Św. Barbara

Dzieje zabytku

Obraz św. Barbary pierwotnie znajdował się w ołtarzu Matki Boskiej Różańcowej. Wykonał go Sebastian Stolarski, malarz z Myślenic, który od 1848 roku współpracował z proboszczem parafii w Zakliczynie księdzem Jędrzejem Kowalczykiem wykonując szereg prac malarskich w kościele. Obraz został poddany konserwacji w 2010 roku. Według dokumentacji konserwatorskiej na odwrociu znajduje się sygnatura artysty i rok powstania dzieła „1880”. Artysta zmarł jednak w 1875 roku, a więc data powstania obrazu mogła zostać błędnie odczytana.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty w szeroką, profilowaną i pozłacaną ramę. Kompozycja zamknięta łukiem wklęsło-wypukłym z uskokami, powyżej domalowane błękitne niebo do prostokątnej ramy obrazu. Pośrodku na tle pejzażu z błękitnym niebem przedstawiona jest św. Barbara zwrócona trzy czwarte w lewo, w pozycji stojącej, z kielichem z hostią w prawej dłoni i palmą męczeństwa w lewej, stojąca na leżącym na ziemi mieczu. Twarz owalna z długim nosem, małymi ustami i wzrokiem skierowanym ku niebu; długie włosy są rozpuszczone na plecy, z lewej strony obrazu jest rozwiany jej biały welon. Święta jest ubrana w długą, niebieską suknię z białymi angażantami. Na plecy ma założony czerwony płaszcz, który lewą połą zasłania jej nogi. Na głowie ma założoną otwartą koronę, a wokół niej świetlisty nimb. Po lewej stronie obrazu wysoka wieża z trzema kolistymi oknami i półkoliście zamkniętym wejściem. Po prawej stronie obrazu scena męczeńskiej śmierci św. Barbary, ukazująca jej ścięcie. Według dokumentacji konserwatorskiej na odwrociu znajduje się napis: „Malował Seb[astian] Wincenty Stolarski w Myślenicach 1880[?] Dnia 16/3”.

Zarys problematyki artystycznej

Autorem obrazu jest Sebastian Stolarski, malarz z Myślenic, którego dzieła znajdują się w kościołach Małopolski, m.in. w Myślenicach, Skomielnej Białej, Wiśniowej, Trzebuni i Zakliczynie. Artysta wielokrotnie kopiował obraz Matki Boskiej Myślenickiej oraz inne starsze obrazy. Podobnie obraz św. Barbary powtarza konwencjonalny układ kompozycyjny, jednak sposób modelowania twarzy, potraktowania draperii i kolorytu szat, jest już typowy dla malarstwa XIX wieku. Stolarski w kościele w Zakliczynie wykonał także obraz św. Mikołaja z 1850 roku, św. Anny Samotrzeciej w feretronie, a około 1850 roku pracował przy renowacji ołtarza i obrazu Matki Boskiej Zakliczyńskiej.
Święta Barbara została ukazana na obrazie z tradycyjnymi atrybutami – kielichem z hostią, który przed straceniem miał jej przynieść anioł do więzienia, palmą męczeństwa oraz mieczem, którym została ścięta. Barbara pochodziła z zamożnej, pogańskiej rodziny. Z wiarą chrześcijańską zetknęła się podczas nauki w Nikomedii. Ojciec świętej, usiłując zmusić ją do wyparcia się Chrystusa, zamknął ją w wieży. Około 306 roku została ścięta mieczem. Okazały strój świętej ukazany na omawianym dziele ma wskazywać na jej szlachetne pochodzenie.

Streszczenie

Obraz św. Barbary namalował Sebastian Stolarski, malarz z Myślenic między 1848, a 1875 rokiem. Obraz pierwotnie znajdował się w ołtarzu Matki Boskiej Różańcowej.

Bibliografia