Św. Stanisław

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Czarny Dunajec
Miejscowość
Piekielnik
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Jakuba Apostoła
Tagi
rzeźba późnobarokowa rzeźba XVIII wieku sztuka drugiej połowy XVIII wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz przytęczowy południowy
Identyfikator
DZIELO/05340
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 137 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Figury św. Stanisława i św. Wojciecha pochodzą z wyposażenia dawnego kościoła i powstały zapewne w drugiej połowie XVIII wieku. Zostały wtórnie umieszczone w nowym ołtarzu Matki Boskiej wybudowanym w latach 1882-1884 do nowej świątyni w Piekielniku.

Opis

Rzeźba pełna, ustawiona na niskiej podstawie. Święty ukazany frontalnie, w kontrapoście, o esowato wygiętej sylwetce, obie ręce ma ugięte, wyciągnięte do przodu, prawa dłoń w geście błogosławieństwa, w drugiej trzyma pastorał. Twarz ma kwadratową, o migdałowatych oczach, małym nosie i pełnych ustach, okoloną krótką, brązową brodą oraz kręconymi włosami. Ubrany jest w długą, granatową albę, srebrzoną rokietę, na piersi ma zawieszony pektorał, a na ramiona narzuconą złoconą kapę z czerwoną podszewką, zapiętą na piersi klamrą, zawiniętą na prawej nodze. Na głowie ma złoconą infułę. Przy lewej nodze świętego niewielka postać klęczącego na lewe kolano Piotrowina z dłońmi złożonymi w geście modlitwy. Polichromia ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Obie figury biskupów są jednorodne pod względem formalnym, zostały zatem wykonane przez tego samego rzeźbiarza. Cechuje je typ kwadratowej twarzy o głęboko rzeźbionych, migdałowatych oczach, małym nosie i ustach. Figury mają smukłe, wydłużone sylwetki ukazane w lekkim poruszeniu odzwierciedlonym przez układ draperii szat.
Święty Stanisław ze Szczepanowa był biskupem krakowskim, dlatego ukazany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Ikonografia przedstawiająca go z niewielką postacią Piotrowina ilustruje legendę o nabyciu przez świętego wsi Piotrawin. W związku z tym wydarzeniem wywiązał się spór pomiędzy Stanisławem, a spadkobiercami zmarłego właściciela wsi, który został rozstrzygnięty przed sądem królewskim na korzyść Stanisława. Według legendy święty wskrzesił wspomnianego właściciela wsi, aby ten stanął przed trybunałem, świadcząc za jego racją, dzięki czemu wygrał spór.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia i odpryski polichromii, zabrudzenia.

Streszczenie

Figury św. Stanisława i św. Wojciecha pochodzą z wyposażenia dawnego kościoła i powstały zapewne w drugiej połowie XVIII wieku. Zostały wtórnie umieszczone w nowym ołtarzu Matki Boskiej wybudowanym w latach 1882-1884 do nowej świątyni w Piekielniku. W ikonografii św. Stanisław przedstawiany jest z niewielką postacią Piotrowina, co ilustruje legendę o nabyciu przez świętego wsi Piotrawin.

Bibliografia

Skorupa Andrzej, "Kościoły polskiej Orawy", Kraków 1997
Szydłowski Tadeusz, "Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, cz. 3: Województwo krakowskie, t. 1, z. 1: Powiat nowotarski", Warszawa 1938
Trajdos Tadeusz, "Piekielnik w epoce „starego kościoła”" , [w:] "Piekielnik na Orawie... niemal od zarania dziejów" , red.Hopciaś Zygmunt , Kraków 2019 , s. 7-54
Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Stanisław", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-stanislaw-29

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności