Św. Weronika

Dzieje zabytku

Rzeźba powstała wraz z całą nastawą ołtarzową około 1728 roku. O rzeźbach w kaplicy bocznej w kościele w Orawce wspominali w latach pięćdziesiątych XX wieku, wędrujący po terenie Spisza Halina Pieńkowska i Tadeusz Staich: „Ołtarz zapełniony jest ornamentyką barokową, splotami rzeźbionych akantów, ludowymi postaciami świętych, o wybałuszonych oczach. Szaty ich są drobno fałdowane, a daleko echa gotyckie widoczne w kontrapoście i płynnym ruchu. Figury białych aniołów o grubych, chłopskich rysach twarzy – pozbawione wyrazu – przygniatają swoją wielkością”.

Opis

Rzeźba przedstawia św. Weronikę. Figura ustawiona na niewielkim, prostopadłościennym cokole. Święta ukazana w pozycji stojącej, frontalnie z rękami uniesionymi, w których trzyma veraikon. Twarz podłużna o pełnych policzkach i podbródku, z małymi i delikatnie otwartymi ustami, krótkim nosem i wyraźnie zaznaczonymi łukami brwiowymi, policzki silnie zarumienione. Święta ubrana jest w długą, białą suknię ze złoconą chustą u szyi oraz złocony płaszcz założony na głowę; na stopach ma założone białe buty. Veraikon w formie srebrzonej chusty z płaskorzeźbioną twarzą Chrystusa skierowaną na wprost. Twarz okolona krótką, ciemnobrązową brodą; włosy ułożone w dwa skręcone pukle, spływające do przodu. Spod zielonej korony cierniowej spływają strużki krwi. Polichromia naturalistyczna w partiach ciała, płaszcz złocony, chusta srebrzona.

Zarys problematyki artystycznej

Ikonografia nastawy w całości poświęcona jest tematyce pasyjnej. Dlatego też w jej zwieńczeniu ukazano dwie święte związane z męką Pańską: św. Marię Magdalenę po lewej stronie i św. Weronikę po prawej stronie. Święta Weronika żyła w I wieku naszej ery. Według tradycji utożsamiana jest z kobietą, która otarła twarz Chrystusowi podczas drogi krzyżowej, otrzymując w ten sposób odbicie jego wizerunku na chuście. Kult św. Weroniki początkowo związany z jej chustą rozwinął się w Rzymie, gdzie dedykowano jej jedną z kaplic w bazylice św. Piotra. Pod koniec XV wieku do nabożeństwa drogi krzyżowej włączono szóstą stację – św. Weronika ociera twarz Chrystusowi. W ikonografii, tak jak w omawianym dziele św. Weronika przedstawiana jest, jako matrona w sukni i czepcu lub welonie na głowie, która w dłoniach trzyma chustę z wizerunkiem twarzy Chrystusa, tzw. veraikon. Rzeźba powstała w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba św. Weroniki powstała wraz z całą nastawą ołtarzową około 1728 roku. Ikonografia ołtarza w całości poświęcona jest tematyce pasyjnej. Dlatego też w jej zwieńczeniu ukazano dwie święte związane z męką Pańską: św. Marię Magdalenę po lewej stronie i św. Weronikę po prawej stronie. Według tradycji św. Weronika utożsamiana jest z kobietą, która otarła twarz Chrystusowi podczas drogi krzyżowej, otrzymując w ten sposób odbicie jego twarzy na chuście. Rzeźba powstała w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim.

Bibliografia