Chrystus Zmartwychwstały

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Niepołomice
Miejscowość
Niepołomice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niepołomice
Parafia
Najświętszej Panny Marii i Dziesięciu Tysięcy Męczenników
Miejsce przechowywania
zakrystia
Identyfikator
DZIELO/04832
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
pierwsza połowa XIX wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno złocone i polichromowane
Wymiary podstawowe
wysokość – 50 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego powstała w pierwszej połowie XIX wieku, jako figura wystawiana na ołtarzu w okresie wielkanocnym.

Opis

Pełnoplastyczna rzeźba przedstawia Chrystusa Zmartwychwstałego, stojącego w lekkim kontrapoście, z ciężarem ciała wspartym na lewej nodze, która depcze węża trzymającego w paszczy jabłko. Zbawiciel prawą nogę lekko ugina w kolanie opierając ją na ludzkiej czaszce. Chrystus w lewej ręce trzyma złotą laskę krzyżową z podwieszoną chorągwią, prawą zaś unosi w geście błogosławieństwa. Ma owalną twarz z prostym nosem, z uniesionymi ku górze brązowymi oczami i jasnoróżowymi ustami. Jego głowę okalają długie, brązowe włosy opadające na ramiona w lekkich lokach oraz krótka, brązowa broda. Zmartwychwstały ubrany jest w złocony płaszcz ze srebrną podszewką, odsłaniający prawe ramię, przerzucony z przodu przez lewą rękę i opadający miękkimi fałdami zakrywając prawy bok postaci. Karnacja ciała jest bladoróżowa. Na dłoniach, boku oraz stopach widoczne są czerwone rany po gwoździach i lancy.

Zarys problematyki artystycznej

Na wpół ludowa, barokizująca figura Chrystusa Zmartwychwstałego wpisuje się w długi ciąg rzeźb o charakterze obrzędowo-liturgicznym wypracowanym jeszcze w średniowieczu. Dla potrzeb liturgii w okresie wielkanocnym ukazywano zwycięskiego Chrystusa Zmartwychwstałego z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa i wyprostowanymi dwoma palcami serdecznym i wskazującym, ułożonymi w kształcie litery „V” (Victoria), wskazującymi na zwycięstwo nad śmiercią i szatanem. O triumfie Zbawiciela świadczyła także trzymana laska krzyżowa wywodząca się ze znaku krzyża, która z upływem czasu przekształciła się w chorągiew. W epoce nowożytnej pogłębiono przekaz ideowy tychże przedstawień, umieszczając pod stopami Chrystusa odniesienia do śmierci poprzez ukazywanie czaszki Adama oraz deptanego węża z jabłkiem rajskim, jako symbolu pokonanego grzechu pierworodnego, którego skutkiem była śmierć. Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego musiała być na wyposażeniu każdego kościoła. Przedstawienie z Niepołomic nawiązuje w swym układzie np. do rzeźby Zmartwychwstałego z drugiej ćwierci XVIII wieku z klasztoru Karmelitanek na Wesołej w Krakowie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Literatura

J. Daranowska-Łukaszewska, Chrystus Zmartwychwstały, [w:] Wawel 1000-2000. Wystawa jubileuszowa. Skarby archidiecezji krakowskiej, Katalog, t. 2, red. J.A. Nowobilski, Kraków 2000, s. 120-121, il. 500;
Mam ja skarb mam… Katalog. Wystawa z okazji czterystu lat pobytu karmelitanek bosych w Polsce, red., J. Daranowska-Łukaszewska, Kraków 2012, s. 56, il. IV/3.

Streszczenie

Na wpół ludowa, barokizująca figura Chrystusa Zmartwychwstałego wpisuje się w długi ciąg rzeźb o charakterze obrzędowo-liturgicznym wypracowanym jeszcze w średniowieczu. Rzeźbę z Niepołomic można datować na pierwszą połowę XIX wieku i wiązać ją z miejscowym warsztatem snycerskim.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Chrystus Zmartwychwstały", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrystus-zmartwychwstaly-26

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności