Ukrzyżowanie

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Jordanów
Miejscowość
Osielec
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Apostołów Filipa i Jakuba
Tagi
malarstwo XIX wieku Ukrzyżowanie
Miejsce przechowywania
nawa boczna prawa
Identyfikator
DZIELO/05042
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XIX wiek
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Pierwotnie obraz ołtarzowy.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, kompozycja zamknięta łukiem półkolistym z przedstawieniem sceny Ukrzyżowania Chrystusa. W centrum Chrystus przybity do krzyża. Twarz szczupła, okolona krótką brodą, z delikatnie otwartymi ustami i oczami wzniesionymi ku górze. Włosy długie, falowane, opadają na plecy i prawe ramię. Na głowie ma założoną koronę cierniową, a wokół niej złoty i kolisty nimb. Perizonium białe, ciasno oplatające biodra z dwoma długimi końcami rozwianymi ekspresyjnie po bokach. Z dłoni i stóp przybitych do krzyża spływają strużki krwi. Nad głową Chrystusa wisi titulus w formie poziomej tabliczki z napisem: „IESVS / NAZARENVS / REX IVDAEORVM”. Po lewej stronie obrazu stoją: Matka Boska w czerwonej sukni, niebieskim płaszczu i białym welonie na głowie ze złożonymi dłońmi. Obok, po prawej stoi zwrócony ku niej św. Jan Ewangelista w zielonej sukni i czerwonym płaszczu. Z tyłu Maria, żona Kleofasa, ocierająca łzy chustą. Po prawej stronie obrazu, przy krzyżu klęczy św. Maria Magdalena ze splecionymi dłońmi, uniesionymi wysoko ku górze, ukazana z lewego profilu. Ubrana jest w różową suknię i żółty płaszcz. Ma bujne i złote włosy, opadające na plecy. Z tyłu po prawej stoi żołnierz w zbroi legionisty rzymskiego, a obok dwaj starcy z siwymi brodami, ubrani w płaszcze założone na głowę: jeden w kolorze zielonym, a drugi jasnobrązowym. Nad głowami świętych znajdują się delikatnie zarysowane złote i okrągłe nimby. W tle pejzaż górski i widok na Jerozolimę. U dołu obrazu, pośrodku leży czaszka i piszczel. U góry pochmurne niebo. Rama obrazu drewniana, wąska, malowana na brązowo.


Zarys problematyki artystycznej

Obraz „Ukrzyżowanie” ilustruje fragmenty zapisane w Ewangeliach, m.in. w Ewangelii św. Jana: „A obok krzyża Jezusowego stały: Matka Jego i siostra Matki Jego, Maria, żona Kleofasa, i Maria Magdalena. Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: «Niewiasto, oto syn Twój» Następnie rzekł do ucznia: «Oto Matka twoja». I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie” (J 19, 25-27). Obraz został namalowany w XIX wieku przez nieznanego malarza. Bez wątpienia do wykonania sceny posłużył się on starym schematem kompozycyjnym. Warto zwrócić uwagę na kolorystykę szat, która odzwierciedla utrwalone kanony ikonograficzne: Matka Boska ma niebieski płaszcz, św. Jan Ewangelista zieloną suknię i czerwony płaszcz (zieleń – symbol młodości), a św. Maria Magdalena, utożsamiana z nawróconą jawnogrzesznicą, została ukazana w płaszczu o kolorze żółtym, symbolizującym cudzołóstwo oraz z nieskromnie rozpuszczonymi, bardzo długimi włosami. Święta towarzyszyła Chrystusowi aż do śmierci i jako pierwsza przekazała apostołom wieść o zmartwychwstaniu. Ukazany w tle legionista rzymski z pobożnie złożonymi dłońmi to najprawdopodobniej nawrócony podczas ukrzyżowania św. Longin.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Obraz „Ukrzyżowanie” został namalowany w XIX wieku przez nieznanego malarza. Pierwotnie był obrazem ołtarzowym. Bez wątpienia do ukazania sceny Ukrzyżowania malarz posłużył się starym schematem kompozycyjnym. Warto zwrócić uwagę na kolorystykę szat, która odzwierciedla utrwalone kanony ikonograficzne.

Jak cytować?

Maria Działo, "Ukrzyżowanie", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ukrzyzowanie-3

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności