![Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna w kształcie leżącego prostokąta. W polu kuta inskrypcja „D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO] / Ś(WIĘTEJ) P(AMIĘCI) MARYA Z PERSKICH / MACHNICKA / UR(ODZONA) DN(IA) 24/III 1824. ZM(ARŁA) DN(IA) 23/III 1865 / NAJUKOCHAŃSZEJ MATCE / WDZIĘCZNE DZIECI”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761635b94eef3d32613bea3/WorkImage/5c66b17a1c123a706992b06c/5c66b17a1c123a706992b06c.jpg?rand=1713612765)
Epitafium Marii z Perskich Machnickiej
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Igołomia-Wawrzeńczyce
Miejscowość
Igołomia
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wawrzeńczyce
Parafia
Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
nawa, ściana południowa
Identyfikator
DZIELO/01813
Kategoria
płyta nagrobna
Ilość
1
Czas powstania
po 1895 roku
Fundator
dzieci Marii z Perskich Machnickiej
Technika i materiał
marmur czarny, techniki kamieniarskie
Wymiary podstawowe
szerokość –
60 cm
wysokość –
43 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Dzieje zabytku
Tablica epitafijna została wykonana po 1895 roku.
Opis
Tablica epitafijna w kształcie leżącego prostokąta. W polu kuta inskrypcja „D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO] / Ś(WIĘTEJ) P(AMIĘCI) MARYA Z PERSKICH / MACHNICKA / UR(ODZONA) DN(IA) 24/III 1824. ZM(ARŁA) DN(IA) 23/III 1865 / NAJUKOCHAŃSZEJ MATCE / WDZIĘCZNE DZIECI”.
Zarys problematyki artystycznej
Tablica epitafijna z końca XIX wieku została poświęcona Marii z Perskich Machnickiej (1824-1865). Epitafium charakteryzują prostota formy i oszczędność zastosowanych środków wyrazu, czym nawiązuje ono do szeregu podobnych dzieł kommemoratywnych z końca XIX wieku. Tablica została wykonana w tym samym warsztacie, co inne epitafia znajdujące się w kościele: epitafium Wincentego Macieja Grzymały Perskiego, zmarłego w 1895 roku oraz epitafium Stanisławy z Machnickich Mieszkowskiej, zmarłej w 1877 roku. Prawdopodobnie wymienione dzieła zostały zamówione i odkute po śmierci Wincentego Macieja Grzymały Perskiego w 1895 roku.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Dobry.
Streszczenie
Jedna z dziewiętnastowiecznych tablic epitafijnych znajdujących się w kościele, upamiętniająca Marię z Perskich Machnicką, zmarłą w 1865 roku. Tablica została wykonana w tym samym warsztacie, co inne epitafia znajdujące się w kościele: epitafium Wincentego Macieja Grzymały Perskiego, zmarłego w 1895 roku oraz epitafium Stanisławy z Machnickich Mieszkowskiej, zmarłej w 1877 roku. Prawdopodobnie wymienione dzieła zostały zamówione i odkute po śmierci Wincentego Macieja Grzymały Perskiego w 1895 roku.
Inne dzieła z tego miejsca
![Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica osadzona na wysokim postumencie wmurowanym w ścianę, prostopadłościennym cokole, z trzonem w typie gruszkowym oraz czarą z puklami i profilowanym brzegiem. Na trzonie herb Przyjaciel i sygle wokół niego: "MB O[LSZYŃSKI] / S[ANCTAE] T[HEOLOGIAE] D[OCTOR] / P[AROCHUS] I[GOLOMIENSIS]". Pokrywa w kształcie ażurowej świątynki, na rzucie sześcioboku, ujętej spływami wolutowymi, nakryta czaszą ozdobioną liśćmi akantu, z popiersiem Boga Ojca błogosławiącego z kulą w dłoni; wewnątrz św. Jana Chrzciciel chrzczący Jezusa w Jordanie.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761635a94eef3d32613be86/WorkImage/5b4c82d31051a19af8ec8b57/5b4c82d31051a19af8ec8b57_blockSmall.jpg?rand=1713612765)
Inne dzieła z tego roku
![Zdjęcie nr 1: Płyta epitafijna w kształcie leżącego prostokąta. W polu kuta inskrypcja: "D[EO] O[OPTIMO] M[AXIMO] / Ś(WIĘTEJ) P(AMIĘCI) / STANISŁAWA z MACHNICKICH / MIESZKOWSKA / UR(ODZONA) DN(IA) 19/II 1852 ZM(ARŁA) D(NIA) 31/X 1877 R(OKU)"](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761635b94eef3d32613bea5/WorkImage/5c66b159d25dce70885f7cde/5c66b159d25dce70885f7cde_blockSmall.jpg?rand=1713612765)
![Zdjęcie nr 1: Epitafium w formie leżącego prostokąta, wsparte na szerokim, wydatnym gzymsie z perełkowaniem, z narożami ujętymi liśćmi, z konsolą z wolutami i liśćmi oraz uskrzydloną główką anioła oraz owalnym herbem Uniwersytetu Jagiellońskiego w ozdobnym kartuszu, zwieńczonym koroną. Tablicę wieńczy gzyms z motywem wolich oczu, na którym osadzone jest półkoliste zwieńczenie z akroterionami, wypełnione muszlą palmetową i okrągłym medalionem obwiedzionym motywem wolich oczu z płaskorzeźbionym wizerunkiem zmarłego. Postać ukazana jest w popiersiu, zwrócona w lewo, o twarzy wyrazistej, z wąsami i wysokim czołem z zakolami. W marmurowej tablicy inskrypcja: „LUCYAN RYDEL / MED(YCYNY) I CHIR(URGII): DOKTOR PROF(ESOR) OKULISTYKI, 3 krotnie DZIEKAN / WYDZIAŁU LEKARSKIEGO, REKTOR UNI(WERSYTETU) JAGIEL(LOŃSKIEGO) CZŁONEK / WIELU TOW(ARZYSTW) NAUKOWYCH KRAJOWYCH I ZAGRANICZNYCH / ZAŁOŻYCIEL I PREZES TOW(ARZYSTWA) LEK(ARSKIEGO) KRAK(OWSKIEGO) / *17/10 1833 †27/4 1895 / ZNAKOMITEMU PROFESOROWI, ZACNEMU KOLEDZE, NIESKA/ZITELNEGO CHARAKTERU MĘŻOWI, TOW(ARZYSTWO) LEK(ARSKIE) KRAK(OWSKIE) WSPOL/NIE Z PROFESORAMI UNIW(ERSYTETU) JAGIEL(LOŃSKIEGO)”. Na medalionie sygnatura: „Z[ygmunt] Langman / Kraków”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5a8ede0246e8a55cb43092ec/WorkImage/5b76b5cad97fd1f836c31f30/5b76b5cad97fd1f836c31f30_blockSmall.jpg?rand=1713612765)
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632794eef3d32613ba97/WorkImage/5b446d5a4d9d597226db9bba/5b446d5a4d9d597226db9bba_home.jpg?rand=1713612765)
![Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna kamienna w kształcie prostokąta o ściętych dolnych narożach. Na niej wykuta inskrypcja „ADRIANVS SKASSEWSKI DECAN(US) / CRVSVICIEN(SIS) CANONIC(US) VLAD/ISLAVIEN(SIS) R(EVERENDISSI)MI I(N) CHR(IST)O P(AT)RIS D[OMINI] / D(OMI)NI ANDREAE ZEBRIDOWSKI DE / VIANCZBORG DEI GRA(TIA) EPISCO/PI CRAC(OVIENSIS) DVCISQ(UE) SEVERIEN(SIS) THE/SAVRARI(US) VIR PIVS ET CATHOLI/CVS AN(N)O D(OMI)NI MDLV DIE 27 / MENSIS OCTOBR(IS) VITA FVNCT(US) / IN HOC TVMVLO REQESCIT / CVI(US) A(N)I(M)AE SIT DE(US) P(PRO)PICIVS”](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632a94eef3d32613bace/WorkImage/5b44744870d08872201b7793/5b44744870d08872201b7793_home.jpg?rand=1713612765)
![Zdjęcie nr 1: Płytowe epitafium ścienne składa się z trzech zasadniczych części - konsoli, płyty właściwej i zwieńczenia. Całość wspiera się na prostopadłościennej konsoli mającej formę leżącego, wydłużonego prostokąta. Na niej ustawiono czworoboczną płytę z inskrypcją wspartą na dwóch trapezoidalnych nóżkach, z dłuższym bokiem u góry. Płytę przy krawędziach ozdobiono ornamentem roślinnym tworzącym dekoracyjną bordiurę. Pole w całości wypełnia napis: "Magdalenie z Ostrzeszewiczów / WRONOWSKIEY / Zmarłey dnia 8[ósme]go Maia 1823 / w Roku życia 76 / przywiązane Dzieci / nayukochańszey Matce swoiey / Pomnik ten niewygasłego żalu kładą / Przechodzących / prosząc o westchnienie do Boga za Jey / Duszę". Na płycie wsparto na okrągłych podporach, pierwotnie zdobionych aplikacjami z brązu, zwieńczenie w formie płaskiego obelisku o ściętym wierzchołku. Jego pole zdobi profilowane obramienie oraz ryta arkatura. Na szczycie znajduje się półwypukła waza. Pomiędzy podporami obelisku umieszczono wykonane z brązu litery: "D[eo] O[pitmo] M[aximo]".](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5bd1b9698a68d45184978166/WorkImage/5c6bf0d4d25dce7088603917/5c6bf0d4d25dce7088603917_home.jpg?rand=1713612765)
![Zdjęcie nr 1: Epitafium z fantazyjnie wyciętą płyciną o bokach w kształcie półkolistych, nadwieszonych łuków na wklęsłych uskokach, ujętą uproszczonymi wolutami z chrząstkami. Pod dolną krawędzią kartusz z tarczą z godłami herbów Ostoja i Rola. W górnej części epitafium okrągły medalion ujęty taśmami zakończonymi ślimacznicami z krzyżem. W jego polu uproszona trupia czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami. W polu Inskrypcja: "D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / PERIL(LVST)RI ET R(EVERENDI)S(I)MO DOMINO ADAMO / PAVLO A TARNOW TARNOWSKI PRAEPO/SITO SEVERIENSI FRATRI SVO GERMA/NO DESIDERATISSIMO AN(NO) 1712 / ATQVE / IOSEPHO, ET STANISLAO FILIIS AC MA/RIANNAE ET SALOMEAE TVM GEMINIBVS / ANNAE ALTER AEVE SALOMEAE NEC NON CHRI/STINAE FILIABVS, CHARISSIMAE SOBOLI SVAE PVBESCENTE AETATE ANNV(M) 1725 /DEFVNCTIS / SIBIQVE / ILLVSTRES ET MAGNIFICI MICHAEL STANISLAVS AB EADEM TARNOW TARNOWSKI EX / VENATORE LANCICIEN[sic] CAPITANEO SEVERIEN(IS) PRIMO BIECEN(SI] NVNC SIRADIENSIS CASTELLANVS / ET ROSA DE RILSKO SCIBOROWNA CONIVGES AD HIC VIATORES TAMEN MORITVRI, PRO / MORE CHRISTIANO AMORE HOC POSVERVNT MONVMENTVM AN(NO) D(OMINI) 1729 / QVORVM / VIRVTES ET QVALITATES MERITA VERITATI / VERITAS REFERAT POSERITATI / ETTI LECTOR PIE ETIAM MORTALIS / ANIMABVS FIDELIVM DEFVNCTORVM / PACEM PRECANDO DIC / REQVIESCANT IN PACE /AMEN".](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/58e6a9e2b221af032fccb289/WorkImage/5b0bfa7ca14fc72ff0d3c479/5b0bfa7ca14fc72ff0d3c479_home.jpg?rand=1713612765)
![Zdjęcie nr 1: Płyta owalna, malowana na czarno. W polu łacińska inskrypcja, litery złocone: „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / HIC IACET AD(MOD)UM R(EVERE)NDUS D(OMI)N(U)S / ANDREAS STRZAŁKOWSKI / QUONDAM / ECCLESIAE COLLEGIATAE / S(ANCTORUM) OMNIU(M) CRAC(OVIAE) VICARIUS. / POSTEA / PACZUŁTOVIENSIS ET RACŁAVIENSIS / INDIGNUS PASTOR / REGIME(N) DUXIT ISTIUS ECCLESIAE / AB ANNO D(OMI)NI 1684 USQVE AD / AN(N)UM 17 [..] NATUS A(NNO) D(OMINI) 1642 OBIIT / AN(N)O D(OMI)NI 17 [...] VIATOR UTI PRO / PECCATORE / ET ANIMA IPSIUS / NO(N) SIT TIBI GRAVE DICERE / MARIAE / AVE".](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761645094eef3d32613cf00/WorkImage/5c66d525deaa5e706fa07194/5c66d525deaa5e706fa07194_home.jpg?rand=1713612765)
Jak cytować?
Maria Działo, "Epitafium Marii z Perskich Machnickiej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/epitafium-marii-z-perskich-machnickiej