Ukrzyżowanie

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Niepołomice
Miejscowość
Niepołomice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niepołomice
Parafia
Najświętszej Panny Marii i Dziesięciu Tysięcy Męczenników
Tagi
Chrystus Ukrzyżowany Cristo vivo malarstwo XVIII wieku
Miejsce przechowywania
lewy ołtarz boczny
Identyfikator
DZIELO/04717
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
około 1797 roku
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz przedstawiający Ukrzyżowanie został namalowany przez Wojciecha Gutowskiego w 1797 roku i wprawiony do ołtarza bocznego w 1994 roku po spaleniu się wcześniejszego wizerunku ukrzyżowanego Chrystusa.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta. Niemal całe pole zajmuje prosty krzyż, do którego przybita jest trzema gwoździami postać żywego Chrystusa. Ciało w lekkim zwisie, o szeroko rozłożonych ramionach układających się w delikatny łuk, uniesiona głowa skierowana w prawo. Twarz okrągła, z oczami skierowanymi w górę, o małym nosie i ustach, okolona krótką brodą i jasnobrązowymi włosami opadającymi na lewe ramię. Na głowie korona cierniowa. Biodra przepasane białym, krótkim, przylegającym do ciała perizonium, ze zwisem tkaniny na prawym boku. Ciało szczupłe, o lekko zarysowanej muskulaturze. U podstawy krzyża czaszka. W tle górzysty pejzaż z przedstawieniem kilku grup żołnierzy w zbrojach rzymskich ze sztandarami i krzyżami. U dołu pionowej belki krzyża napis „Poświęcony ten Obraz / R(oku) 1797 dnia 3. / Czerwca”.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz Ukrzyżowanego w porównaniu ze znajdującymi się w Niepołomicach innymi obrazami Gutowskiego – „Męczeństwo 10 tysięcy”, wykazuje wiele podobieństw w sposobie oddania postaci, zwłaszcza ciała, kształtowania szat czy też pejzażu w tle. Gutowski był malarzem cechowym, który nie wykazywał wysokich umiejętności malarskich, a raczej podstawowe opanowanie warsztatu, co również widoczne jest w omawianym dziele. Scena Ukrzyżowania została rozbudowana w nietypowy sposób o grupy ludzi i wojska niosących krzyże i sztandary, mających ukazać tłum, który towarzyszył skazańcom w czasie drogi krzyżowej na Golgotę. Przedstawienie żywego Chrystusa na krzyżu, w typie zwanym Cristo vivo ilustruje moment w czasie jego męki, kiedy wypowiada ostatnie słowa opisane w Ewangeliach (Mt 27, 46; Mk 15, 34; Łk 23, 46; J 19, 30). Ten typ przedstawia Chrystusa z otwartymi oczami oraz głową zwróconą ku górze, jeszcze bez rany w boku. Zbawiciel ukazany jest jako triumfujący, a jego ciało jest wyraźnie idealizowane, niemal pozbawione znamion męki i cierpienia, a twarz wyraża spokój.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Delikatne przetarcia malatury, miejscami spękania.

Streszczenie

Obraz przedstawiający Ukrzyżowanie został namalowany przez Wojciecha Gutowskiego w 1797 roku. Scena została rozbudowana w nietypowy sposób o grupy ludzi i wojska niosących krzyże i sztandary, mających ukazać tłum, który towarzyszył skazańcom w czasie drogi krzyżowej na Golgotę. Chrystus zaś ukazany jest jako żywy (Cristo vivo), a więc w momencie, gdy wypowiada ostatnie słowa przed śmiercią.

Bibliografia

Róg Rafał, "Kościół w Niepołomicach pod wezwaniem Dziesięciu Tysięcy Męczenników – Królewska Fundacja Pokutna", Kraków-Niepołomice 1998
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz , "Ukrzyżowanie", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ukrzyzowanie-2

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności