Św. Józef

Dzieje zabytku

W aktach wizytacji z 1765 roku wskazano, że w nowo wybudowanym kościele w Łętowni (1760-1765) znajdują się jeszcze dawne ołtarze, ale mają być sprawione nowe („In Ecclesia altaria sunt antiqua, sed quoniam Magnifica Fundatrix per quam est fundata Ecclesia etiam alteria nova”). Nowe retabula razem z ich rzeźbą figuralną powstały zatem po 1765 roku. Ich fundatorką była Barbara z Janickich Lisicka. Nastawy i figury były na nowo złocone w 1902 roku przez Jana Haltaja. W czwartej ćwierci XX wieku zostały poddane konserwacji.

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu, drążona, ustawiona na niskiej podstawie. Święty ukazany frontalnie, w kontrapoście, o lekko przechylonej sylwetce i głowie skierowanej w trzech czwartych w prawo. W lewej, ugiętej ręce trzyma laskę zakończoną lilią, prawą kładzie na piersi. Twarz ma pociągłą, szczupłą, o małych oczach, skierowanych do góry, z głęboko rzeźbioną powieką, dużym nosie i pełnych ustach o szerokiej górnej wardze. Twarz okolona krótką, kręconą brodą oraz siwymi włosami, opadającymi falistymi puklami na ramiona. Ubrany jest w długą suknię o wąskich rękawach, przepasaną w talii, przylegającą do ciała. Przez lewe ramię ma przerzucony silnie fałdowany płaszcz, opadający na plecy i po bokach postaci. Polichromia naturalistyczna w partiach ciała, szaty i atrybut złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Omawianą figurę charakteryzują smukła, wydłużona sylwetka, do której ściśle przylegają obficie drapowane, lekko łamane szaty oraz znamienny typ twarzy, modelowany niezwykle plastycznie o specyficznych cechach anatomicznych, takich jak wyodrębniona broda, pełne usta o szerokiej górnej wardze oraz głębokie wycięcie po wewnętrznej stronie oka. Rzeźba została wykonana przez nieznany dotychczas warsztat, który zrealizował całe wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie w kościele w Łętowni, jak również w kościołach w Pleszowie (dziś Nowej Hucie; wyposażenie z dawnego krakowskiego kościoła Wszystkich Świętych), ołtarz główny w Hebdowie oraz retabula boczne w Igołomi. Omawiana figura jest szczególnie podobna pod względem formalnym do rzeźby św. Piotra z ołtarza bocznego w kościele w Pleszowie (Nowa Huta) i św. Augustyna z ołtarza głównego w Hebdowie.
Święty Józef był oblubieńcem Marii i opiekunem Jezusa. Jego atrybutem jest lilia, symbolizująca czystość.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Po konserwacji.

Streszczenie

W aktach wizytacji z 1765 roku wskazano, że w nowo wybudowanym kościele w Łętowni (1760-1765) znajdują się jeszcze dawne ołtarze, ale mają być sprawione nowe. Omawiane retabula razem z ich rzeźbą figuralną powstały zatem po 1765 roku. Ich fundatorką była Barbara z Janickich Lisicka. Rzeźba została wykonana przez nieznany dotychczas warsztat, który zrealizował całe wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie w kościele w Łętowni, jak również w kościołach w Pleszowie, ołtarz główny w Hebdowie oraz retabula boczne w Igołomi. Święty Józef był oblubieńcem Marii i opiekunem Jezusa. Jego atrybutem jest lilia, symbolizująca czystość.

Bibliografia