Św. Karol Boromeusz (dawniej św. Błażej)

Dzieje zabytku

Rzeźbę wykonał po 1770 roku pochodzący z Kieżmarku Johann Feeg. Z kroniki parafialnej wynika, że w 1772 roku ołtarz, w którym się znajduje był już ukończony. W 1869 i 1938 roku ołtarz odzłocono. Początkowo była to figura św. Błażeja, jednak podczas konserwacji ołtarza przeprowadzonej w latach 2004-2005 świętego pozbawiono identyfikującego go atrybutu, czyli koszyczka z owocami, i zastąpiono go krzyżem, zmieniając go w św. Karola Boromeusza.

Opis

Rzeźba pełna, na cokole, ukazująca św. Karola Boromeusza, a dawniej św. Błażeja w całej postaci, w kontrapoście, frontalnie. Święty spogląda w dół, obiema rękami przytrzymuje krzyż. Ma prostokątną twarz o wąskich brwiach, dużych, migdałowatych oczach, dużym nosie i wyraźnie zarysowanych ustach, okoloną krótką brodą i układającymi się w pukle włosami. Jest ubrany w strój biskupa: długą albę, dekorowaną szerokim pasem koronki rokietę, futrzaną almucję oraz humerał. Na nogach ma buty o ściętych czubkach. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna, szaty złocone, krzyż brązowy.

Zarys problematyki artystycznej

Figura ustawiona po prawej stronie ołtarza św. Mikołaja była początkowo przedstawieniem św. Błażeja, ukazanego z koszyczkiem owoców, które święcono w dzień jego święta, by potem stosować je jako leki w bólach gardła. Według legendy święty przebywając w więzieniu, uratował chłopca, który zadławił się ością, dlatego stał się patronem, do którego zwracano się w razie chorób gardła. W wyniku prac konserwatorskich przeprowadzonych w latach 2004-2005 świętemu zamieniono wspomniany atrybut na krucyfiks, czyniąc z niego św. Karola Boromeusza, który często towarzyszył w wystroju ołtarzy ustawionemu naprzeciwko wyobrażeniu św. Jana Nepomucena.
Znany z nazwiska autor dzieła Johann Feeg był późnobarokowym kieżmarskim rzeźbiarzem. Tworzone przez niego postacie charakteryzują eleganckie pozy i gesty, ostro załamujące się fałdy szat, ostre rysy twarzy o zapadniętych policzkach, dużych nosach i głęboko osadzonych oczach o migdałowym wykroju. Ołtarze z rzeźbami jego autorstwa znajdują się również w kieżmarskim kościele Paulinów, w kościołach w Wierzbowie, Lewoczy i Popradzie Wielkiej.
Rzeźba jest przykładem tzw. spiskiego lub wschodniosłowackiego rokoka, stylu który stopniowo kształtował się od lat czterdziestych XVIII stulecia i cechował się wyjątkową dekoracyjnością środków wyrazu. Twórczość wspomnianego Johanna Feega oraz współpracującego z nim malarza Imricha Jagušiča stanowi kulminacyjne osiągnięcie tego stylu. Od lat osiemdziesiątych XVIII wieku do głosu zaczęły dochodzić tendencje klasycyzujące.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Podczas konserwacji ołtarza w latach 2004-2005 świętego pozbawiono identyfikującego go atrybutu, czyli koszyczka z owocami, i zastąpiono go krzyżem, w wyniku czego figurę można identyfikować z przedstawieniem św. Karola Boromeusza.

Streszczenie

Rzeźba przedstawiająca św. Karola Boromeusza została wykonana między 1770 a 1772 rokiem przez kieżmarskiego rzeźbiarza Johanna Feega. W wyniku prac konserwatorskich przeprowadzonych w latach 2004-2005 świętemu zamieniono trzymany przez niego koszyczek z owocami na krucyfiks, czyniąc z jego wyobrażenia figurę św. Karola Boromeusza.

Bibliografia