Św. Sebastian

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Krempachy
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Parafia Św. Marcina Apostoła
Tagi
rzeźba XVIII wieku Spisz św. Sebastian
Miejsce przechowywania
zwieńczenie ołtarza bocznego
Identyfikator
DZIELO/02986
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Spisz
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Rzeźba figuralna ołtarza (oprócz figury Najświętszego Serca Pana Jezusa) powstała w drugiej połowie XVIII wieku.

Opis

Rzeźba pełnoplastyczna przedstawia św. Sebastiana w asyście aniołka. Święty przywiązany do pnia w postawie stojącej z prawą nogą ugiętą w kolanie, z rękami i nogami skrępowanymi sznurami, głowa przechylona w jego lewą stronę. Twarz o młodzieńczych rysach, szeroka, usta drobne i otwarte, nos krótki i prosty, oczy podłużne okolone delikatną linią brwiową. Włosy ciemnobrązowe, średniej długości, zasłaniające uszy, zaczesane do tyłu bujnymi lokami. Ciało owinięte w biodrach jasną przepaską. Święty ugodzony czterema strzałami: dwiema w lewy bok i dwiema w prawą nogę. Po lewej stronie świętego aniołek ze złotymi skrzydłami, sięgający do wysokości bioder świętego, ustawiony w pozycji stojącej, ukazany z lewego profilu, skierowany w stronę głównej postaci. W uniesionych rękach trzyma strzałę. Anioł przepasany jest w biodrach złotą szatą sięgającą za kolana, miękko drapowaną. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i detale złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Marcina, wobec braku dokumentów archiwalnych dotyczących wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej rzeźbiarskiego wystroju. Pewne cechy stylistyczne rzeźby św. Sebastiana z aniołkiem oraz pozostałych rzeźb ze zwieńczenia ołtarza Najświętszego Serca Pana Jezusa wskazują na twórcę dekoracji rzeźbiarskiej ołtarza głównego w kościele św. Kwiryna w Łapszach Niżnych oraz części rzeźb z tamtejszych ołtarzy bocznych. Rzeźby tego artysty posiadają bardzo małe usta, podłużne oczy okolone wąską linią brwi, małe i proste nosy, średniej długości włosy, zaczesane do tyłu bujnymi lokami i zasłaniające uszy oraz małe dłonie wyrzeźbione bez większej dokładności anatomicznej. Ponadto rzeźby stoją zwykle w statecznych pozach, których niewielką ekspresję podkreślają delikatny kontrapost i miękka draperia szat. Typowe dla tego artysty jest również ułożenie stóp aniołka asystującego świętemu Sebastianowi, który podobnie jak anioły w ołtarzu bocznym w kościele w Łapszach Niżnych ma prosto złączone nogi i specyficznie rozstawione na boki stopy. Święty Sebastian jest męczennikiem rzymskim, który poniósł śmierć za rządów cesarza Dioklecjana na początku IV wieku. Według tradycji miał zostać przywiązany do pnia i zginąć od ran zadawanych strzałami wystrzeliwanymi przez oprawców z łuków. Jest czczony, jako patron w chorobach zakaźnych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba powstała w drugiej połowie XVIII wieku i przedstawia św. Sebastiana, męczennika, który poniósł śmierć za rządów cesarza Dioklecjana na początku IV wieku. Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Marcina, wobec braku dokumentów archiwalnych dotyczących wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej rzeźbiarskiego wystroju. Pewne cechy stylistyczne rzeźb św. Sebastiana i aniołka oraz pozostałych figur ze zwieńczenia ołtarza Najświętszego Serca Pana Jezusa wskazują na twórcę dekoracji rzeźbiarskiej ołtarza głównego i ołtarzy bocznych w kościele św. Kwiryna w Łapszach Niżnych.

Bibliografia

Skorupa Andrzej, "Krempachy. Kościoły św. Marcina i św. Walentego", Kraków 2015
Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły polskiego Spisza", Kraków 2001
Apostoł Stanisław, "Szlak Gotycki. Nowy Targ-Kieżmark-Nowy Targ", Nowy Targ 2003
Janicka-Krzywda Urszula, "Zabytkowe kościoły Orawy, Spisza, Podhala, Gorców i Pienin", Kraków 1987
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Skorupa Andrzej, "Sztuki plastyczne doby baroku na Polskim Spiszu, cz. 1: Rzeźba" , „Almanach Nowotarski” , s. 107-124
Zieliński Chwalisław, "Sztuka sakralna. Co należy wiedzieć o budowie, urządzeniu, wyposażeniu, ozdobie i konserwacji Domu Bożego. Podręcznik opracowany na podstawie przepisów kościelnych", Poznań 1959
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Maria Działo, "Św. Sebastian", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-sebastian-6

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności