Św. Marek

Dzieje zabytku

Ksiądz Stanisław Osuchowski, proboszcz parafii wielickiej w latach 1852-1865, zamówił i umieścił figury czterech ewangelistów w niszach ściany kaplicy Morsztynów. Przed 1933 rokiem rzeźby usunięto z kaplicy, a w 1996 roku zdjęto je ze strychu w stanie dość znacznego zniszczenia. Po poddaniu ich działaniom konserwatorskim polegającym na uzupełnieniu brakujących części i nałożeniu polichromii oraz złoceń, figury ustawiono na powrót w niszach kaplicy.

Opis

Rzeźba drążona, postać umieszczona na cokole przedstawiająca św. Marka Ewangelistę. Święty ukazany jest w pozycji stojącej, w kontrapoście, z lewą nogą zgiętą w kolanie i sylwetką przechyloną nieznacznie na lewą stronę, a głową odwróconą w przeciwnym kierunku. Prawa ręka wyprostowana, wyciągnięta przed siebie, lewa ugięta, podtrzymuje otwartą księgę. Święty ma pociągłą twarz o okrągłych, szeroko otwartych, niebieskich oczach, długim, wąskim nosie i małych ustach, okoloną zwiniętymi w pukle włosami zakrywającymi uszy oraz od dołu silnie poskręcaną brodę. Ubrany jest w brązową suknię z podwiniętymi rękawami opadającą do stóp podkreślającymi anatomię fałdami oraz w złoty płaszcz przechodzący przez lewy bark i zarzucony na prawe przedramię, układający się w nieregularne, głębokie fałdy. Stopy bose. Przy prawej nodze świętego lew.

Zarys problematyki artystycznej

Św. Marek był uczniem św. Piotra, od którego przyjął chrzest, i któremu towarzyszył w podróżach misyjnych. Był pierwszym biskupem Aleksandrii, zginął śmiercią męczeńską. Towarzyszący mu w przedstawieniach lew nawiązuje do początku zapisanej przez niego Ewangelii, w której porównuje głos św. Jana Chrzciciela do ryku lwa oraz do wyobrażeń z wizji proroka Ezechiela (Ez 1, 4-12) i św. Jana (Ap 4, 6-8) interpretowanych jako symbole czterech ewangelistów. Zgodnie z powszechnym zwyczajem został przedstawiony z księgą.
Figury czterech ewangelistów umieszczone w niszach kaplicy Morsztynów charakteryzuje mocno uproszczona, schematyczna forma, czerpiąca wciąż z tradycji barokowej, co można rozpoznać po sposobie formowania gęsto fałdowanych, podkreślających układ ciała sukien oraz dynamicznie udrapowanych, złoconych płaszczy. Nie najwyższy poziom wykonania widoczny zwłaszcza w sposobie kształtowania twarzy oraz dłoni, zapóźniona forma oraz konwencjonalne ujęcia przekonują, iż rzeźby są przykładem produkcji prowincjonalnej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba św. Marka został wykonana w czasie urzędowania proboszcza Stanisława Osuchowskiego w latach 1852-1865 i umieszczona w niszy ściany kaplicy Morsztynów. Charakteryzuje ją mocno uproszczona, schematyczna forma, czerpiąca wciąż z tradycji barokowej. Nie najwyższy poziom wykonania wskazuje, iż rzeźba jest przykładem produkcji prowincjonalnej.

Bibliografia