Chrzcielnica

Dzieje zabytku

Pierwotnie w kościele znajdowała się chrzcielnica z ołowiu, którą odnotowano w wizytacji z 1728 roku. W zaleceniach z kolejnej wizytacji wspomniano o potrzebie jej zastąpienia chrzcielnicą marmurową. Zapis o nowej marmurowej chrzcielnicy pojawił się w aktach wizytacji przeprowadzonej na polecenie biskupa Andrzeja Stanisława Kostki Załuskiego przez księdza Franciszka Orłowskiego w 1748 roku: „Fons baptismalis, in majori choro prope ambonam situs, marmoreus, noviter comparatus, lebetem aeneum dealbatum […]”. Następnie z akt wizytacji z 1783 roku, przeprowadzonej na polecenie prymasa Michała Poniatowskiego przez księdza Stanisława Ptaszyckiego wiadomo, że chrzcielnica posiadała miedzianą pokrywę. W inwentarzu kościoła z 1839 roku znajduje się dokładny opis chrzcielnicy: „Chrzcielnica z marmuru czarnego na postumencie o dwóch gradusach podobnież z marmuru kształtnie wyrobiona, pod którą filar marmurowy, na którym wierzch chrzcielnicy cały utrzymuje się, w połowie całkiem pęknięty i tylko drewnianym ordynarynym zupełnie postumentem wsparty służy do użytku, w której iest kociołek miedziany pobielany na chrzcielną wodą, a na wierzchu chcielnicy iest miedziane nakrycie w kształcie kopuły wyrobione, które to nakrycie prętem żelaznem do zamykania chrzcielnicy na kłódkę iest opatrzone”.

Opis

Chrzcielnica ustawiona na dwustopniowej, schodkowej, okrągłej podstawie, wsparta na prostopadłościennym, niskim cokoliku; trzon gruszkowy; czara puklowana, zamknięta profilowanym brzegiem. Pokrywa miedziana, puklowana o szerszej części dolnej, oddzielonej opaską z uchwytami od cebulastej, puklowanej części górnej zakończonej kulą.

Zarys problematyki artystycznej

Na podstawie zapisów archiwalnych możemy stwierdzić, iż chrzcielnica powstała w latach 1728-1748, prawdopodobnie bliżej tej ostatniej daty, skoro w wizytacji z 1748 roku określono ją jako „noviter comparatus”. Chrzcielnica stanowi charakterystyczny produkt wykonany z czarnego marmuru w Dębnikach koło Krzeszowic o formie powtarzającej dzieła z poprzedniego stulecia. Stąd też do tej pory chrzcielnicę błędnie datowano na wiek XVII.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, nieznaczne ubytki struktury.

Streszczenie

Typowa dla siedemnastego i osiemnastego wielu chrzcielnica wykonana w ośrodku kamieniarskim w Dębniku koło Krzeszowic w latach 1728-1748.

Bibliografia