Epitafium Ludwika Bełtowskiego

Dzieje zabytku

Tablicę epitafijną wykonał Juliusz Wojciech Bełtowski w latach 1902-1904.

Opis

Epitafium w kształcie stojącego prostokąta, dwustopniowe, oddzielone wąskim gzymsem, zamknięte łukiem półkolistym, na którego zakończeniach dwie puste tarcze herbowe. W dolnej części epitafium płycina w kształcie leżącego prostokąta o fantazyjnym wykroju, w narożach ujęta dwiema czołgankami, z inskrypcją w polu: „LUDWIK BEŁTOWSKI / UR[ODZONY] 1819 WE LWOWIE ZASŁ[UŻONY] OBYW[ATEL] DŁUG[O]L[ETNI] RADNY MIASTA / NOWEGO TARGU MISTRZ ART[YSTA] BUD[OWLI] MECH[ANICZNYCH] PRZEM[YSŁOWYCH] PRZEWODN[ICZĄCY] / POW[IATOWEGO] STOW[ARZYSZENIA] RĘKODZ[IĘLNIKÓW] PRZEM[YSŁOWYCH] SĄDU POLUB[OWNEGO] INICIAT[OR] CZYNN[Y] ORĘD[OWNIK] / POWIĘKSZ[ANIA] MAJ[ĄTKU] DOBROBYTU GMINY UPIĘKSZ[ANIA] MIASTA OFIARN[Y] / PATRIOT[A] MĄŻ RZADK[ICH] CNÓT SERC[A] WIELK[IEGO] CHAR[AKTERU] ZM[ARŁ] 13. STYCZ[NIA] 1902 / PROSI O WESTCHNIENIE DO BOGA AMEN”. W prawym dolnym rogu epitafium sygnatura „Juliusz B[ełtowski] 1904.” Powyżej kwadratowy odlew z przedstawieniem Miłosiernego Samarytanina, flankowany dwiema popiersiami: rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem po prawej i św. Józefa Robotnika po lewej. W dolnej części odlewu litery „D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO]”. Na odlewie ukazany leżący na ziemi mężczyzna o wychudzonej posturze, któremu Samarytanin podaje kubek z wodą do picia. Po lewej stronie obrazu głowa wielbłąda. Matka Boska zwrócona trzy czwarte w lewo, z głową pochyloną w dół, przytulająca do piersi śpiące Dzieciątko. W dłoniach trzyma księgę. Twarz o wyraźnych rysach z długim nosem i zaciśniętymi ustami. Ubrana jest w suknię z długimi rękawami i płaszcz założony na głowę. Święty Józef zwrócony jest delikatnie w prawo z głową skierowaną w lewo. Ma krótkie i bujne włosy, wzrok skierowany w prawo oraz zaciśnięte usta. Ubrany jest w strój robotnika – koszulę z podwiniętymi do łokci rękawami. W dłoniach trzyma strug i piłę do drewna. W górnej części epitafium znajduje się okrągłe popiersie Ludwika Bełtowskiego w szerokiej okrągłej ramie. Zmarły ukazany z prawego profilu o podłużnej twarzy ze spiczastą brodą i wąsami, długim nosem i zmarszczonym czołem. Włosy krótkie. Ubrany jest w koszulę i marynarkę. Po lewej stronie popiersia sygnatura „B[ełtowski] [1]902”.

Zarys problematyki artystycznej

Autorem dzieła jest Juliusz Wojciech Bełtowski (1852-1926) rzeźbiarz, malarz, medalier, drzeworytnik i złotnik. Urodził się w Nowym Targu. Odbył podróż po Niemczech, Belgii, Anglii, Francji, Hiszpanii, Algierze, Włoszech i Szwajcarii. Brał udział w wykonaniu tronu dla papieża Piusa IX w 1877 roku. W 1880 roku wrócił do kraju i został nauczycielem snycerstwa w lwowskiej Szkole Przemysłu Artystycznego, a następnie profesorem Szkoły Przemysłowej we Lwowie. Do jego najsłynniejszych dzieł należą: projekt pomnika Tadeusza Kościuszki dla miasta Chicago z 1893 roku, odlewy „Głowa Chrystusa” i „Pietà”. W kamieniu wykonał „Śpiących rycerzy” w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach na ścianie Pisanej u wypływu Dunajca. Jest również autorem pomnika Władysława Jagiełły w Gródku Jagiellońskim z 1903 roku. Był również malarzem. Zmarł 17 lipca 1926 roku we Lwowie, gdzie został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim. Popiersie zmarłego Ludwika Bełtowskiego wykonał tuż po śmierci zmarłego w 1902 roku. Jednakże całość epitafium ukończył dopiero w 1904 roku, o czym świadczą sygnatury artysty umieszczone na poszczególnych częściach tablicy epitafijnej. Przedstawiony zmarły niezwykle przypomina z fizjonomii samego Juliusza Wojciecha Bełtowskiego. Biorąc pod uwagę tę przesłankę oraz zbieżność nazwisk można przypuszczać, że Ludwik był ojcem Juliusza lub kimś bliskim z jego rodziny, co jednak nie zostało jeszcze uwzględnione w biografii artysty i wymaga ostatecznego potwierdzenia badaniami genealogicznymi.

Streszczenie

Tablica epitafijna umiejscowiona w prezbiterium kościoła św. Katarzyny w Nowym Targu została wykonana w latach 1902-1904 przez Juliusza Wojciecha Bełtowskiego (1852-1926) znanego rzeźbiarza, malarza, medaliera, drzeworytnika i złotnika. Przedstawiony zmarły niezwykle przypomina z fizjonomii samego twórcę. Biorąc pod uwagę tę przesłankę oraz zbieżność nazwisk można przypuszczać, że Ludwik był ojcem Juliusza lub kimś bliskim z jego rodziny, co jednak nie zostało jeszcze uwzględnione w biografii artysty i wymaga ostatecznego potwierdzenia badaniami genealogicznymi.

Bibliografia