Św. Józef z Dzieciątkiem

Dzieje zabytku

Obraz św. Józefa zamówiono w 1895 roku u nieznanego malarza w Oświęcimiu. Jego fundatorami byli Baltazar Biedrawa z Jachówki oraz Błażej Rymarczyk z Bieńkówki. Dzieło wprawiono do ołtarza zakupionego w 1796 roku w kościele św. Norberta w Krakowie, który obecnie nosi wezwanie Matki Boskiej z Lourdes. W kronice parafialnej pod datą 1895 zanotowano: „[…] dano wymalować 2 obrazy do małych ołtarzy w górze za cenę 50 zł, św. Józefa i św. Barbarę, na który to cel złożył Baltazar Biedrawa z Jachówki 10 zł, a Błażej Rymarczyk z Bieńkówki 6 zł 80 ct”.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta o wklęsło-wypukłych bokach. W centrum kompozycji św. Józef ukazany frontalnie, do wysokości kolan, z Dzieciątkiem Jezus na lewej ręce i gałązką białej lilii w prawej, z głową delikatnie zwróconą w lewo. Święty ubrany jest w błękitną suknię z długimi rękawami, obszytą złotą lamówką oraz jasnobrązowy płaszcz z różową podszewką, założony na plecy i spływający pod prawą ręką na lewe ramię. Twarz owalna, okolona średniej długości, siwą brodą, wzrok skierowany do góry, włosy siwe, zasłaniające uszy. Dzieciątko ukazane w pozycji siedzącej, zwrócone trzy czwarte w prawo, z głową skierowaną na wprost, rękami obejmujące za szyję św. Józefa. Ubrane w długą, białą sukienkę z długimi rękawami. Dłonie św. Józefa i Dzieciątka smukłe, o długich i subtelnych palcach. Wokół głów św. Józefa i Dzieciątka złote, koliste nimby. Tło obrazu jednolite i ciemnozielone.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz przedstawiający św. Józefa z Dzieciątkiem to drugie obok wizerunku św. Barbary dzieło zamówione w 1895 roku u anonimowego malarza w Oświęcimiu przez parafian z Bieńkówki. Niewątpliwe, oba płótna zostały namalowane ręką tego samego artysty. Obrazy trafiły do zwieńczeń barokowych ołtarzy zakupionych w kościele św. Norberta w Krakowie w 1796 roku, które obecnie znajdują się w nawie głównej kościoła w Bieńkówce.

Święty Józef został ukazany w klasycznej konwencji ikonograficznej, frontalnie, z Dzieciątkiem Jezus na ręku i z tradycyjnym atrybutem w postaci gałązki białej lilii w dłoni, symbolizującej jego czystość.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dostateczny; znaczne pofalowanie płótna, ogólne zabrudzenie powierzchni, liczne przetarcia warstwy malarskiej.

Streszczenie

Obraz św. Józefa został wykonany w 1895 roku u nieznanego malarza w Oświęcimiu. Jego fundatorami byli Baltazar Biedrawa z Jachówki oraz Błażej Rymarczyk z Bieńkówki. Wizerunek św. Józefa z Dzieciątkiem jest przejawem najpopularniejszego typu ikonograficznego tegoż świętego w sztuce polskiej w XIX i XX wieku – św. Józefa jako opiekuna Dzieciątka Jezus.

Bibliografia