Zwiastowanie

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Włosienica
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Michała Archanioła
Tagi
Zwiastowanie
Miejsce przechowywania
przedsionek kościoła
Identyfikator
DZIELO/24165
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1848 rok
Fundator
Kod(?)urski
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 99 cm
wysokość – 137 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 116 cm
Szerokość bez ramy – 76 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty profilowaną, złoconą ramą zdobioną w narożach motywami ornamentalnymi, przedstawia scenę Zwiastowania Najświętszej Marii Pannie. Po prawej stronie kompozycji znajduje się postać klęczącej na klęczniku Marii skierowanej w prawo i odwracającej się ku znajdującemu się za nią archaniołowi Gabrielowi. Głowa Marii jest lekko opuszczona i przechylona na prawe ramię, owalną twarz charakteryzują delikatne, młodzieńcze rysy z długim, nosem, drobnymi ustami i półprzymkniętymi oczami. Ciemne blond włosy widoczne są spod osłaniającej głowę i opadającej na plecy białej chusty. Strój Marii stanowi czerwona, przewiązana w pasie suknia oraz przerzucony przez lewe ramię i osłaniający nogi niebieski płaszcz. Na stopach są sandały. Maria prawą rękę wspiera na piersiach, lewą na otwartej księdze leżącej na pulpicie klęcznika. Po lewej stronie kompozycji ukazana jest przyklękająca na obłokach postać archanioła Gabriela zwróconego w trzech czwartych w lewo. Ukazaną w profilu twarz charakteryzują wyraziste rysy, długie, blond, skręcone włosy opadają na plecy. Archanioł ubrany jest w jasnoróżową suknię o podpiętych dekoracyjnymi zaponami rękawach i dolnym brzegu. Przez lewe ramię przerzucony jest niebieski płaszcz. Na plecach widoczne są skrzydła, na nogach wysoko wiązane sandały. Lewą rękę wznosi ku górze, w prawej zgiętej w łokciu i wyciągniętej przed siebie trzyma kwiat białej lilii. W górnej partii kompozycji, pośród obłoków widoczne są sylwetki aniołków, z których jeden trzyma gałązki różane. Pośrodku, na tle promienistej glorii ukazana jest gołębica Ducha Świętego. Po prawej stronie, tuż przy krawędzi, widoczne jest fragmentarycznie okno ze stojącym na parapecie wysokim wazonem z białymi i różowymi różami oraz lilią. W lewym, dolnym rogu, obok klęcznika znajduje się kosz z motkiem i robótką oraz zamknięta księga. Sygnatura: „A(nno) D(omini) 1848 / Jan Stankiewicz pinx[it] / osw[?] / Fondator / [...] Kod[?]ski”.

Zarys problematyki artystycznej

Opisane w Ewangelii św. Łukasza (Łk 1, 26-38) Zwiastowanie Bogurodzicy przyjścia na świat Jezusa Chrystusa jest jednym z najczęściej przedstawianych w sztukach plastycznych wątków nowotestamentowych. Postaci najczęściej ukazywane są we wnętrzu. Zaskoczona pojawieniem się archanioła Gabriela Maria jest najczęściej wyobrażana podczas modlitwy. Dopełnieniem zarówno kompozycyjnym, jak i symbolicznym sceny Zwiastowania, stają się różnego rodzaju przedmioty użytku codziennego, których obfitość, charakterystyczna dla przedstawień powstałych pod koniec średniowiecza, w kolejnych epokach została zredukowana. W prezentowanej kompozycji rolę taką pełnią zarówno kwiaty – symbolizujące czystość i niewinność Marii białe lilie i róże oraz stanowiące zapowiedź zbawczej męki różowe róże. Koszyk z włóczką nawiązuje do tkanej przez Marię zasłony do świątyni jerozolimskiej. Wymowna jest także kolorystyka jej szat. Czerwień sukni symbolizuje pierwszą, ziemską naturę jej istoty, niebieski płaszcz natomiast odnosi się do natury boskiej, jaką przybrała po wniebowzięciu. Kompozycja malowidła, ukazująca klęczącą na klęczniku Marię odwracającą się do znajdującego się z tyłu archanioła, który przyklęka w skłonie na jednym kolanie i trzyma w dłoni białą lilię oraz z widoczną w górnej partii obrazu gołębicą Ducha Świętego w promienistej glorii stanowi pewne nawiązanie do dzieła Hendricka Goltziusa z 1595 roku czy datowanego na 1600 rok obrazu w kościele reformatów w Kazimierzu Dolnym. Z podobnych wzorców korzystał zapewne także twórca sceny Zwiastowania w kościele pw. św. Małgorzaty w Janowcu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Obraz konserwował Karol Haberny.

Streszczenie

Znajdująca się w kościele parafialnym we Włosienicy scena Zwiastowania Najświętszej Marii Pannie została namalowana w 1848 roku przez malarza Jana Stankiewicza. Kompozycja stanowi nawiązanie do szesnasto- i siedemnastowiecznych grafik i obrazów olejnych.

Inne dzieła tego autora

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Zwiastowanie", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/zwiastowanie

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności