Św. Stanisław

Dzieje zabytku

Zespół rzeźb ołtarza głównego w Orawce powstał w latach około 1693-1705, w czasie gdy proboszczem parafii był ksiądz Barny.

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu, przedstawiająca św. Stanisława. Święty zwrócony jest trzy czwarte w prawo, w delikatnym kontrapoście, z lewą nogą ugiętą w kolanie. W lewej ręce trzyma pastorał, a w prawej włócznię. Twarz szeroka o dużych półprzymkniętych oczach, dużym nosie i rozchylonych ustach. Włosy brązowe, średniej długości, zasłaniające uszy. Ubrany jest w szarą albę, srebrną komżę, złotą stułę oraz złotą kapę z czerwonym podbiciem, zapiętą na piersi, na brzegu zdobioną kaboszonami i rautami. Na głowie ma założoną infułę, na dłoniach białe rękawice, a na stopach czarne buty. Po prawej stronie świętego ustawiona jest niewielka rzeźba Piotrowina, ukazanego w pozycji klęczącej ze złożonymi w geście modlitwy dłońmi. Twarz szeroka z długim nosem, okolona wąsami i krótkimi włosami. Piotrowin ubrany jest w białą szatę z długimi rękawami. Polichromia rzeźb w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, detale złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba nosi cechy formalne bliskie dziełom z XVII wieku. Charakteryzują ją sztywny układ sylwetki i delikatnie zaznaczony kontrapost. Również drapowanie szat jest statyczne i pozbawione ekspresji, składa się z prostych fałd opadających wzdłuż ciała. Ponadto strój świętego ozdobiony jest kaboszonami i rautami, motywami charakterystycznymi jeszcze dla ornamentu okuciowego. Dlatego datowanie rzeźby tak późno – na ostatnią ćwierć XVII wieku wynika zwłaszcza z datowania całego ołtarza. Figura przedstawia św. Stanisława ze Szczepanowa, który urodził się około 1030 roku. Z powodu konfliktu z Bolesławem Szczodrym został z polecenia króla zamordowany w 1079 roku, według tradycji podczas mszy świętej w kościele św. Michała na Skałce. Był biskupem krakowskim, męczennikiem, jest jednym z głównych patronów Polski. W ikonografii św. Stanisław przedstawiany jest w stroju biskupim oraz z pastorałem w dłoni. W omawianym dziele u jego stóp znajduje się rzeźba Piotrowina, która nawiązuje do legendy o wskrzeszeniu zmarłego przez biskupa.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba św. Stanisława, biskupa krakowskiego i męczennika oraz pozostały wystrój rzeźbiarski ołtarza głównego w Orawce powstały w latach około 1693-1705. W omawianym dziele u jego stóp znajduje się rzeźba Piotrowina, która nawiązuje do legendy o wskrzeszeniu zmarłego przez biskupa.

Bibliografia