstawień Matki Boskiej z Lourdes.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Figury Matki Boskiej z Lourdes i Bernadety Soubirous zostały sprawione kosztem parafian w 1902 roku. W ołtarzu bocznym zaaranżowano grotę lurdzką, w której prawdopodobnie wymiennie umieszczano figury św. Onufrego z krucyfiksem i Matkę Boską z Bernadetą (o okresie majowym). W późniejszym czasie figury zamontowano do feretronów. Groty lurdzkie stanowiły naśladownictwo Groty Massabielle, w której w 1858 roku miała miejsce seria objawień Matki Boskiej Bernadecie Soubirous.

Bibliografia