Św. Jan Nepomucen

Dzieje zabytku

Figura św. Jana Nepomucena powstała prawdopodobnie w XIX wieku.

Opis

Rzeźba pełnoplastyczna, ustawiona na niskiej, nieregularnej podstawie i niewielkim prostopadłościennym postumencie umieszczonym na konsoli. Figura św. Jana Nepomucena jest zwrócona frontalnie, z głową przechyloną w prawo, w mocnym kontrapoście, o esowato wygiętej sylwetce. Święty w obu rękach zwróconych w lewo podtrzymuje księgę. Twarz ma okrągłą, o delikatnie zarysowanych oczach, szerokim nosie i otwartych ustach, okoloną brodą i krótkimi, kręconymi włosami. Święty ubrany jest w strój kanonika: czarną sutannę, posrebrzoną komżę oraz beżową almucję, na głowie ma czarny biret. Polichromia ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Figurę charakteryzuje ekspresja ukazana poprzez esowate upozowanie sylwetki z wykorzystaniem przeciwwagi rąk i nóg skierowanych w przeciwne strony oraz w sposobie drapowania szat w liczne fałdki odzwierciedlające ruch ciała. Elementy anatomiczne rzeźby kształtowane są nieco schematycznie, z mniejszym przywiązaniem do szczegółu. Figura formalnie naśladuje dzieła znamienne dla XVIII wieku, jakkolwiek sposób jej wykonania wskazuje, że mogła powstać w XIX wieku.
Święty Jan Nepomucen był kanonikiem kolegiaty św. Idziego w Pradze, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Zginął zrzucony z mostu Karola w Pradze do rzeki Wełtawy. Święty ten ukazywany jest najczęściej jako adorujący krucyfiks trzymany w dłoni. Układ rąk omawianej figury z Gdowa świadczy o tym, że prawdopodobnie pierwotnie podtrzymywały one krucyfiks, ku któremu skierowana była twarz świętego. Księga, która obecnie znajduje się w rękach postaci nie ma uzasadnienia w ikonografii tego świętego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Figura zabrudzona, w całości przemalowana.

Streszczenie

Figura powstała najpewniej w XIX wieku. Święty Jan Nepomucen był kanonikiem kolegiaty św. Idziego w Pradze, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Układ rąk omawianej figury świadczy o tym, że prawdopodobnie pierwotnie zamiast księgi podtrzymywały krucyfiks, który stanowi atrybut świętego.

Bibliografia